بازگشت طلا به کانون توجه بانک‌های مرکزی

اطلاعات منتشره توسط صندوق بین‌المللی پول روند خرید و فروش خالص طلا توسط بانک‌های مرکزی جهان را از سال ۱۹۵۰ تا ۲۰۲۴ نشان می‌دهد. این گزارش نه‌تنها تغییرات کمی در ذخایر طلای جهانی را نشان می‌دهد، بلکه به‌طور غیرمستقیم بازتاب‌دهنده رویدادهای کلیدی اقتصاد جهانی و تحولات نظام پولی بین‌المللی نیز هست.

از استاندارد طلا تا جنگ روسیه و اوکراین، طلا همواره آینه‌دار بی‌اعتمادی به نظم مالی بوده است.

دهه‌های طلایی خرید طلا و نقش فرانسه

در دهه‌های ۵۰ و ۶۰ میلادی بانک‌های مرکزی به‌ویژه در غرب جهان به‌طور خالص طلا خریداری کردند.

این روند با سیاست‌های پساجنگ جهانی دوم و تثبیت استاندارد طلا-دلار در نظام برتون وودز همخوانی داشت.

در این دوران، فرانسه یکی از بازیگران کلیدی بود که بین سال‌های ۱۹۶۳ تا ۱۹۹۹ حدود ۳٬۳۱۳ تن طلا را به کشور بازگرداند. اقدامی که بخشی از بی‌اعتمادی به ثبات دلار تلقی می‌شود.

فروپاشی نظم پولی غرب و تغییر مسیر

نیمه دوم دهه ۶۰ و آغاز دهه ۷۰ با دو اتفاق مهم همراه شد. نخست فروپاشی «استخر طلای لندن» در سال ۱۹۶۸ و سپس شوک نیکسون در اوت ۱۹۷۱ که طی آن، آمریکا به‌طور رسمی پیوند دلار با طلا را قطع کرد.

این وقایع نظم مالی بین‌المللی را دگرگون کردند و منجر به فروش گسترده طلا توسط برخی بانک‌های مرکزی در دهه‌های بعدی شدند. طلا از ابزار اصلی ذخیره ارزش در سبد دارایی بانک‌های مرکزی کنار گذاشته شد.

بریتانیا، سوئیس و اعتماد به دلار

از اواخر دهه ۸۰ تا حدود سال ۲۰۰۸، موجی از فروش طلا توسط بانک‌های مرکزی شکل گرفت. بریتانیا در این دوره حدود ۳۹۵ تن و سوئیس ۱٬۳۰۰ تن طلا فروختند.

این روند تحت تأثیر نگاه غالب در اقتصاد جهانی بود که طلا را دارایی‌ای بدون بهره و ناکارآمد می‌دانست و به جای آن، دلار و اوراق خزانه آمریکا ترجیح داده می‌شدند.

پس از بحران مالی جهانی: بازگشت آرام طلا

با وقوع بحران مالی جهانی در سال ۲۰۰۸، معادلات تغییر کرد. اعتماد به سیستم مالی غرب به‌ویژه آمریکا، دچار تزلزل شد. از این‌رو، طلا بار دیگر به‌عنوان دارایی مطمئن به سبد دارایی بانک‌های مرکزی بازگشت.

این تغییر رویکرد، ابتدا آهسته و محتاطانه بود، اما روند آن صعودی باقی ماند.

اوج‌گیری تاریخی پس از جنگ اوکراین

پس از تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، خرید طلا توسط بانک‌های مرکزی به بالاترین سطح تاریخی خود رسید (ATH).

جنگ، تحریم‌های مالی، بلوکه شدن دارایی‌ها و بی‌اعتمادی به نظام دلاری باعث شد بسیاری از کشورها به‌ویژه چین، هند، ترکیه و روسیه، طلا را بار دیگر به‌عنوان ابزار مقاومت اقتصادی ببینند.

این روند تا سال ۲۰۲۴ ادامه یافته و چشم‌انداز آن نشان می‌دهد که طلا بیش از همیشه نقش ژئوپلیتیکی یافته است.

تزلزل جهانی و تنور داغ بازار طلا

نمودار نشان می‌دهد که رابطه بانک‌های مرکزی با طلا، تابعی مستقیم از بی‌اعتمادی به نظم اقتصادی حاکم بوده است.

هر زمان نظم پولی جهانی متزلزل شده، طلا دوباره در مرکز توجه قرار گرفته است. این چرخه تاریخی، طلا را نه‌فقط یک فلز گرانبها، بلکه یک سیگنال سیاسی و اقتصادی مهم برای آینده می‌سازد.