آینده اقتصاد ایران در دستان بلاکچین!

اقتصاد ایران در سال‌های اخیر با چالش‌های سنگینی از جمله تورم بالا، کسری بودجه، تحریم‌های بین‌المللی و کاهش قدرت خرید مردم مواجه بوده است. این مشکلات که ریشه در مسائل ساختاری و سیاست‌های ناکارآمد دارند، اقتصاد کشور را در موقعیت شکننده‌ای قرار داده‌اند. در چنین شرایطی، فناوری‌های نوین مانند ارزهای دیجیتال می‌توانند به‌عنوان ابزاری برای بهبود وضعیت اقتصادی، کاهش اثرات تحریم‌ها و تقویت توان مالی دولت و مردم مورد توجه قرار گیرند.

فرصتی برای دور زدن تحریم‌ها

تحریم‌های بین‌المللی دسترسی ایران به سیستم‌های مالی جهانی مانند سوئیفت را محدود کرده و تجارت خارجی را با مشکلات جدی مواجه کرده‌اند. ارزهای دیجیتال به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و عدم وابستگی به نهادهای مالی سنتی، می‌توانند راهکاری برای دور زدن این محدودیت‌ها ارائه دهند. دولت می‌تواند با ایجاد زیرساخت‌های لازم برای استفاده از ارزهای دیجیتال در تجارت بین‌المللی به‌ویژه با شرکای تجاری مانند چین، روسیه و کشورهای همسایه، امکان تبادلات مالی امن و سریع را فراهم کند. مثلا بیت‌کوین یا استیبل‌کوین‌هایی مانند تتر (USDT) می‌توانند به‌عنوان واسطه‌ای برای پرداخت‌های بین‌المللی استفاده شوند، بدون نیاز به واسطه‌های بانکی که تحت نظارت نهادهای بین‌المللی هستند. این امر هزینه‌های تراکنش را کاهش داده و سرعت تجارت را افزایش می‌دهد.

مردم نیز می‌توانند از کریپتوکارنسی‌ها برای انجام تراکنش‌های بین‌المللی بهره ببرند. فریلنسرهای ایرانی که در پلتفرم‌های جهانی فعالیت می‌کنند، می‌توانند درآمد خود را به‌صورت ارز دیجیتال دریافت کرده و از نوسانات ارزی و مشکلات تبدیل ارز در امان بمانند. این موضوع برای نسل جوان و تحصیل‌کرده فرصتی برای افزایش درآمد و بهبود معیشت فراهم می‌کند.

هرچند که فقدان قوانین شفاف ممکن است به فعالیت‌های غیرقانونی مانند پولشویی منجر شود و اعتماد عمومی را کاهش دهد، اما تدوین چارچوب قانونی جامع با همکاری بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و کارشناسان بلاکچین برای تنظیم معاملات رمز ارزی، ماینینگ و صرافی‌های دیجیتال، شامل الزامات AML و KYC یک از راهکارهای جلوگیری از این امر است.

از سوی دیگر تشکیل نهاد نظارتی تخصصی برای نظارت و جلوگیری از تخلفات و الگوبرداری از قوانین کشورهای موفق مانند امارات متحده عربی و ارائه مشوق‌هایی مانند معافیت‌های مالیاتی موقت برای کسب‌وکارهای قانونی حوزه ارزهای دیجیتال، راهکار دیگری برای جلوگیری از فعالیت های غیرقانونی است.

کاهش تورم و حفظ ارزش دارایی‌ها

تورم مزمن یکی از بزرگ‌ترین مشکلات اقتصاد ایران است که ارزش پول ملی را به شدت کاهش داده و قدرت خرید مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ارزهای دیجیتال به‌ویژه استیبل‌کوین‌هایی که ارزش آن‌ها به ارزهای باثبات مانند دلار وابسته است، می‌توانند به‌عنوان ابزاری برای حفظ ارزش دارایی‌ها در برابر تورم عمل کنند. مردم ایران که عموما شاهد کاهش شدید ارزش ریال هستند، می‌توانند با تبدیل بخشی از دارایی‌های خود به استیبل‌کوین‌هایی مانند تتر از کاهش ارزش پس‌اندازهای خود جلوگیری کنند. این امر به‌ویژه برای اقشار متوسط و کم‌درآمد که توانایی سرمایه‌گذاری در دارایی‌های سنتی مانند طلا یا املاک را ندارند، گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه است.

هرچند که ممکن است گفته شود نوسانات قیمتی رمز ارزها مانند بیت‌کوین می‌تواند برای کاربران عادی ریسک بالایی ایجاد کند. اما ترویج استیبل‌کوین‌ها مانند تتر برای کاهش ریسک، آموزش مدیریت ریسک به کاربران از طریق برنامه‌های آموزشی در مورد هجینگ و تنوع‌بخشی به سرمایه‌گذاری، توسعه صندوق‌های سرمایه‌گذاری رمز ارز تنظیم‌شده برای کاهش ریسک نوسانات و حمایت از پلتفرم‌های DeFi با ابزارهای مالی پایدار مانند وام‌دهی با پشتوانه استیبل‌کوین‌ها به پایین آمدن این ریسک‌ها کمک شایانی خواهد کرد.

ماینینگ فرصتی برای بهره‌برداری از منابع انرژی

ایران با دسترسی به منابع انرژی ارزان‌قیمت به‌ویژه گاز و برق، دارای مزیت رقابتی در ماینینگ ارزهای دیجیتال است. گزارش‌ها نشان‌دهنده فعالیت گسترده ماینینگ در ایران است که پتانسیل بالای این صنعت را نشان می‌دهد. دولت می‌تواند با تنظیم مقررات شفاف و تشویق سرمایه‌گذاری در ماینینگ از این صنعت به‌عنوان منبعی برای درآمدزایی ارزی استفاده کند. درآمد حاصل از ماینینگ بیت‌کوین می‌تواند به خزانه دولت تزریق شده و بخشی از کسری بودجه را جبران کند. همچنین ایجاد مزارع ماینینگ قانونی و صنعتی موجب اشتغال‌زایی شده و به توسعه مناطق محروم کمک خواهد کرد. استفاده از انرژی مازاد برق در فصول کم‌مصرف نیز مانع از هدررفت منابع می‌شود.

البته ماینینگ نیازمند مصرف بالای برق است که به شبکه برق فشار وارد می‌کند؛ اما با تشویق ماینرها به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی با ارائه مشوق‌هایی می‌شود از این فشار پیشگیری کرد. همچنین تخصیص سهمیه برق ارزان‌قیمت در ساعات غیرپیک و مناطق با تولید مازاد، توسعه مزارع ماینینگ صنعتی با بهره‌وری بالا و الزام ماینرها به رعایت استانداردهای زیست‌محیطی و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های کاهش اثرات کربنی راهکارهای تکمیلی این موضوع است.

تقویت بخش خصوصی و استارتاپ‌ها

پذیرش رمز ارزها به رشد بخش خصوصی و استارتاپ‌های فناوری در ایران کمک بزرگی خواهد کرد. محدودیت‌های بانکی و مشکلات جذب سرمایه خارجی، موانع اصلی برای استارتاپ‌های ایرانی هستند. بلاکچین و رمز ارزها قطعا می‌توانند بستری برای جذب سرمایه از طریق عرضه اولیه توکن (ICO) یا عرضه اولیه غیرمتمرکز (IDO) فراهم کنند. ایجاد پلتفرم‌های غیرمتمرکز مالی (DeFi) در ایران هم به توسعه خدمات مالی نوین مانند وام‌دهی غیرمتمرکز، صرافی‌های غیرمتمرکز و مدیریت دارایی‌ها کمک خواهد کرد. این امر نه‌تنها به رشد اقتصادی منجر می‌شود، بلکه باعث افزایش شفافیت و کاهش فساد مالی خواهد شد.

پذیرش رمز ارزها از سوی دولت و مردم کشورمان به‌عنوان راهکاری نوین برای مقابله با چالش‌های اقتصادی مانند تحریم‌ها، تورم و کسری بودجه عمل خواهد کرد. این فناوری امکان دورزدن محدودیت‌های مالی، حفظ ارزش دارایی‌ها و تقویت بخش خصوصی را فراهم می‌کند. با این حال، موفقیت این رویکرد نیازمند رفع چالش‌های کلیدی از طریق تدوین قوانین شفاف، ترویج استیبل‌کوین‌ها، آموزش عمومی و مدیریت بهینه انرژی است. اجرای این راهکارها ایران را به سوی اقتصادی پویا و مقاوم‌تر هدایت کرده و جایگاه آن را در اقتصاد دیجیتال جهانی تقویت خواهد کرد.