هنر نگارگری سه سده تاریخ ایران در یک کتاب بررسی شد
کتاب «زیبایی شناسی نگارگری قدیم ایران» آرای صاحب‌نظران را درباره نگارگری سده هشتم، نهم و دهم هجری قمری در محدوده جغرافیایی و فرهنگی ایران بزرگ، از آسیای مرکزی (بخارا) تا بین‌النهرین(بغداد) بررسی می‌کند.
کتاب «زیبایی شناسی نگارگری قدیم ایران» بر روی اظهارات زیبایی‌شناختی معاصر متمرکز است، به‌طور دقیق، آرای ثبت شده در سده بیستم، به علاوه دهه اول از سده بیست و یکم میلادی در این کتاب جمع‌آوری شده است. از نظر جغرافیایی برای انتخاب صاحب‌نظران، هیچ محدودیتی اعمال نشده و به اظهارات صاحب‌نظرانی از آسیا، اروپا، آفریقا (کشور مصر) و آمریکا استناد دارد.
این اثر آرای صاحب‌نظران را درباره نگارگری سده هشتم، نهم و دهم هجری قمری (یعنی سال‌های ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ هجری قمری) در محدوده جغرافیایی و فرهنگی ایران بزرگ، از آسیای مرکزی(بخارا) تا بین‌النهرین(بغداد) بررسی می‌کند.
جامعه آماری مدنظر نیز می‌تواند از دو زوایه از زاویه دید صاحب‌نظران معاصر و از زاویه نسخه‌ها و آثار نگارگری مطرح شود. به این معنی که اعضای جامعه آماری پژوهش تمامی صاحب‌نظران حوزه نگارگری ایرانی در ایران و در اقصی نقاط جهان هستند که درباره زیبایی‌های نگارگری سده‌های هشتم تا یازدهم هجری قمری اظهارنظری داشته‌اند. آرای این صاحب‌نظران باید دربازه زمانی سال‌های ۱۹۰۰ تا ۲۰۱۰ میلادی مکتوب و چاپ شده باشد. آرای شفاهی صاحب‌نظران مدنظر نبوده و برای تکمیل این آرای ماخوذه، به شارحان مولفه‌های زیبایی‌شناختی نیز استناد شده است.
قسمتی از متن کتاب
وزن و قافیۀ شعر فارسی، تقارن گفتار، شیوۀ روایت داستان‌ها، صور خیال و به‌طورکلی قواعد و قوانینی که در ادبیات وجود داشته، به نگارگری نیز انتقال پیدا کرده و تشابهی ساختاری را میان این دو هنر به وجود آورده است (اشرفی، ۱۲:۱۳۶۷). محتوا محوری هنر نگارگری و شباهت بینشی و زیبایی‌شناختی میان نگارگری و شعر انطباق قالب و محتوا یا به‌تعبیری «هم‌سویی قالب و محتوا» را در این آثار موجب شده است.
یکی دیگر از امور موثر در هم‌سویی قالب‌های نگارگری با محتواهای برآمده از ادبیات، اتفاقی است که طی دوره‌های متوالی تاریخی رخ داده و موجب شده است که حجم فراوانی از شکل‌ها و تصاویر قراردادی به‌وجود آمده و نسل‌های متمادی از هنرمندان آن‌ها را حفظ کرده و تنها به مرورو ایام، تغییرات اندکی در آن‌ها ایجاد کرده باشند (همان:۱۱).
این موضوع باعث شده است که محتواهای شناخته‌شده و شاخصی مثل کشته‌شدن دیو سفید به دستِ رستم که الگوی بصری آن تا هنر میترایی نیز سابقه دارد، در کنار داستان‌هایی مثل بهرام و آزاده و داستان‌هایی ازاین دست، بعداز ترسیم‌های طولانی بر روی بسترهای مختلفی از سفال و سنگ، در آثار هنرمندان نگارگر نیز به خدمت گرفته شوند و قالب‌هایی مناسب و متناسب با صفحات کتاب‌ها پیدا کنند. صاحب‌نظران در آرای خود برخی نسخه‌های شاخص را حد نهایی هم‌سویی محتوا با فرم معرفی کرده‌اند.
یکی از این آثار هفت‌اورنگ جامی نسخۀ مشهد است که سیمپسون اعتقاد دارد کلیۀ محتوای ذکر شده در متن کتاب، به شکل موبه‌مو و جزءبه‌جزء تبدیل به تصویر شده‌اند. در این کتاب، تصاویر روایتی آشکارا ترجمان بیان ادبی متن هستند (سیمپسون، ۲۲:۱۳۸۲). (صفحه ۱۱۳ و ۱۱۴)
کتاب «زیبایی شناسی نگارگری قدیم ایران، در آرای صاحب‌نظران معاصر» نوشته هادی بابایی فلاح، در قطع وزیری، جلد شومیز، کاغذ کاهی، در ۲۰۰ صفحه مصور، با شمارگان ۳۰۰ نسخه، در سال ۱۴۰۴ توسط انتشارات سوره مهر به چاپ دوم رسید. این کتاب در سال ۱۴۰۱ برای نخستین بار منتشر شده بود.
