هیاهوی بسیار برای هیچ/ صلح غایب بزرگ دیدار پوتین و ترامپ

دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، روسای جمهوری دو کشور در آلاسکا در میان صحنه‌آرایی شومن آمریکایی و نمایش قدرت او با انواع جنگنده‌ها و بمب‌افکن‌های پیشرفته‌اش بایکدیگر دیدار کردند تا شاید به توافقی تاریخی برای صلح اوکراین دست یابند اما آنچه از این نشست جنجالی به دست نیامد، صلح بود و بس. این نشست برخلاف پیش‌بینی طرف آمریکایی به جای 6 تا 7 ساعت در 3.5 ساعت خلاصه شد و همین نشان می‌دهد نتیجه آن چیزی نبوده است که آنها می‌خواستند. نشست آنقدر بدون حاصل بود که ترامپ حتی نتوانست درباره آن توضیح و گزارش خاصی به خبرنگاران بدهد و در پایان آن در جمع خبرنگاران تنها به این بسنده کرد که «نشست خوبی بود».

سایت مجله آتلانتیک در تحلیلی درباره این دیدار نوشته است، ترامپ به‌ندرت فرصتی را برای استفاده از یک صحنه جهانی از دست می‌دهد اما وقتی در پایان جلسه سه ساعته‌شان در کنار پوتین ایستاد جزئیات کمی در مورد آنچه‌که این دو نفر در موردش صحبت کرده بودند، ارائه داد که برای رئیس جمهوری که عاشق کنفرانس مطبوعاتی است، عجیب بود. پوتین نیز در این کنفرانس خبری هیچ توضیحی درباره نشست ارائه نکرد که خود حاکی از آن بود، راه دراز و بی‌فایده‌ای را تا آمریکا پیموده است.

پوتین تنها به روش رمزآلود همیشگی‌اش گفت که توافق تنها زمانی حاصل می‌شود که ریشه‌های اصلی درگیری از بین بروند که خود به این معناست، اوکراین باید بخشی از روسیه باشد. پوتین با لحنی هشدارآمیز گفت: «ما انتظار داریم کی‌یف و پایتخت‌های اروپایی این موضوع را درک کنند و مانع پیشرفت آن نشوند.»

این اولین بار نیست که پوتین و ترامپ در نشست خود فقط برای رسانه‌ها خبر تولید می‌کنند و نشست آنها بدون نتیجه و دستاورد خاصی به پایان می‌رسد. سال 2018 نیز زمانی که این دو در هلسینکی دیدار کردند بدون برطرف کردن شائبه‌هایی که در مورد دخالت روسیه در انتخابات 2016 وجود داشت، فقط با خوش‌و‌بش‌هایی که داشتند و تعارفات خود رسانه‌ها را مجذوب روابط‌شان کردند.

این بار نیز همان تعارف‌ها تکرار شد و کار به جایی رسید که پوتین ادعاهای همیشگی ترامپ را تکرار کرد و گفت که «اگر ترامپ در سال ۲۰۲۰ رئیس‌جمهور می‌شد جنگ اوکراین رخ نمی‌داد.»

چه کسی برنده بود؟

این نشست برنده بزرگی نداشت اما تام بیتمن، تحلیل‌گر سایت شبکه خبری بی‌بی‌سی، معتقد است این نشست یک پیروزی آشکار برای پوتین بود که به ترامپ اجازه نداد به خواسته‌هایش یعنی توافق آتش‌بس برسد.

به زعم بیتمن، پوتین همچنین از تریبون آلاسکا استفاده کرد تا به سران اروپا این پیام را بدهد که ریشه‌های درگیری سرجای خود باقی مانده‌اند و آنها نباید در راه روابط او با ترامپ سنگ‌اندازی کنند.

در همین ارتباط مجله آتلانتیک معتقد است، این نشست برای مردی که در سه سال گذشته مورد انزوای اروپا و آمریکای تحت رهبری جو بایدن قرار گرفته بودند، یک پیروزی محسوب می‌شود. بویژه که او توانست بعد از 10 سال پا بر خاک آمریکا بگذارد و از او استقبالی پر طمطراق صورت گرفت و قدم بر فرش قرمزی گذاشت که در احاطه جنگنده‌های پیشرفته آمریکایی بود.

جان بولتون که در دوره نخست ریاست جمهوری ترامپ مشاور امنیت ملی او بود نیز می‌گوید: «به نظر من ترامپ نباخت اما پوتین آشکارا پیروز شد. پوتین هر آنچه را که می‌توانست آرزو کند، به دست آورد. زلنسکی و اروپایی‌ها نیز باید ناامید شده باشند و به نظر من به همان اندازه که ترامپ در نشست خبری خسته به نظر می‌رسید، پوتین پرانرژی بود.»

اروپا در میانه بیم و امید

همان طور که بولتون در سخنان خود اشاره کرده است زلسنکی و سران اروپا دُرست از همان لحظاتی که پوتین و ترامپ سوار هواپیماهای خود شدند تا به خانه بازگردند، شروع به حدس و گمان در مورد روزهای آینده کردند. آیا موشک‌های بیشتری به سمت کی‌یف شلیک خواهد شد؟ آیا جلسه دومی با حضور ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، برگزار خواهد شد؟

آنها پاسخ خود برای این سوالات را کمی بعد در گفت‌و‌گوی تلفنی ترامپ با خود گرفتند. هرچند که هنوز خبرنگاران از محتوای این گفت‌و‌گوها آگاه نیستند اما سران اروپا به این نکته بسنده کرده‌اند که «این نشست نشان داد مرزهای بین‌المللی به‌زور قابل جابه‌جایی نیستند.»

اما خوش‌بینی ولو کلامی اروپایی‌ها و زلنسکی شاید خیلی طولانی مدت نباشد زیرا دو طرف که مشخص است در این دیدار به نتیجه دلخواه نرسیدند با امید به اینکه در نشست‌ها و بررسی‌های تیم‌های خود به نتایجی متفاوت رسیده و پیشنهادهای جدید وسوسه‌انگیزی برای طرف مقابل داشته باشند، توافق کرده‌اند، دیدار دومی که این بار در مسکو خواهد بود تا شاید گره از کار خود بگشایند. اما اصلا مشخص نیست که باز شدن این گره به معنای افتادن گرهی در کار اوکراین و اروپا نباشد و امنیت آنها را آن‌گونه که می‌خواهند برآورده سازد.