ادبیاتیها ترجمه را ترجیح میدهند
نتیجه بررسی فروش غرفههای نمایشگاه کتاب تهران در دو روز نخست برگزاری نشان میدهد که از میان آثار حوزه ادبیات، ترجمه خواستار بیشتری از تألیف داشته است.

در روز دوم برپایی سیوششمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، سری به غرفههای ناشران حوزه ادبیات زدیم تا ببینیم علاقهمندان ادبیات بیشتر از چه کتابهایی در این حوزه استقبال کردهاند و کدام آثار ادبی و چه ژانرهایی پرفروش بودهاند.
دو ناداستان و یک رمان
بیشترین خرید از غرفه انتشارات وزن دنیا به «عشاق» که روایتهایی از پرشورترین روابط عاشقانه قرن بیستم است و کتابهای «صبح روز بعد» و «آخرین شب دیکتاتور» اختصاص داشته است.از میان این دو اثر «عشاق» و «صبح روز بعد» یادداشت و جستار یعنی در قالب ناداستان هستند که فروش بالای آنها نشان میدهد اگر ناداستان و یادداشت بدیع و جذاب که آمیختهای از خیال و واقعیت است عرضه شود طرفدار خواهد داشت. «آخرین شب دیکتاتور» نیز رمانی به قلم یاسمینه خضرا است که روایتی از فروپاشی رژیم قذافی در لیبی و کاوشی است در روان انسانی که عمری را در قدرت مطلق سپری کرده و اکنون با بیپناهی و فرجام محتوم خود روبهرو شده است.
از خاطرات کتابی تا به زبان مادری گریه میکنیم
دو ناداستان درغرفه نشر گمان شامل «خاطرات کتابی» و «دلبستگی کتابی» هر دو به قلم احمد اخوت هم نمونههای موفق و پرطرفدار در دو روز نخست نمایشگاه بودهاند. این هر دو مجموعه جستار، چنانکه از عنوانشان نیز پیداست، شامل جستارهایی خواندنی با محوریت کتاب و کتابخوانی و عشق به کتاب هستند. همچنین میتوان به «ما ایوب نبودیم» متشکل از ۱۳ جستار اشاره کرد که در غرفه نشر اطراف عرضه شده و با استقبال خوبی همراه بوده است. از دیگر آثار پرفروش نمایشگاه امسال در حوزه جستار و ناداستان میتوان به «بازشناختن غریبه» و «به زبان مادری گریه میکنیم» که هر دو در نشر اطراف منتشر شدهاند اشاره کرد.
پرفروشهای ادبیات داستانی
اگر اهل ادبیات داستانی هستید، میتوانید به غرفه نیماژ هم سر بزنید. چهار کتاب پرفروش این نشر در نمایشگاه که همگی ترجمه هستند، «مانستر» نائوکی اوراساوا، «سایه باد» کارلوس روئیث ثافون، «شهر و دیوارهای نامطمئن» هاروکی موراکامی و «زندگی رویایی سوخانوف» اولگا گروشین هستند.
همچنین میتوانید ترجمههای پرطرفدار نشر نو از جمله «درک یک پایان» جولین بارنز، «ایوب» یوزف روت و «همه میمیرند» سیمون دوبوار را خریداری کنید یا به سراغ غرفه نشر خوب بروید و «آفتابگردانهای کور» آلبرتو مندس، «ضیافت اشباح» اولگا توکارچوک و «چقدر خوب سیگار میکشیدم» آله خاندرو سامبرا را تهیه کنید.
رمان «ما»، اثر علمی - تخیلی و ویرانشهری زامیاتین که در شوروی برایش دردسرساز شد، «آواز کافه غمبار» و «مرگ به وقت بهار» در غرفه بیدگل، «آخرین روز یک محکوم»، «قرب جوار» و «بندر فیلی» در غرفه ثالث، «شبهای روشن» در غرفه نگاه، «دراکولا» و «ساشا، سلام!» در غرفه برج، «کسی نظرکرده آسمان نیست»، «دهانهای گشاد» و «چهار سرباز» در غرفه افق، «بادبادکباز»، «تونل» و «کافکا در کرانه» در غرفه نیلوفر و «مرگ ایوان ایلیچ» و «آرایش دشمن» در غرفه چشمه از دیگر پرفروشهای ادبیات داستانی در دو روز اول نمایشگاه سیوششم بودهاند.
«شاهنامه» و «گزارش شاهنامه» جلال خالقی مطلق
گرچه بیشتر آثار ادبی پرفروش در اغلب غرفههای ناشران حوزه ادبیات، ترجمه بودهاند، تعدادی تالیف در حوزه ادبیات نیز در دو روز اول نمایشگاه فروش خوبی داشتهاند که در ادامه به معرفی اجمالی آنها میپردازیم.
نشر سخن که از ناشران فعال در حوزه ادبیات است امسال نیز در نمایشگاه کتاب حضور دارد و از میان آثارش «شاهنامه» و «گزارش شاهنامه» به کوشش جلال خالقی مطلق و «تذکرهالاولیاء» با تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی فروش خوبی داشتهاند.
نسخه «شاهنامه» ای که توسط خالقی مطلق تصحیح شده، یکی از معتبرترین نسخ شاهنامه فردوسی به حساب میآید و نتیجه بیش از ۳۰ سال کار مداوم در جمعآوری و بررسی قدیمیترین نسخ خطی شاهنامه و بررسی آنها با استفاده از روشهای تصحیح متن جدید است.
«گزارش شاهنامه» نیز در چهار پوشه از سوی مصحح به دوستداران شاهنامه تقدیم شده است. در این کتاب، مؤلف کوشیده است دشواریهای متن شاهنامه را از نظر واژهها، دستور زبان و معنی ابیات بر خواننده آسان کند و در کنار آن به برخی مسائل متنشناسی بپردازد که گاه سبب بازنگری در متن پیرایش او نیز شده است.
محمدرضا شفیعی کدکنی در مقدمه تصحیحی که بر نسخهای از تذکرهالاولیاء انجام داده و توسط نشر سخن در اختیار خوانندگان قرار داده آورده است: «نمیخواهم بگویم در مورد تذکرهاولیاء شقالقمر کردهام ولی حدود پنجاه سال، یکی از دغدغههای عمرم گردآوری نسخههای کهن و اصیل تذکره، حدود چهل نسخه، بوده است و سالها و سالها آن را در دانشگاه تهران تدریس کردهام و حدود سی سال سرگرم تصحیح و آمادهسازی آن بودهام و کوشیدهام تمام منابع موجود و محتمل فارسی و عربی خطی و چاپی را درباره این اثر از سراسر جهان، به دست آورم و در تمام مولکولهای معنیدار آن تأمل کنم و هرگاه اندک تردیدی روی نمود تمام منابع گفتار عطار و سرچشمههای آن را در آثار بیشمار پیشینیان او مورد جستجو قرار دهم.»
«عزاداران بیل» و «شوهر آهوخانم»
در غرفه نشر نگاه در نمایشگاه امسال تاکنون دو کتاب تالیفی از نویسندگان معاصر شامل «عزاداران بیل» غلامحسین ساعدی و «شوهر آهوخانم» از علیمحمد افغان طرفداران خوبی داشتهاند و پرفروشترینهای دو روز نخست نمایشگاه در این غرفه بودهاند.
«عزاداران بیل» مجموعه ای است از هشت داستان به هم پیوسته درباره مردمان روستایی به نام بیل، که دچار فقر و فلاکت و بدبختیاند. مردم این روستاها آدمهایی عامی و بیسوادند، خرافات در این روستا بیداد میکند و مردم برای درمان دردها و بیماریها و قحطی شدیدی که با آن دسته وپنجه نرم میکنند به جادو و خرافه پناه میبرند. بعضی از شخصیتها ثابتاند و در هر هشت قصه تکرار میشوند که هر کدام نماد کارکتری متفاوت هستند.
«شوهر آهو خانم» هم رمانی بلند است که به طور کلی به موقعیت و جایگاه زنان طی سالهای ۱۳۱۳ تا ۱۳۲۰ میپردازد. این اثر را میتوان نخستین کتاب فمنیستی ادبیات ایران به حساب آورد. این اثر داستان زنی سنتی و سربهراه است که موقعیتش در خانه با آمدن زنی سرکش و مدرنتر تهدید میشود.
کتابهای مروارید در حوزه تحقیقات ادبی
امسال در غرفه نشر مروارید آثار متعددی در حوزه تحقیقات ادبی عرضه شده که از جمله پرفروشترینهای آنها میتوان به «در ایوان تماشا» به قلم کامیار عابدی، «شط شیرین پرشوکت» عباس زریاب خویی، «آفرین فردوسی» محمدجعفر محجوب و «قطعات» سیروس شمیسا اشاره کرد.
«در ایوان تماشا» مشتمل است بر ۲۵ تحقیق و تحلیل به قلم و جستوجوی کامیار عابدی از سیر شعر در ادوار کهن تا موقعیت «شعر به دقیقه اکنون» با تأکید بر پیوندها و همسانیهای محتوایی، زبانی و شکلی / فرمی که از جمله برخی از این تحقیقها میتوان به «آرش کمانگیر: از ابراهیم پورداود تا بهرام بیضایی»، «سپهری، اخوان ثالث، ه. ا. سایه، و ابوالحسن خرقانی»، «از منوچهری دامغانی به حافظ، از حافظ به شهریار»، «از سنایی غزنوی تا سمندر شیرازی»، «تحلیلی از ترانۀ مرغ سحر بهار»، «تکگویی هملت به روایت شاعران و ادیبان ایرانی»، «نیما یوشیج و ابوالقاسم جنتی عطایی»، «سفر حجمی در خط زمان» و «شعر ایران در دوره پساجنگ» اشاره کرد.
«شط شیرین پرشوکت» نیز با سه نوشته در رثای زریاب خویی به قلم استادان: ایرج افشار، محمدرضا شفیعی کدکنی و عبدالحسین زرینکوب، و تحلیلی از گردآورنده مجموعه شروع میشود، با ۵۶ نوشته زریاب خویی ادامه مییابد، و با منتخبی از نامههای زریاب خویی به استاد افشار به پایان میرسد.
«آفرین فردوسی» که حاصل سالها تحقیق و مطالعه محمدجعفر محجوب در شاهنامه فردوسی است، علاوه بر آگاهیها و تحلیلهایی از زندگی و شخصیت فردوسی روایتهایی بسیار خواندنی از ۳۰ داستان تأثیرگذار شاهنامه، که کمتر درباره آنها بحث شده، به دست داده است.
همچنین «قطعات» مجموعهای نکتهسنجانه از قطعهنویسیهای سیروس شمیسا در سه قلمرو شعر و شاعری، نقد ادبی، و سبکشناسی است.
دو رمان پرمخاطب فارسی در غرفه چشمه
دو رمان فارسی غرفه چشمه با نامهای «درختان جنگل مسموم» سروش قرائی و «آدمهای زندگی قبلی» فریبا وفی هم فروش خوبی داشتهاند و پرطرفداربودهاند.
نتیجه بررسی فروش غرفههای نمایشگاه کتاب تهران در دو روز نخست برگزاری نشان میدهد که از میان آثار حوزه ادبیات، ترجمه خواستار بیشتری داشته؛ البته هنوز ۹ روز دیگر تا پایان نمایشگاه سیوششم وقت باقی است و باید دید در روزهای آتی چه کتابهایی بیشتر مورد توجه و باب سلیقه علاقهمندان ادبیات خواهند بود.
منبع: ایرنا