گوشت از سفرهها پَر کشید؛ بنزین و دلار کار را تمام کردند
پوریان رئیس شورای تأمینکنندگان دام، حذف ارز ترجیحی را یکی از عوامل اصلی جهش قیمت گوشت میداند و میگوید: یکی از مسببان اصلی افزایش قیمت گوشت، بهویژه در بخش وارداتی، حذف ارز ترجیحی بود. ارز مبادلهای در واردات گوشت تأثیر مستقیم داشت و باعث میشد گوشت با قیمت مناسبتری وارد کشور شود و در بازار نیز با نرخ قابلقبولتری به دست مصرفکننده برسد. با حذف این ارز، ناگهان شاهد افزایش شدید قیمت گوشتهای وارداتی، بهخصوص گوشت برزیلی، بودیم. گوشتهایی که پیش از این با قیمتهایی حدود ۳۰۰ هزار تومان عرضه میشدند، به یکباره به ۶۵۰ تا ۷۰۰ هزار تومان رسیدند.
بازار گوشت قرمز ایران این روزها در یکی از عمیقترین دورههای رکودی خود قرار گرفته است؛ رکودی که نه ناشی از کمبود عرضه، بلکه حاصل افزایشهای پیاپی قیمت و کاهش شدید قدرت خرید خانوارهاست. در حالی که طبق آمارها عرضه دام زنده و گوشت در کشور در وضعیت مناسبی قرار دارد، اما رشد بیسابقه قیمتها باعث شده بخش بزرگی از جامعه عملاً از چرخه مصرف گوشت قرمز حذف شود. این شرایط نهتنها مصرفکنندگان، بلکه تولیدکنندگان، دامداران، واردکنندگان و فعالان صنفی را نیز با چالشهای جدی مواجه کرده است.
افزایش قیمت نهادهها، حذف ارز ترجیحی، رشد نرخ ارز، تغییر قیمت حاملهای انرژی و نبود سیاستهای جبرانی مؤثر، مجموعه عواملی هستند که به گفته فعالان این حوزه، بازار گوشت را وارد مسیر رکود کردهاند. در چنین شرایطی، حتی با وجود وفور دام و گوشت در بازار، تقاضا بهشدت کاهش یافته و همین موضوع به قفل شدن جریان طبیعی عرضه و تقاضا انجامیده است. منصور پوریان، رئیس شورای تأمینکنندگان دام، در گفتوگو با خبرنگار گسترشنیوز، با تشریح دلایل این وضعیت، تأکید میکند که رکود فعلی بازار بیش از هر چیز، محصول ناتوانی خانوارها در تأمین هزینههای معیشتی است؛ موضوعی که اگر برای آن چارهاندیشی نشود، میتواند تبعات گستردهتری برای اقتصاد و امنیت غذایی کشور به همراه داشته باشد.
رکود حاصل گرانی، نه کمبود عرضه
منصور پوریان، رئیس شورای تأمینکنندگان دام، در گفتوگو با خبرنگار گسترشنیوز با اشاره به شرایط فعلی بازار گفت: در حال حاضر بازار گوشت در رکود به سر میبرد؛ رکودی که بیش از هر چیز ناشی از افزایش قیمتهایی است که طی روزها و ماههای گذشته در بازار رخ داده است. این افزایش قیمتها فقط محدود به گوشت نیست و بسیاری از کالاهای دیگر را نیز تحت تأثیر قرار داده، اما گوشت قرمز بهدلیل جایگاهش در سبد معیشتی خانوار، بیش از سایر کالاها در معرض کاهش مصرف قرار گرفته است.
به گفته رئیس شورای تأمینکنندگان دام، امروز بخش بزرگی از خانوارها توان خرید گوشت را ندارند و همین ناتوانی مالی باعث شده بازار مصرف عملاً قفل شود. عرضه دام زیاد است، دام به اندازه کافی وجود دارد، گوشت هم در بازار هست، اما در بخش مصرف اتفاق خاصی نمیافتد. وقتی تقاضا نباشد، بازار وارد رکود میشود و این همان چیزی است که امروز شاهد آن هستیم.
نیاز فوری به تعدیل قیمتها
پوریان معتقد است: برای خروج از این وضعیت، باید تصمیمات جدی در حوزه قیمتگذاری اتخاذ شود. اگر بخواهیم بازار از رکود خارج شود، ناچاریم در بخشی از قیمتها تعدیل ایجاد کنیم تا خانوارها بتوانند دوباره به مصرف گوشت بازگردند. در غیر این صورت، این رکود ادامهدار خواهد بود و آسیب آن فقط متوجه مصرفکننده نیست، بلکه دامدار و تولیدکننده را هم تحت فشار قرار میدهد.
وی تأکید کرد: بازار گوشت در ماههای اخیر تحت شرایط ویژهای قرار گرفته و مجموعهای از عوامل اقتصادی و سیاستی دست به دست هم دادهاند تا این وضعیت شکل بگیرد. بیتوجهی به توان خرید مردم، مهمترین خطای سیاستگذاری در این حوزه بوده است.
حذف ارز ترجیحی و جهش قیمت گوشت وارداتی
رئیس شورای تأمینکنندگان دام، حذف ارز ترجیحی را یکی از عوامل اصلی جهش قیمت گوشت میداند و میگوید: یکی از مسببان اصلی افزایش قیمت گوشت، بهویژه در بخش وارداتی، حذف ارز ترجیحی بود. ارز مبادلهای در واردات گوشت تأثیر مستقیم داشت و باعث میشد گوشت با قیمت مناسبتری وارد کشور شود و در بازار نیز با نرخ قابلقبولتری به دست مصرفکننده برسد. با حذف این ارز، ناگهان شاهد افزایش شدید قیمت گوشتهای وارداتی، بهخصوص گوشت برزیلی، بودیم. گوشتهایی که پیش از این با قیمتهایی حدود ۳۰۰ هزار تومان عرضه میشدند، به یکباره به ۶۵۰ تا ۷۰۰ هزار تومان رسیدند. طبیعی است که در چنین شرایطی، بخش بزرگی از مصرفکنندگان دیگر توان خرید این محصولات را نداشته باشند.
تأثیر زنجیرهای گرانی بر بازار مصرف
پوریان با اشاره به اثرات زنجیرهای افزایش قیمت گوشت وارداتی گفت: گوشت وارداتی فقط در سبد خانوار مصرف نمیشود. رستورانها، تالارها و واحدهای خدماتی نیز از این نوع گوشت استفاده میکنند. وقتی قیمت این گوشتها افزایش پیدا میکند، این واحدها ناچارند قیمت خدمات خود را بالا ببرند و این افزایش قیمت بهطور مستقیم به مصرفکننده نهایی منتقل میشود. تغییر قیمت در یک متغیر اصلی مانند گوشت، بهسرعت سایر بخشهای بازار را نیز تحت تأثیر قرار میدهد و همین مسئله باعث میشود موج گرانی به سایر کالاها و خدمات سرایت کند.
نقش قیمت بنزین و متغیرهای کلیدی اقتصاد
رئیس شورای تأمینکنندگان دام، افزایش قیمت بنزین و حاملهای انرژی را نیز از دیگر عوامل مؤثر بر گرانیها میداند و تصریح کرد: در اقتصاد مصرفی مانند اقتصاد ایران، هرگونه تغییر در متغیرهای کلیدی، از جمله نرخ ارز یا قیمت حاملهای انرژی، بهسرعت به شوکهای قیمتی در بازار منجر میشود. بنزین یک متغیر غیرقابلانکار است و افزایش قیمت آن، هزینههای حملونقل و در نهایت قیمت تمامشده کالاها را بالا میبرد. این تغییرات، چه در حوزه ارز و چه در بخش انرژی، مستقیماً بازار را با نوسان و التهاب مواجه میکند و اگر مدیریت نشود، نتیجهای جز افزایش قیمتها نخواهد داشت.
تورم در تولید مسیر معکوس سیاستگذاری
پوریان با انتقاد ازروند سیاستگذاریها ادامه داد: ما بارها تأکید کردهایم که برای کنترل تورم در بازار مصرف، ابتدا باید تورم در حوزه تولید کاهش پیدا کند. اما متأسفانه مسیر برعکس طی شده و با ایجاد تورم در بخش تولید، انتظار کنترل بازار مصرف وجود دارد که این رویکرد بهطور طبیعی شکست میخورد. وقتی نهادهها گران میشود، ارز ترجیحی حذف میشود و هزینههای انرژی بالا میرود، تولیدکننده ناچار است قیمت را افزایش دهد. در چنین شرایطی، نمیتوان انتظار داشت که بازار مصرف آرام بماند.
رکود ناشی از ناتوانی خرید
به گفته رئیس شورای تأمینکنندگان دام، رکود فعلی بازار گوشت با رکودهای مقطعی ناشی از بحرانهای خارجی متفاوت است. رکودی که امروز با آن مواجه هستیم، رکود ناشی از ناتوانی خرید است. مصرفکننده توان مالی ندارد و وقتی مصرف کاهش پیدا میکند، تولید هم آسیب میبیند. این یک زنجیره بههمپیوسته است. ادامه این وضعیت میتواند به تعطیلی واحدهای تولیدی، زیان دامداران و کاهش سرمایهگذاری در این بخش منجر شود.
وی با انتقاد از نبود سیاستهای حمایتی میافزاید: با حذف ارز ترجیحی، انتظار میرفت سیاستهای جبرانی مؤثری برای حمایت از مصرفکننده اجرا شود، اما چنین اتفاقی نیفتاد. این در حالی است که میشد با روشهای مختلف، اثر این تصمیم را کنترل کرد و اجازه نداد فشار آن مستقیماً به مردم منتقل شود.
پیشبینی قیمت گوشت تا پایان سال
پوریان درباره چشمانداز قیمت گوشت در ماههای آینده میگوید: در حال حاضر پیشبینی دقیق قیمتها دشوار است، چراکه بازار در شرایط ناپایدار قرار دارد. با نزدیک شدن به ماههای پایانی سال، بهطور طبیعی تقاضا افزایش پیدا میکند، اما اگر قیمتها در همین سطوح باقی بماند، بعید است رشد محسوسی در خرید اتفاق بیفتد. بهبود شرایط بازار تنها در صورتی ممکن است که قیمتها متناسب با شرایط اقتصادی مردم تنظیم شود.
قیمت دام زنده؛ عرضه هست، تقاضا نیست
رئیس شورای تأمینکنندگان دام در پایان با اشاره به آخرین قیمتها در بازار دام زنده گفت: در حال حاضر قیمت دام زنده گوسفندی و گوسالهای در محدوده ۳۴۰ هزار تومان قرار دارد. عرضه وجود دارد، اما تقاضا بسیار پایین است و عملاً اتفاق خاصی در بازار رخ نمیدهد. مسئله فقط گوشت نیست؛ بسیاری از کالاهای اساسی در شرایط مشابهی قرار دارند. اگر سیاستهای قیمتی اصلاح نشود و به قدرت خرید مردم توجه نشود، رکود فعلی عمیقتر خواهد شد و کل زنجیره تولید تا مصرف را با آسیبهای جدی مواجه میکند.
منبع: گسترش نیوز
