رشد «مارکت‌پلیس‌های ایرانی» و رقابت با پلتفرم‌های بزرگ
در سال‌های اخیر مارکت‌پلیس‌های ایرانی مانند دیوار، باسلام و اسنپ‌مارکت رشد قابل‌توجهی دارند و با ارائه خدمات متنوع سهم بسزایی در بازار تجارت الکترونیک کشور ایفا می‌کنند.
به گزارش گروه اقتصادی آوش، طبق گزارش Lengow بیش از ۶۰ درصد از فروش‌ها هم‌اکنون از طریق مارکت پلیس‌ها صورت می‌گیرد. برخی از موفق‌ترین شرکت‌های جهان مانند Airbnb، Amazon و Uber تحت این مدل فعالیت می‌کنند.
در نگاه اول ممکن است به نظر برسد که مارکت پلیس‌ها به دلیل ماهیت خود به عنوان پلتفرم‌های چندفروشنده بسیار پیچیده‌تر از کسب‌وکارهای مشابه دیگر هستند. حقیقت این است که مدل مارکت پلیس به طرز شگفت‌انگیزی ساده و قابل گسترش برای استارتاپ‌های جدید است.
تفاوت بین مارکت‌پلیس آنلاین و فروشگاه آنلاین چیست؟
یک فروشگاه آنلاین پلتفرمی است که تنها یک شرکت مالک آن است و فقط کالاها و خدمات خود را به خریداران آنلاین می‌فروشد. در مقابل مارکت‌پلیس آنلاین جایی است که چندین شرکت انواع مختلفی از کالاها و خدمات را به خریداران می‌فروشند.
هدف مارکت‌پلیس این است که فروشندگان محصولات و خدمات خود را از طریق یک پلتفرم چندفروشنده ترویج کنند که ترافیک مشتریان را به وب‌سایت جلب می‌کند.
در واقع یک مارکت‌پلیس بر برند خود تمرکز می‌کند و تلاش می‌کند از بازدیدها و کمیسیون فروش درآمد کسب کند و بر خلاف فروشگاه آنلاین، تراکنش بین خریدار و فروشنده را نظارت یا تنظیم نمی‌کند.
یک تفاوت بارز برای نشان دادن این تفاوت این است که مارکت‌پلیس چندین نوع کالا را می‌فروشد در حالی که یک فروشگاه آنلاین فقط محصولات خود را می‌فروشد.
مارکت‌پلیس‌ها جای خود را باز کرده‌اند
زمانی که خرید اینترنتی وارد زندگی روزمره مردم شد، رویکرد جدیدی در تجارت الکترونیک شکل گرفت. این روزها مارکت‌پلیس‌ها جای خود را در زندگی مردم جهان باز کرده‌اند و بسیاری از افراد تجربه خرید از وب‌سایت‌هایی مثل آمازون در جهان و مثل دیجیکالا، دیوار و با سلام در ایران را دارند.
هر کدام از این پلتفرم‌ها از روز نخست درگیر حواشی و چالش‌های به خصوص خود بودند. وجود چندین بازیگر در این بازار کمک می‌کند تا با ایجاد فضایی رقابتی در نهایت کاربران به بهترین انتخاب برسند.
دیجیکالا، بزرگ‌ترین مارکت پلیس ایران
دیجیکالا در حال حاضر به عنوان بزرگ‌ترین مارکت پلیس ایران فعالیت می‌کند. این کسب‌وکار به عنوان یک فروشگاه اینترنتی در سال 1385 راه‌اندازی شد و الان بیش از ۳۰ میلیون بازدید یکتا در ماه از پلتفرم دیجیکالا صورت می‌گیرد.
دیجیکالا با داشتن 85 درصد از سهم بازار فروش آنلاین ایران، یکی از مارکت پلیس های موفق کشور به شمار رفته و جزو یکی از بزرگ‌ترین خرده‌فروشی‌های آنلاین خاورمیانه محسوب می‌شود.
دیجیکالا با داشتن بخش‌های متنوع، کالاها و خدمات زیادی را ارائه می‌دهد و طبق آمار منتشر شده تا اوایل سال 1400 بیشتر از 4 میلیون و 500 هزار کالا توسط بیش از 150 هزار فروشنده ارائه شده است. همچنین با بیش از 8200 نفر همکاری مستقیم دارد.
دیوار؛ چالش‌های امنیتی و سوءاستفاده‌ها
در فاصله زمانی بهمن ۱۴۰۲ تا فروردین ۱۴۰۳، یکی از کاربران دیوار با سوءاستفاده از یک باگ نرم‌افزاری، ۴۱ هزار آگهی تکراری در دسته‌بندی خانه و آشپزخانه منتشر کرد. این اقدام منجر به ایجاد اختلال در لیست آگهی‌های هزاران کاربر شد و خسارتی بالغ بر ۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان به دیوار وارد کرد. دیوار با پیگیری قضایی، درصدد جبران خسارت و جلوگیری از تکرار چنین حوادثی است.
اسنپ‌مارکت؛ تغییرات ساختاری و هویت بصری جدید
در دی‌ماه ۱۴۰۳، اسنپ‌مارکت با ادغام سه سرویس اسنپ‌اکسپرس، اسنپ‌مارکت و مارکت‌پرو، هویت بصری جدیدی را معرفی کرد و از این پس با برند واحد اسنپ‌مارکت و رنگ نارنجی فعالیت می‌کند. این تغییر با هدف بهبود تجربه کاربری و یکپارچه‌سازی خدمات انجام شده است. مدیران این شرکت اعلام کردند که میانگین سفارش‌های روزانه به ۱۲۵ هزار رسیده و هدف‌گذاری آن‌ها رسیدن به ۵۰۰ هزار سفارش در روز است.
باسلام؛ بازار بی‌مرز برای محصولات محلی
باسلام به‌عنوان یک بازار اجتماعی، بستری برای خرید و فروش محصولات متنوع با کیفیت و قیمت‌های متفاوت فراهم کرده است. این پلتفرم با تمرکز بر کسب‌وکارهای کوچک و محصولات خانگی، امکان ارتباط مستقیم بین خریداران و فروشندگان را فراهم می‌کند. با این حال چالش‌هایی مانند زمان طولانی ارسال کالا به دلیل مسئولیت ارسال توسط هر فروشنده همچنان وجود دارد.
رقابت با پلتفرم‌های بزرگ؛ فرصت‌ها و چالش‌ها
مارکت‌پلیس‌های ایرانی با وجود رشد قابل‌توجه، در رقابت با پلتفرم‌های بزرگ بین‌المللی با چالش‌هایی مواجه‌اند. برای موفقیت در این رقابت، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های لجستیکی، بهبود تجربه کاربری، اعتمادسازی و توسعه فناوری‌های نوین ضروری است. همچنین، ادغام و یکپارچه‌سازی خدمات، مانند اقدام اخیر اسنپ‌مارکت، می‌تواند به بهبود رقابت‌پذیری این پلتفرم‌ها کمک کند.
