جمیله علم الهدی: رئیسی به من گفت مسیر را ادامه بده!

جمیله علم‌الهدی، همسر شهید رئیسی شامگاه ۷ خردادماه، در اختتامیه چهارمین کنگره بین‌المللی امام رضا(ع) و علوم روز اظهار کرد: یکی از احادیث مشهور که گمان می‌کنم برای بسیاری از علمای حاضر در این جلسه شناخته ‌شده و برای دانشجویان نیز به دلیل آشنایی با مباحث مرتبط آشناست، حدیث گرانقدر سلسلة‌الذهب «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حِصْنِی فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِی أَمِنَ مِنْ عَذَابِ بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا»، است.

وی ادامه داد: اساتید بزرگوار و علمای فرهیخته‌ای که در این جلسه حضور دارند، به‌خوبی آگاه‌ هستند که این روایت از جمله احادیث معتبر و تأثیرگذار در تبیین رابطه میان توحید و ولایت است و تردیدی در اهمیت آن وجود ندارد؛ البته مقصود من از بیان این حدیث توضیح مجدد محتوای آن نیست، چرا که این بحث بارها در محافل علمی و مذهبی مطرح شده است. بلکه می‌خواهم نکته‌ای را برجسته کنم که شاید کمتر به آن توجه شده است.

همسر شهید رئیسی گفت: در این روایت توحید به «حصن» (دژ مستحکم) تشبیه شده است و این خود نکته‌ای بسیار دقیق و مهم است. این همان شیوه‌ای است که در بسیاری از آیات قرآن کریم، احادیث نهج‌البلاغه و روایات اهل‌بیت(ع) به‌کار رفته است؛ یعنی مفاهیم والای معنوی و توحیدی با استفاده از تمثیل و تشبیه‌های مادی برای مردم تبیین می‌شود.

علم‌الهدی با اشاره به اینکه این اتفاق یعنی بهره‌گیری از قوه‌ی خیال و تخیل یا به عبارتی خیال‌ورزی که یکی از اصول مهم تربیتی در آموزه‌های دینی ما است، گفت: ائمه اطهار(ع) که مأموریت اصلی خویش را هدایت و تربیت انسان‌ها می‌دانند، به خوبی از این ظرفیت انسانی بهره می‌گیرند تا مفاهیم حقیقی و واقعیت‌های غیبی را تبیین کنند. حتی قرآن کریم نیز بارها با واژه‌ «مثل» به این شیوه استناد می‌کند.

وی بیان کرد: برای درک حقیقت، انسان نیازمند خیال‌ورزی است و این نکته در فلسفه اسلامی و نزد علمای بزرگ اسلام از دیرباز تاکنون محل توجه بوده است. خیال‌ورزی، خیال‌اندیشی، تخیل و قصد خیال همگی از مقوله‌هایی هستند که در تعلیم و تربیت و هدایت انسان جایگاهی بنیادی دارند، اما در نقطه‌ مقابل همین خیال‌ورزی اگر به انحراف کشیده شود، تبدیل به زندگی فانتزی می‌شود؛ زندگی‌ که در آن انسان از واقعیت گریزان می‌شود، نه آنکه به حقیقت دست یابد. امروزه تمدن اسلامی در برابر تمدن الحادی به ‌ویژه در موضوع خیال‌ورزی قرار گرفته است؛ در حالی‌که تمدن اسلامی از قوه‌ خیال برای شناخت حقیقت بهره می‌گیرد، تمدن غربی از آن برای سرگرمی، غفلت و فرار از واقعیت استفاده می‌کند.

همسر شهید آیت‌الله رئیسی عنوان کرد: زندگی فانتزی فرار از امر واقع، فرار از مرگ، فرار از قیامت و فرار از غایت وجودی انسان بوده و این همان چیزی است که در جهان سرگرمی، رسانه‌ها و به ‌ویژه در فضای مجازی در حال ترویج است. این مسئله موضوعی‌ است که خانواده‌ها باید با دقت به آن توجه داشته باشند.

علم‌الهدی با بیان اینکه فضای مجازی به یکی از اصلی‌ترین ابزارهای تولید و توزیع سرگرمی تبدیل شده است و این سرگرمی‌ها، انسان را از زندگی واقعی دور می‌سازند، خاطرنشان کرد: لباس، پوشاک، تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی همه تحت‌تأثیر این فضای فانتزی قرار گرفته‌اند و انسان‌ها را در اتخاذ تصمیم‌های به‌موقع و مؤثر ناتوان کرده‌اند. وقتی مشاهده می‌کنید که برخی افراد قادر به تصمیم‌گیری سیاسی یا انتخاب‌های دقیق در زندگی خود نیستند، یکی از دلایل اصلی آن غرق‌شدن در این زندگی فانتزی است. فانتزی، انسان را به خود مشغول می‌سازد و زمان را از او می‌گیرد.

وی گفت: از زمانی که صنعت پیشرفت کرد، اوقات فراغت به وجود آمد و برای پر کردن آن، صنایع سرگرمی متولد شدند. این صنایع انسان‌ها را از مسیر معنویت و حقیقت منحرف ساختند. امروز خانواده‌ها درگیر این زندگی فانتزی شده‌اند. زن‌ها طلاق می‌گیرند و می‌گویند که انتظار زندگی بهتری را داشتند؛ مردها کار خود را ترک می‌کنند چون فکر می‌کردند وضعیت اقتصادی بهتری خواهند داشت. اعتیاد به مواد مخدر، مشروبات الکلی، همه از تلاش برای فرار به دنیایی غیرواقعی نشأت می‌گیرند. مردم به این چیزها مشتاقانه روی می‌آورند؛ چرا که می‌خواهند به دنیایی غیرواقعی پناه ببرند.

همسر شهید رئیسی در خصوص نتیجه‌ این وضعیت خاطرنشان کرد: عدم توانایی در درک موقعیت واقعی انسان‌های غزه، ناتوانی در تصمیم‌گیری‌های حیاتی، افزایش آمار خودکشی از نتایج این وضعیت است. حال سوال اینجاست که چرا خودکشی افزایش پیدا کرده است؟ باید گفت چون زندگی فانتزی، انسان را از تحمل واقعیت ناتوان می‌سازد، به‌جای اینکه به مرگ به عنوان پایانی شرافتمندانه در راه حقیقت مانند شهادت بنگرند، به خودکشی پناه می‌برند.

وی با اشاره به این موضوع که در حالی‌که در فرهنگ ما عملیات استشهادی وجود دارد، اما آمار خودکشی بالا رفته است، گفت: این اتفاق بدین دلیل رخ می‌دهد که قوه‌ خیال که باید در خدمت معنویت باشد، در اختیار دستگاه‌های سرگرمی‌ساز قرار گرفته است.

علم‌الهدی با تاکید بر اینکه امروز مسئله تنها این نیست که آیا هوش مصنوعی در خدمت بشریت خواهد بود یا خیر، بیان کرد: اگر مقالات روز دنیا در این حوزه را بخوانید، خواهید دید که نگرانی اصلی همه کشورها، مسائل اخلاقی و معنوی هوش مصنوعی است. حتی فانتزی‌هایی که امروز درباره‌ طغیان هوش مصنوعی ساخته می‌شوند، نشانه‌ای از همین نگرانی است.

وی اضافه کرد: اما تأسف‌بارتر این است که حتی معنویت نیز به فانتزی تبدیل شده است. معنویت‌های فانتزی، جریان‌هایی که از دهه‌ ۶۰ میلادی در آمریکا آغاز شد، فحشا را با معنویت گره زدند. امروز افرادی که در فساد غرق‌اند، خود را افراد معنوی می‌دانند و گمان می‌کنند که در مراتب سلوک قرار دارند.

علم‌الهدی خاطرنشان کرد: مخالفت با شریعت به عنوان نقطه ‌ضعف معنویت تلقی می‌شود. وقتی به کسی می‌گویید که پوشش، رفتار یا نگاهش مصداق ابتذال فرهنگی است، بسیار تند برخورد می‌کند. حتی در منطق اقتصاد نیز این استدلال‌ها بی‌پایه است؛ چون با افزایش عرضه و اشباع بازار، کسب‌وکارهایی که بر پایه ابتذال فرهنگی استوارند، در نهایت به بن‌بست می‌رسند. بحث خانواده و تربیت به ویژه در چارچوب سیره‌ اسلامی و قرآنی، یک ضرورت جهانی برای نجات بشر است. «نیچه» فیلسوف غربی، پیش‌بینی کرد که پایان تمدن صنعتی، مرگ «آخرین انسان» است. آنانی که منتظر آخرین منجی هستند، باید تبیین کنند که نجات انسان، تنها در بازگشت به واقعیت و خروج از فانتزی‌ها ممکن است.

همسر شهید رئیسی گفت: واقعیت جهان، مرگ و قیامت است و برای رسیدن به آن واقعیت، نیازمند تصمیم‌گیری در همین زندگی کوتاه دنیایی هستیم. در روز قیامت، وقتی از انسان سؤال می‌شود که چقدر در دنیا بودید، پاسخ می‌دهد «نیم‌روزی یا کمتر از آن». در این زمان کوتاه باید تصمیم‌های بزرگ زندگی را بگیریم. جوانان ما نیاز دارند که از فضای فانتزی خارج شوند، از خیال‌ورزی‌های باطل فاصله بگیرند و خیال خود را در خدمت معنویت قرار دهند. اینجا است که به نظر می‌رسد، عتبات مقدسه به ‌ویژه بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) و دیگر حرم‌های اهل‌بیت(ع)، رسالتی عظیم بر دوش دارند. در جهانی که معنویت بازاری شده و رقابت‌های وسیع در آن شکل گرفته، باید معنویت اصیل را بازشناسی کنیم.

علم‌الهدی افزود: در مسیر شهید بزرگوار، آیت‌الله دکتر رئیسی که در نیویورک و در اجلاسی که کمتر رئیس‌جمهوری حاضر به حضور در آن بود، در یونسکو شرکت کرد و از سند تحول ایران رونمایی کرد و به سند ۲۰۳۰ اعتراض کرد و مسئله‌ خانواده را در آن محفل جهانی مطرح ساخت، وظیفه‌ ما تداوم این مسیر است. ایشان زمانی به من گفت «شما این مسیر را ادامه دهید و تا آنجا که می‌توانید، مباحث را پیش ببرید».

وی با تاکید بر اهمیت موضوع خانواده گفت: از همه‌ی شما به‌ویژه مسئولان حوزه‌ سیاست‌گذاری فضای مجازی، تقاضا دارم که موضوع خانواده و تعلیم و تربیت را به‌طور ویژه مورد توجه قرار دهند و در سیاست‌گذاری‌های رسانه‌ای و مجازی، با نگاهی ژرف‌تر و مسئولانه‌تر به صیانت از نهاد خانواده بپردازند.

منبع: ایسنا