خبر قطع اینترنت در تابستان صحت دارد؟

با نزدیک شدن به تابستان نگرانی‌ها درباره تکرار خاموشی‌های گسترده برق دوباره اوج گرفته است؛ اما امسال فقط خانه‌ها و صنایع نیستند که در معرض خطر هستند.

فرهاد شهرکی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگویی هشدار داده که در طول سال گذشته به دلیل خاموشی‌های مکرر باتری‌های دکل‌های مخابراتی سراسر کشور آسیب جدی دیده‌اند. این باتری‌ها در شرایط قطعی برق به اندازه کافی شارژ نمی‌شدند و حالا اگر پیش از تابستان تعویض نشوند، با هر خاموشی ممکن است ارتباطات مناطق وسیعی به‌طور کامل قطع شود.

چرا این‌قدر دیر می‌فهمیم؟

نماینده مردم زابل در مجلس شورای اسلامی همچنین تاکید کرد که بسیاری از شرکت‌های داخلی توان تولید باتری‌هایی با کیفیت و تاب‌آوری بالا را ندارند و باتری‌های پیشرفته نیز در کشور تولید نمی‌شوند. در این شرایط قطع برق تنها یک خاموشی ساده نیست، بلکه تهدیدی جدی برای زیرساخت‌های ارتباطی است. 

آقای شهرکی ریشه بحران را ناترازی میان تولید و مصرف انرژی دانست و گفت: مصرف برق سالانه ۵ تا ۷ درصد رشد کرده اما تولید، متناسب با آن توسعه نیافته. فقط در سال گذشته کمبود برق در پیک مصرف به ۲۰ هزار مگاوات رسید. پیش‌بینی می‌شود این رقم امسال به ۲۵ هزار مگاوات برسد.

جهان چطور بحران ناترازی انرژی را مدیریت می‌کند؟

در کشورهای دیگر مقابله با ناترازی انرژی هم از مسیر توسعه زیرساخت‌ها می‌گذرد، هم از مسیر کاهش مصرف برای مثال آلمان با ایجاد بازار برق شفاف و مشوق‌های مالی برای بهینه‌سازی مصرف در صنایع و خانه‌ها مصرف را مدیریت می‌کند. چین هم به‌سرعت ظرفیت انرژی خورشیدی و بادی خود را افزایش داده و تنها در سال ۲۰۲۳ بیش از ۱۲۰ گیگاوات نیروگاه خورشیدی جدید راه‌اندازی کرد. کشور هند نیز با توسعه شبکه‌های میکروگرید (شبکه‌های کوچک محلی) در مناطق روستایی وابستگی به شبکه اصلی را کاهش داده است.

خطر را جدی بگیریم

تهدیدهای ناشی از ناترازی انرژی دیگر فقط در سطح صنعت یا منازل باقی نمانده‌اند. اگر با نگاهی همه‌جانبه به مسئله نگاه نکنیم، نه‌تنها با خاموشی برق بلکه با خاموشی ارتباطات، آب و حتی نظم اجتماعی روبه‌رو خواهیم شد. باید توجه داشت که تابستان نزدیک است و زمان زیادی برای تصمیم‌گیری باقی نمانده است. توجه به تاب‌آوری زیرساخت‌های مخابراتی و پیش‌بینی سناریوهای اضطراری برای مدیریت قطعی‌ها بخشی از وظیفه حیاتی دولت و بخش خصوصی در آستانه تابستان است.

به یک نگاه واقع‌بینانه نیاز است

در شرایط فعلی آنچه بیش از هر چیز اهمیت دارد، نگاه واقع‌بینانه به مسئله ناترازی انرژی و پذیرش این واقعیت است که حل آن تنها از مسیر برنامه‌ریزی بلندمدت و سرمایه‌گذاری پایدار می‌گذرد. کشور ما ایران با پتانسیل بالایی که در زمینه انرژی خورشیدی و بادی دارد، می‌تواند در میان‌مدت بخش قابل توجهی از کمبود برق خود را از منابع تجدیدپذیر تامین کند؛ البته اگر اراده سیاسی و حمایت اقتصادی لازم از این مسیر شکل بگیرد.

در کنار توسعه زیرساخت‌های تولید انرژی مسئله مهم دیگر بهینه‌سازی مصرف است. بدون اصلاح الگوی مصرف در بخش‌های خانگی، صنعتی و کشاورزی هرگونه افزایش تولید باز هم به ناترازی خواهد انجامید. استفاده از فناوری‌های نوین، به‌روزرسانی نیروگاه‌های فرسوده و آموزش عمومی برای صرفه‌جویی در مصرف برق، از جمله اقداماتی است که می‌تواند در کوتاه‌مدت بخشی از بحران را کنترل کند.