بازار سهام؛ بازگشت امید و ورود پول حقیقی پس از التهابات اخیر
بازار سرمایه ایران پس از پشت سر گذاشتن یک دوره نزولی و تحمل فشارهای ناشی از تحولات سیاسی نظامی اخیر، نشانه‌هایی از بهبود و بازگشت امید را تجربه می‌کند. یک تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگوی اختصاصی با آوش به تشریح وضعیت فعلی و چشم‌انداز آینده بازار پرداخت.
پویان مظفری، کارشناس اقتصادی و تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌وگو با آوش عنوان کرد: خرید‌های انجام شده توسط حقوقی‌ها و سیاست‌های انبساطی بانک مرکزی در کنار عملکرد بنیادی خوب برخی صنایع، زمینه‌ساز این تغییر روند شده است.
این کارشناس اقتصادی در ابتدا به نقش حقوقی‌ها در ثبات‌بخشی به بازار اشاره کرد و گفت: بازار سهام که در مدت اخیر روند نزولی را تجربه کرد، پس از تحولات سیاسی نظامی با خریدهایی که توسط حقوقی‌ها انجام شد، یک کف برای خود پیدا کرد. در روز پنجم پس از بازگشایی بورس یعنی چهارشنبه ۸ تیر تقریبا همه سهم‌ها را در صف فروش جمع کردند، اما از دوروز قبل از آن بعضی سهم‌ها جمع شدند.
مظفری افزود: ما پس از جنگ بیش از ۳۰ همت خروج پول حقیقی از بازار سرمایه داشتیم. خب، این بیش از ۳۰ همت خروج پول حقیقی از بازار سرمایه مشخصا از آن طرف حقوقی آمده و خریده است؛ یعنی به هر حال انگار یک کفی در بازار پیدا شد. این حمایتی که از بازار شد، باعث شد که بازار به آن معنا عرضه‌کننده یا فروشنده نداشته باشد. این خیلی نکته مهمی است؛ یعنی ما با بازاری طرفیم که جدا از اینکه باید سمت تقاضایش را هم تحلیل کنیم، سمت عرضه‌اش به شدت محدود و کم شده و به آن معنا بازار عرضه خاصی نداشت.
این وضعیت محدودیت عرضه به گفته این کارشناس، منجر به روزهای مثبتی برای بازار سرمایه شده است: اینکه بازار عرضه خاصی ندارد، از بعد تابلویی باعث شد که بازار سرمایه چند روز مثبتی را تجربه کند. در روزهای قبل مثبت بود، امروز هم مثبت بود و این اتفاق خوبی بوده است.
او به یک اتفاق مهم دیگر نیز اشاره کرد: اما یک اتفاق جالب امروز افتاد و آن هم ورود پول حقیقی به بخش خرد سهام بود که یعنی بیش از ۵۰۰ میلیارد وارد بازار شد و بیش از ۲۰۰ میلیارد آن فقط برای صنعت سیمان بود. این نکته مهمی است. عملا ما با صنعتی طرفیم که حالا پول‌ها را جذب کرده است. سیمانی، پالایشی، پتروشیمی و تا حدی بانک‌ها مقصد پول حقیقی بودند، ولی بیشتر از همه سیمان آمد و این پول حقیقی را جذب کرد.
درباره دلایل اقبال به صنعت سیمان، این کارشناس اقتصادی توضیح داد: از بعد بنیادی و از بعد تابلویی باید این موضوع را بگوییم که صنعت سیمان از بعد بنیادی وضعیت خوبی دارد. حتی شرکت‌ها در گزارش‌های خرداد خود هم که کشور عملا درگیر مسائل نظامی شد، عملکرد خوبی از خود نشان دادند. این باعث شد که حتی در همان هفته اول که بازار نسبتا فشار فروش بسیار سنگینی را متحمل شد، اگر همه بازار مثلا چهارشنبه آمدند جمع و جور شدند، سیمانی‌ها مثلا روز اول که شنبه باز شد، دوشنبه جمع و جور شده بودند و دوشنبه دیگر در صف فروش نبودند. این اتفاق در آن سمت بازار افتاد و این موضوع دلیل اقبال بازار به صنعت سیمان است.
مظفری به عوامل کلان اقتصادی نیز پرداخت و گفت: در بعد کلان اولین موضوع این است که ما نرخ بهره بین بانکی و نرخ بهره بازار پولمان کاهش پیدا کرده است. مشخصا کاهش نرخ بهره بین بانکی و بعد از آن نرخ بهره بازار پول می‌تواند به بازار سرمایه کمک کند. دلیل این موضوع، تغییر سیاست‌های پولی بانک مرکزی است. بانک مرکزی تمام تقاضاهایی که بانک‌ها در عملیات بازار باز داشتند را پاسخ داد و تایید کرد؛ یعنی پول خواستند، بانک مرکزی هم به آن‌ها داد. نرخ بهره بین بانکی از آن طرف سررسیدش را از ۷ روز به ۱۴ روز افزایش داد. این اتفاق انبساطی بود. این سیاست انبساطی باعث کاهش نرخ بهره بین بانکی شد و سرریز آن هم تا حدی موجب می‌شود که بانک‌ها کمتر از یکدیگر پول بگیرند و بنابراین منابع بیشتری از سمت بانک مرکزی به سمت آن‌ها می‌آید که شاید آن‌ها بروند اوراق بخرند برای اینکه دوباره بتوانند در ریپو شرکت بکنند. این موضوع باعث شد که نرخ بهره خود بازار هم تا حدی کاهش پیدا بکند که مشخصا می‌تواند هم به بازار سهام کمک کند و هم به بقیه طبقات دارایی.
او افزود: یک اتفاق دیگر هم که افتاد، نرخ تورمی بود که منتشر شد. حالا برای خرداد نرخ تورم بسیار بالا بود و بالاتر از ۳۹ درصد بود. این موضوع در کنار موضوع قبلی و دیتای اسفند ماه و تحولات پولی که بانک مرکزی داد، نشان داد که نسبت پول به شبه پول افزایش پیدا کرد.
همه این‌ها نشان‌دهنده این بود که انتظارات تورمی به هر حال وجود دارد، ولی خب همین تزریق منابعی که توسط بانک مرکزی به بانک‌ها در عملیات بازار باز انجام شد، سرریزش مشخصا می‌آید و تا حدی وارد اقتصاد می‌شود. این اتفاق در بعد کلان افتاد و اتفاق مهمی بود.
این کارشناس اقتصادی در ادامه به مهمترین مسائل اثرگذار بر اقبال کنونی به بازار سهام اشاره کرد: به نظر مهمترین مسئله‌ای که در بازار سهام به وجود آمده، یعنی به نظر من اصلی‌ترین دلیلی که بازار سهام این روزها با اقبال روبرو شده است، چند موضوع است: موضوع اول اینکه مجامع بدی را نداشتیم. مجامع بدی را ما پشت سر نگذاشتیم و شرکت‌ها در مجموع خوب بودند؛ موضوع دوم هم این است که تقسیم سودهای خوبی هم داشتند.
او ادامه داد: موضوع سوم، آن خریدهایی است که توسط حقوقی‌ها در بازار انجام شد. عملا یک سمت عرضه را از بازار برمی‌دارد؛ یعنی هر کس می‌خواست فروشنده باشد، فروخت و این اتفاق افتاد. موضوع چهارم هم این است که کم کم فضای سیاسی هم دارد به سمت آرامش می‌رود. شما می‌بینید که ایران می‌آید می‌گوید من با اروپایی‌ها بنشینم صحبت کنم، مکانیزم ماشه را عقب بیندازم. قطعا این اخبار هم مقداری موثر است. ولی خب اصلی‌ترین موضوع این بود که هر کس می‌خواست بفروشد، فروخت، ضمن اینکه ما دیگر سیاست انبساطی در فضای اقتصاد کلان داریم و همچنین خود شرکت‌ها از منظر بنیادی خوب عمل کردند.
این تحلیلگر بازار سرمایه به نکته مهم دیگری نیز اشاره کرد: یک موضوع مهم دیگر هم که باید مد نظر داشته باشیم این است که جریان پول وارد هر جایی نمی‌شود، هر سهمی را در بازار نمی‌خرد و به هر بخشی اقبال ندارد؛ بلکه به بخش‌ها و به صنایع خاصی اقبال دارد، مثلا به طور کلی به سیمان اقبال دارد، ولی مثلاً در لاستیک به یکی دو تا سهم آن اقبال دارد، در شوینده به سهم خاصی اقبال دارد و می‌خواهم بگویم جریان پول هم آن سهام جذاب و ارزنده را می‌خرد. این حالا برایندی شده که باعث شده ما یک ورود پول به بازار سرمایه داشته باشیم.
این کارشناس اقتصادی همچنین به چشم‌انداز آینده بازار سهام پرداخت: ما با بازاری طرفیم که سمت عرضه خیلی بسته است. البته که کمی بالاتر مثلا در محدوده ۳ میلیون ما مشخصاً عرضه خواهیم داشت، هم در کلیت بازار و هم در سهم‌های خاص، ولی کلا چیزی که باید بدانیم این است که بازار سمت عرضه‌اش خیلی محدود شده، پس می‌تواند با اقبال پیش برود، می‌تواند همچنان جلو برود. موضوع دوم اینکه اگر سیاست انبساطی ادامه داشته باشد، ما همچنان انتظار فضای خوبی را در بازار سرمایه داریم، انتظار رونق در بازار سرمایه و به تبع آن همه بازارهای دارایی داریم.
او تأکید کرد: در صورتی که ما فضای سیاسی کشور هم به سمت آرامش برود، بازار سرمایه بیار پرپتانسیل است. ببینید بازار الان هم از منظر P/E گذشته‌نگر (تاریخی که دارد) TTM و هم از منظر کلیت بازار تقریبا در کف قرار دارد. یعنی تقریبا ما با یک بازار ارزان نسبت به گذشته مواجهیم؛ بازاری که نسبت به گذشته خود خیلی ارزان است. این ویژگی فعلی بازار سرمایه است. خب وقتی با چنین بازاری طرفیم که نسبت به گذشته خود خیلی ارزان است، این بازار می‌تواند پتانسیل رشد هم داشته باشد.
او در پایان عوامل شکوفایی این پتانسیل را برشمرد: برای اینکه پتانسیل‌های بازار شکوفا شود و واقعا رشد کند، باید این اتفاق‌ها بیفتد: اول همچنان سیاست انبساطی در فضای سیاسی اعمال شود؛ دو اینکه فضای سیاسی نظامی شاید در جهت آرامش پیش برود. این دو تا پیش‌شرط‌های خارجی و کلان هستند. پیش‌شرط داخلی هم این است که خود شرکت‌ها وضعیت بدی نداشته باشند و دولت به سود شرکت‌ها خیلی دست درازی نکند که دولت فعلی تاکنون این کار را نکرده است، ولی خب همان دو شرط اول باشند، بازار سرمایه می‌تواند رشد کند.
