انصراف از رؤیا؛ چرا مردم از نهضت ملی مسکن کنار می‌کشند؟
افزایش هزینه ساخت، کاهش تسهیلات بانکی و بی‌اعتمادی به وعده‌های دولتی، موجی از انصراف متقاضیان نهضت ملی مسکن را به راه انداخته است.
طرح نهضت ملی مسکن با وعده خانه‌دار کردن میلیون‌ها ایرانی آغاز شد، اما اکنون با موجی از انصراف متقاضیان روبه‌روست. کاهش سقف تسهیلات ساخت از ۸۰۰ به ۶۵۰ میلیون تومان در اردیبهشت ۱۴۰۴، آخرین ضربه به اعتماد مردم بود. این گزارش نگاهی دارد به دلایل اصلی افزایش انصراف‌ها از پروژه نهضت ملی مسکن و چرایی ناتوانی مردم در ادامه این مسیر.
فشار تأمین آورده نقدی، بیشتر از توان مردم
کاهش وام ساخت، فشار بیشتری بر دوش متقاضیان گذاشته است. سهم مردم در تأمین هزینه ساخت حالا به بیش از ۵۰۰ میلیون تومان رسیده. برای بسیاری از خانوارهای کم‌درآمد و طبقه متوسط، این رقم از توان آن‌ها خارج است. نبود تسهیلات مکمل یا یارانه‌ای برای پر کردن این فاصله، مسیر را برای ادامه مشارکت بسیار سخت کرده است.
هزینه‌های ساخت‌وساز، با سرعتی بیشتر از حمایت‌های دولتی افزایش می‌یابد
در شرایطی که قیمت مصالح ساختمانی، دستمزد کارگران، حمل‌ونقل و هزینه‌های جانبی در حال افزایش است، کاهش وام ساخت عملاً قدرت پوشش هزینه‌ها را از بین برده. بسیاری از سازندگان نیز به دلیل نبود منابع کافی از ادامه پروژه‌ها صرف‌نظر کرده‌اند یا پروژه را نیمه‌کاره رها کرده‌اند.
کاهش اعتماد عمومی به زمان تحویل و اجرای پروژه‌ها
یکی از دلایل اصلی انصراف از طرح نهضت ملی مسکن، بی‌اعتمادی متقاضیان به زمان تحویل واحدهاست. بسیاری از پروژه‌ها حتی وارد مرحله ساخت نشده‌اند. وقتی پیشرفتی دیده نمی‌شود اما از مردم خواسته می‌شود آورده بیشتری بیاورند، تردیدها تبدیل به تصمیم قطعی برای انصراف می‌شود.
سیاست‌گذاری نامطمئن؛ متقاضیان در برابر تصمیمات ناگهانی
تصمیم ناگهانی برای کاهش تسهیلات بدون اعلام قبلی و بدون هیچ بسته جبرانی، نشانه‌ای از سیاست‌گذاری ناپایدار است. این بی‌ثباتی، اعتماد عمومی به طرح را از بین برده. بسیاری از متقاضیان نگران‌اند که در آینده، شرایط سخت‌تری هم وضع شود.
سرمایه‌ای که قفل شده و بازدهی ندارد
با رکود پروژه‌ها، پولی که مردم برای نهضت ملی مسکن کنار گذاشته‌اند، بدون سود و بازدهی مانده است. در حالی که بازارهای دیگر مثل سپرده‌گذاری بانکی یا سرمایه‌گذاری‌های خرد، بازدهی مشخص دارند، قفل شدن سرمایه در پروژه‌های نیمه‌تمام باعث شده خروج از طرح، انتخابی اقتصادی تلقی شود.
نهضت ملی مسکن در مسیر فرسایش اجتماعی
افزایش انصراف از نهضت ملی مسکن زنگ خطری جدی است. طرحی که با شعار عدالت و خانه‌دار کردن اقشار ضعیف شروع شد، حالا در مسیر ناامیدی و فرسایش اعتماد عمومی حرکت می‌کند. اگر دولت نتواند منابع مالی را ترمیم کند یا بسته‌های حمایتی تازه‌ای ارائه دهد، این طرح بزرگ ممکن است به تجربه‌ای شکست‌خورده در حافظه عمومی تبدیل شود.
