دیدار ترامپ و پوتین؛ برای عکس یادگاری یا صلح؟

مهم‌ترین دلیل خوشحالی رسانه‌های روسیه محل مذاکره روسای جمهوری آمریکا و روسیه یعنی آلاسکا است که ایالات متحده سال ۱۸۶۷ آن را به قیمت ۷٫۲ میلیون دلار یعنی هر هکتار حدود دو سنت، از روسیه خرید و بسیاری از روس‌ها هنوز هم آن را از آن خود می‌دانند.

از همین رو به گفته کریل دیمیتریف، نماینده ویژه اقتصادی روسیه و رابط اصلی میان کرملین و کاخ سفید، آلاسکا از نظر نمادین برای روابط آمریکا و روسیه اهمیت زیادی دارد.

این درحالی است که مایکل مک‌فال، سفیر سابق آمریکا در روسیه در دوره اوباما، هشدار داده است: «آیا ترامپ می‌داند که ملی‌گرایان روس معتقدند از دست دادن آلاسکا مانند اوکراین، یک معامله ناعادلانه برای مسکو بوده و باید اصلاح شود؟»

پوتین چه می‌خواهد؟

رسانه‌های روسیه در کنار ابراز خوشنودی از برگزاری این دیدار معتقدند برخلاف آنچه که رسانه‌های غربی ادعا می‌کنند پوتین با اعلام آمادگی برای نشست با ترامپ مقابل او عقب نشینی کرده، بعید است کرملین از اهداف نهایی خود در اوکراین یعنی خلع سلاح اوکراین، روی کار آوردن دولتی طرفدار روسیه و عدم عضویت آن در ناتو صرف نظر کند.

اما برخی مثل الکساندر کوتس، خبرنگار جنگی طرفدار کرملین، محتاط‌تر هستند و معتقدند، عوامل دیگری هم در به نتیجه رسیدن دیدار موثر هستند. این چیزی است که کوتس در صفحه شخصی خود در تلگرام نوشت: «این دیدار شانس زیادی برای تاریخی شدن دارد البته اگر غرب تلاش نکند طرحی دیگر به اجرا بگذارد.»

غایبان موثردیدار

آنچه الکساندر کوتس گفته در واقع به دو غایب این دیدار اشاره دارد. نخستین غایب اروپا است که این دومین بار است دولت ترامپ دیداری را ترتیب می‌دهد اما در آن خبری از اروپا نیست. اولین دیدار در عربستان برگزار شده بود.

اما بزرگترین غایب دیدار پوتین و ترامپ، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، است که اعلام کرده نشست بدون حضور او مشروعیت ندارد. او همچنین باتوجه به شرط پوتین برای حفظ حاکمیت روسیه بر ممالک اوکراینی که تصرف شده است، اعلام کرده حاضر به واگذاری خاک کشور خود نیست.

زلنسکی علاوه بر این هشدار داد: «هر تصمیمی که علیه ما و بدون حضور اوکراین گرفته شود، همزمان تصمیمی علیه صلح است. این تصمیم‌ها بی‌ثمرند و هرگز کارساز نخواهند بود.»

اما احتمالا خود او هم بخوبی نشست کاخ سفید و برخورد توهین آمیز ترامپ را به یاد دارد و می‌داند زور بازوی او بسیار کوچک‌تر از آن است که بتواند مانع توافق احتمالی روسای جمهوری آمریکا و روسیه شود. رهبران اروپایی نیز نگران آن هستند که ترامپ و پوتین به توافقی دوجانبه برسند و بعد آن را به اوکراین تحمیل کنند.

افق‌های دور توافق

البته این در صورتی است که دو طرف به توافق برسند اما بنا بر تحلیلی از سایت شبکه خبری الجزیره، حتی اگر هم توافقی بین آنها حاصل نشود، احتمال اینکه هر کدام از دو طرف بخواهند به طور کامل آن را شکست خورده تلقی کنند، اندک است و احتمال دارد با این ادعا که این «گام مثبت اولیه‌ای» بوده، تلاش کنند مسیر دیپلماسی را باز بگذارند.

با این حال فایننشال تایمز بدبینانه‌تر نگاه کرده و باتوجه به تهدیدهای سابق ترامپ برای تحریم روسیه معتقد است، در صورت شکست مذاکرات احتمال اینکه ترامپ بخواهد تحریم‌های ثانویه‌ای که پیشتر تهدید آنها را مطرح کرده بود، عملی کند، زیاد است بویژه که این با سیاست «نخست آمریکا»او همخوانی دارد.

وقت کشی به سبک پوتین

روزنامه نیویورک تایمز نیز در تحلیلی به دولت ترامپ هشدار داده و نوشته است، این احتمال هم وجود دارد که پوتین بخواهد از این نشست به‌عنوان تاکتیکی برای وقت‌کشی استفاده کند و در کنار آن نیز روابط تیره با واشنگتن را بهبود دهد. بویژه که این نشست با جهان‌بینی پوتین که معتقد است، قدرت‌های بزرگ باید حوزه‌های نفوذ خود را تعیین کنند، کاملا همخوانی دارد. این دیدار نیز از نظر او چیزی مشابه دیدار 1945 استالین با روزولت و چرچیل در یالتا است که منجر به تقسیم اروپا پس از جنگ جهانی دوم شد.

دیداری برای عکسی یادگاری

فارغ از همه اینها این نکته را نیز نباید فراموش کرد که اگر این دیدار تا این حد مورد توجه است، بخاطر متفاوت بودن آن پس از سه سال برخورد‌های حتی گاه توهین‌آمیز دولت جو بایدن با روسیه و شخص ولادیمیر پوتین است. اما باتوجه به دیدارهای دور نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ از جمله دیدار او با کیم‌جونگ اون دیدارهایی از این دست بیشتر به درد عکس یادگاری می‌خورند تا به دست آمدن یک توافقنامه صلح و پایان دادن به جنگ. این  دیدار نیز ممکن است نتیجه‌ای بیش از این در بر نداشته باشد.