وام یک میلیاردی مسکن و رویای خانه‌دار شدن با مُسکنی بی‌اثر
نظام بانکی در راستای تسهیل خرید مسکن، برخی شروط وام یک میلیاردی را حذف کرد تا میزان دسترسی مردم به این وام بیشتر شود اما عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان مسکن این تسهیلات را مُسکّنی بسیار ضعیف برای قدرت خرید مردم معرفی کرد.
نظام بانکی با جدیدترین مصوبه خود تلاش می‌کند موانع پیش روی دریافت وام یک میلیاردی مسکن را بردارد. یکی از شروط دریافت این وام، شرط سنی خانه خریداری شده بود که در راستای سهولت دریافت تسهیلات، این شرط از شروط وام یک میلیارد تومانی حذف شده است.
از سوی دیگر بر اساس تصمیمات قبلی، فقط زوجین حق داشتند از مزیت دریافت وام یک میلیارد تومانی استفاده کنند. اما اکنون دو عضو یک خانواده هم می‌توانند برای خرید یک خانه از مزیت دریافت وام یک میلیاردی استفاده کنند. البته به شرط آنکه 280 میلیون تومان وام جعاله نیز خریداری کنند. بر اساس اعلام نظام بانکی، وام اوراق بانک مسکن با نرخ سود ۲۲.۵ درصد و مدت بازپرداخت ۱۲ ساله پرداخت می‌شود. آیا این تخفیف ویژه نظام بانکی به خانه‌دار شدن مردم کمک می‌کند؟
راهکار اعطای وام پاسخگو نیست
حسن محتشم کارشناس مسکن و عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان مسکن در گفت‌وگو با آوش اعطای وام را راه موثری برای خانه‌دار شدن مردم نمی‌داند.
او می‌گوید: وقتی وام 10 درصد قیمت ملک یک فرد را تامین می‌کند، در شرایطی که متقاضیی برای دریافت آن باید کلی هزینه بدهد تا بتواند این تسهیلات را دریافت کند، چنین راهکاری موثر نیست.
محتشم اضافه می‌کند: این وام را روان و راحت هم به فرد نمی‌دهند و به او می‌گویند که اوراق مسکن از بورس بخرد، 15 درصد وام را هم در ابتدا باید پول نقد بدهد تا اجازه دهند با آن، اوراق وام بگیرید. فرآیندهای اداری دیگری هم برای دریافت وام باید طی شود.
او یادآوری می‌کند: بعد از طی این مراحل، پولی که به‌عنوان وام توسط فرد دریافت می‌شود نهایتا هفت تا 10 درصد قیمت یک ملک است. البته این درصد بر مبنای خرید آپارتمان‌های متراژ کوچک اعلام می‌شود و اگر آپارتمانی بزرگ باشد، وام پرداختی فقط سه درصد از کل قیمت آن واحد را شامل می‌شود.
عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان مسکن می‌گوید: طبیعتا چنین تسهیلاتی، یک مُسکّن بسیار ضعیف برای قدرت خرید به‌وجود می‌آورد و مسلما این وام‌ها برای خرید مسکن، کفایت نمی‌کند.
وامی که به همه تعلق نمی‌گیرد
محتشم اگرچه حذف شرط سن از خرید خانه را اقدامی مثبت ارزیابی می‌کند اما تاثیر این سیاست بر بازار مسکن را مشروط به آن می‌داند که ببینیم چه کسانی واحد شرایط دریافت این وام می‌شوند زیرا این وام تعمیم نمی‌یابد و هر کسی نمی‌تواند چنین وامی را دریافت کند.
او ادامه می‌دهد: برای دریافت وام 1.28 میلیارد تومانی یکسری فیلتر وجود دارد که فرد باید از آن بگذرد و مسیری را طی کند که واجد شرایط دریافت وام باشد.
عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان مسکن اضافه می‌کند: حذف شرط سن از بنا، کاری منطقی است. قبلا می‌گفتند اگر بنایی بیشتر از 15 یا 20 سال زمان ساختش باشد، دیگر به آن وام تعلق نمی‌گیرد که یک حرف غیر عادلانه برای وام گیرنده بود. زیرا خود بنا علیرغم اینکه ارزشش با افزایش سن پایین می‌آمد اما یک سهم زمینی داشت که آن سهم زمین باعث می‌شد ساختمان با سال ساخت بالا ارزش داشته باشد.
او ادامه می‌دهد: حال که سن بنا را برداشتهاند، طبیعتا یک عده‌ای می‌توانند برای خانه‌های قدیمی که مشمول وام نبودند، تسهیلات بگیرند و خانه بخرند اما مسئله این است که همه مشمول چنین وامی نیستند و یک بخش کوچکی از جمعیت قادر به دریافت آن خواهند بود.
محتشم می‌گوید: همه نمی‌توانند اقساط سنگین وام‌ها را بدهند. این وام را به دو نفر از اعضای یک خانواده می‌دهند، به شرط آنکه وام اولی باشند و قبلا وام نگرفته باشند. بعد از دریافت وام هم دو قسط با اقساط سنگین باید بازپرداخت شود، در شرایطی که با این میزان وام شاید چیزی حدود 10 تا 12 متر آپارتمان را بتوان خریداری کرد. چون متوسط قیمت هر متر آپارتمان را به‌طور متوسط 112 میلیون تومان اعلام کرده‌اند و 10 متر یک خانه یک میلیارد و صد و خورده‌ای میلیون تومان قیمت دارد.
او یادآور می‌شود: وقتی فردی خانه‌ای می‌خرد، این خانه حداقل 70 تا 80 متر است و وام مسکن تامین کننده یک هفتم قیمت خانه خواهد بود. آن فرد بقیه نرخ ملک را از کجا قرار است تامین کند؟
عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان مسکن تاکید می‌کند: هر نوع تصمیمی که به نحوی بتواند شرایط ورود متقاضی به بازار مسکن را تسهیل کند، مورد استقبال و خوب است ولی برای رونق بازار و خانه‌دار شدن مردم کفایت نمی‌کند؛ دولت باید به راهکارهای دیگری برای خانه‌دار کردن مردم بیاندیشد.
او درباره راهکارهای خانه‌دار شدن مردم توضیح می‌دهد: بحث زمینی که قرار است به انبوه سازان و سازندگان به‌طور مشارکتی بدهند، می‌تواند موثر باشد به شرط آنکه موارد اجرایی آن را روان کنند و از بوروکراسی پرهیز کنند. این می‌تواند کمک موثری به تولید و عرضه مسکن کند.
محتشم ادامه می‌دهد: طبیعتا وقتی عرضه و تولید بالا می‌رود، عرضه می‌تواند پاسخگوی نیاز متقاضی باشد و تا حدودی در نرخ بازار مسکن تاثیرگذار باشد. به شرط اینکه روند تولید تسریع شود، نه اینکه مثل طرح‌های دولتی مهر، اقدام ملی و نهضت ملی رفتار شود.
او یادآور می‌شود: در طرح نهضت ملی، علیرغم اینکه سه سال از آن گذشته است و قرار بوده که طی این مدت، سه میلیون واحد بسازند و به مردم تحویل دهند، حتی در حد دو درصد هم نتوانسته‌اند مسکن ساخته و تحویل بدهند. این شعار نمی‌تواند تحقق بخش خانه‌دار کردن مردم باشد.
او اضافه می‌کند: واگذاری زمین خیلی خوب است. اگر این واگذاری درست و منطقی باشد و به سازندگان، انبوه‌سازان و سرمایه‌گذاران بخش مسکن کمک کنند، قطعا نتیجه مثبت می‌گیریم. البته باید ببینیم تصمیمی که وزارت راه در این رابطه گرفته است، تا چه حد در اجرا عملیاتی می‌شود.
