یارگیری منطقهای ایران در مذاکرات هستهای
ایران در مذاکرات تلفنی و حضوری که در چهار روزی که از مذاکرات عمان میگذرد توجه ویژهای به کشورهای منطقه داشت و در این مسیر حتی با کشورهایی وارد تعامل شد که هیچگاه در مذاکرات هستهآی ایران حضور مستقیم نداشتهاند.

از دو هفته پیش که مذاکرات هستهای ایران با آمریکا کلید خورد، برخلاف تأکید آمریکا بر نبودن اروپا و سایر طرفهایی که در 22 سال گذشته بهطور معمول در مذاکرات هستهای ایران حضور داشتند، تهران دیپلماسی فعالی در منطقه و اروپا در پی گرفت و آنها را نیز در جریان مذاکرات با آمریکا قرار داد تا به این ترتیب جبهه منطقهای در مذاکرات هستهای با آمریکا تشکیل دهد و در صورت تداوم مذاکرات در بزنگاههای مورد نیاز از طریق این کشورها بر واشنگتن اعمال فشار کند.
ایران در مذاکرات تلفنی و حضوری که در چهار، پنج روزی که از مذاکرات عمان گذشت توجه ویژهای به کشورهای منطقه داشت و در این مسیر حتی با کشورهایی وارد تعامل شد که هیچگاه در مذاکرات هستهآی ایران حضور مستقیم نداشتهاند.
وزرای خارجه مصر، قطر، کویت، امارات چهار دیپلماتی بودند که فردای مذاکرات ایران و آمریکا، تماسی تلفنی از وزارت خارجه ایران دریافت کردند. وزیر امور خارجه ایران، روز پس از آن نیز با وزرای خارجه کشورهای عربستان، عراق، بحرین و ترکیه تماس تلفنی داشت تا آنها را نیز در جریان مذاکرات هستهای با استیو ویتکاف، نماینده دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، قرار دهد.
همه این کشورها در مذاکرات تلفنی که با سیدعباس عراقچی داشتند، ابراز امیدواری کردند مذاکرات هستهای در مسیری درست به پیش رفته و امنیت و آرامش منطقه را که در پی تهدیدهای دونالد ترامپ خدشهدار شده است، به آن بازگرداند. نگرانی آنها از وضعیت پیشرفت مذاکرات نیز بیدلیل نیست همه آنها بخوبی میدانند، تداوم تهدیدهای آمریکا علیه منطقه و جنگ احتمالی آن علیه ایران به ضرر همه کشورها خواهد بود. بویژه که اغلب این کشورها میزبان سرمایهگذاران خارجی هستند و تداوم تنشها در منطقه به معنای فرار این سرمایهگذاریها خواهد بود. آن دسته از کشورها که نگران چنین مسألهای نیستند نیز نگران رشد گروههای تروریستی هستند که به طور معمول از فضای تنشآلود برای تشدید فعالیتهای خود استفاده میکنند. یکی از دلایل موضعگیری برخی از این کشورها درباره استفاده آمریکا یا اسرائیل از خاک و آسمان آنها برای حمله به ایران نیز همین بود.
مصر، غریب تازه آشنا
هرچند روابط ایران و مصر تازه یکی، دو سالی است به سمت تنشزدایی چهار دههای رفته اما سیدعباس عراقچی، بدر عبدالعاطی، وزیر خارجه این کشور، را به عنوان نخستین دیپلماتی انتخاب کرد که او را در جریان نخستین رخدادها در پرونده هستهای ایران قرار دهد. این نخستین باری است که یک وزیر خارجه ایران، مصر را در جریان مسائل هستهای ایران قرار میدهد. قاهره هرچند از دیرباز روابط خوبی با آمریکا داشته اما از 7 اکتبر 2023 و آغاز جنگ غزه وارد تعارضهایی با آمریکا شده و در مواردی به طور علنی دست به انتقاد از سیاستهای این کشور در قبال غزه زده است. در مورد ایران نیز آمریکا خواهان آن است که مصر در سنگر آمریکا قرار گیرد اما باتوجه به اینکه مصر در هفتههای اخیر حاضر به اظهارنظر مستقیم در این خصوص نشده، به نظر میرسد قاهره حاضر نیست تن به خواستههای آمریکا بدهد. در تماس تلفنی عراقچی با بدر عبدالعاطی نیز وزیر خارجه مصر با اشاره به بیانیه رسمیکشورش در استقبال از گفتگوهای مسقط، ابراز امیدواری کرد این گفتوگوها به نتیجه مطلوب برسد.
قطر، شریک منطقهای دیرین
قطر از جمله کشورهایی است که در دهههای گذشته همواره تلاش کرده سیاست متعادلی را در قبال ایران داشته باشد. شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخستوزیر و وزیر خارجه این کشور کوچک اما تأثیرگذار در سیاست منطقه، در تماس تلفنی وزیر امور خارجه ایران با استقبال از نتیجه دور نخست مذاکرات ایران و آمریکا، بر آمادگی کشورش برای کمک به این روند تاکید کرد. قطر از جمله کشورهای منطقه بود که در اوج تهدیدهای ترامپ علیه ایران به واشنگتن اعلام کرده بود، اجازه نمیدهد کسی از آب، خاک یا آسمان این کشور به ایران حمله کند.
کویت، همسایه و دوست دیرین
کویت نیز از جمله همسایگان ایران است که در طول دهههای گذشته روابط خوبی با تهران داشته است. عبدالله علی الیحیا، وزیر امور خارجه کویت، هم در گفتو گوی تلفنی وزیر خارجه کشورمان با استقبال از نتیجه گفتوگوهای مسقط، ابراز امیدواری کرد این مذاکرات به نتیجه مطلوب برسد. کویت نیز دیگر کشوری بود که به واشنگتن اعلام کرده بود اجازه نمیدهد کسی از آب، خاک یا آسمان این کشور به ایران حمله کند.
امارات، رقیب قدیمی و همراه جدید
امارات هرچند در دهههای گذشته روابط پر افت و خیزی با ایران داشته است اما در یکی دو سال اخیر و بعد از میانجیگری چین بین ایران و عربستان، سیاست مدارا در پیش گرفته و در مساله هستهای نیز همین سیاست را پیاده کرده است. امارات کشوری بود که نامه ترامپ را به ایران رساند و به واشنگتن نیز اعلام کرد به پنتاگون اجازه حمله به ایران از طریق خاک یا آسمان این کشور را نخواهد داد. شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان، وزیر امور خارجه امارات عربی متحده، در تماس تلفنی سیدعباس عراقچی هم با تقدیر از تهران بهخاطر اهتمام نسبت به دیپلماسی و ورود به گفتگوی غیرمستقیم با آمریکا، ابراز امیدواری کرد این روند منجر به نتایج مثبت برای منطقه شود.
عربستان، از تنش تا مدارا
عربستان تا پیش از میانجیگری چین پرتنشترین روابط را در بین کشورهای منطقه با ایران داشت اما در بحران اخیر در روابط ایران و آمریکا با جنگ با ایران مخالفت کرد و بهطور رسمی به واشنگتن خبر داد، کشورش در هیچ جنگی علیه ایران مشارکت نخواهد کرد. در مذاکره تلفنی عراقچی با همتای عربستانی فیصل بن فرحان، ضمن قدردانی از اطلاعرسانی وزیر امور خارجه کشورمان درباره مذاکرات هستهای با آمریکا و استقبال از روند گفتوگوها ابراز امیدواری کرد، این مذاکرات منجر به نتیجه مطلوب برای ایران و کل منطقه شود.
مذاکره با سایر کشورهای همسایه
عراق و ترکیه دیگر مقصد تماسهای تلفنی وزیر امور خارجه ایران بودند. در این تماسها فواد حسین، وزیر امور خارجه عراق و هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، هم ابراز امیدواری کردند تعاملات ایران و آمریکا با رویکرد سازنده همه طرفها منجر به آثار مثبت برای کل منطقه شود.
علاوه بر این عبداللطیف بن راشد الزیانی، وزیر امور خارجه بحرین، نیز در تماس تلفنی با سیدعباس عراقچی بر نقش و اهمیت دیپلماسی در تقویت صلح، ثبات و امنیت منطقهای و بینالمللی تاکید و نسبت به ادامه این مذاکرات و حصول نتیجه مطلوب ابراز امیدواری کرد.
وزیر امور خارجه ایران در ادامه دیپلماسی فعال هستهای خود به روسیه سفر کرد تا پیام رهبری را به دست ولادیمیر پوتین برساند.