فرانسه، «پلیس بد» یا شاکی از اخراج از مذاکرات هسته‌ای آمریکا با ایران
تهدید ایران به فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت همه تحریم‌های شورای امنیت اعتراض رسمی نماینده ایران در سازمان ملل را برانگیخت؛ موضع ضد ایرانی پاریس در سازمان ملل در حالی است که سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه، بارها آمادگی خود را برای مذاکره با کشورهای اروپایی اعلام کرده است.
نامه اعتراض‌آمیز امیر سعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد، به شورای امنیت پس از آن تهیه شد که «ژان نوئل بارو»، وزیر امور خارجه فرانسه، در اظهاراتی تنش‌آفرین در میانه مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا مدعی شد، «جمهوری اسلامی ایران در آستانه دستیابی به سلاح هسته‌ای است و اگر چنین چیزی منافع امنیتی اروپا را به خطر اندازد، فرانسه، آلمان و انگلیس لحظه‌ای برای فعال سازی مکانیسم ماشه (اسنپ بک) تردید نخواهند کرد.»
هرچند ایران مراتب اعتراض خود را به این اظهارات بلافاصله پس از بیان آنها اعلام داشت اما نقشی که فرانسه در تکاپوی انجام آن است، به دلایلی چندان دور از ذهن نبود.
خشم اروپا بابت حذف از مذاکرات هسته‌ای و نادیده گرفته شدن منافعش
اروپاییها که دور اول ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، ایام سختی را با او تجربه کرده بودند در دور دوم ریاست‌جمهوری او با اقداماتی از سوی رئیس‌جمهوری آمریکا مواجه شدند که خشم دیوانه‌وار آنها را به همراه داشت. اروپاییها ابتدا با ترامپی مواجه شدند که آنها را از مذاکرات صلح اوکراین کنار گذاشت و کار را به آنجا رساند که خطاب به قاره سبز گفت: «به اندازه کافی برای ایجاد صلح وقت داشتید و کاری نکردید!»، پس از آن نیز خود را رویارویی تعرفه‌هایی دیدند که می‌تواند اقتصاد شکننده و آسیب دیده آنان را به خطری جدی اندازد و در آخر هم شاهد آغاز مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا، بدون حضور خود بودند.
البته ترامپ دلایل خود را برای کنار گذاشتن اروپا از مذاکرات هسته‌ای با ایران دارد. او در درجه نخست معتقد است، توافقی که آنها در سال 2015 به امضا رسانده بودند (برجام) توافقی ناکارآمد بوده است. علاوه بر آن ترامپ به کارزار فشار حداکثری اعتقاد دارد تا بواسطه آن بتواند تهران را به پذیرش توافقی گسترده‌تر و سخت‌گیرانه‌تر وادار کند. اما این رویکرد با سیاست تعامل دیپلماتیک اتحادیه اروپا در تضاد است. مسئله بعدی بی‌اعتقادی رئیس‌جمهوری آمریکا به چندجانبه‌گرایی است. او ترجیح می‌دهد در مذاکرات فقط خودش باشد و طرف مقابل و در نهایت به توافقی دو جانبه برسد نه توافقی چندجانبه که تضمین موفقیت در آن کمتر است. علاوه بر آن ترامپ خواهان آن است که شرکت‌های اروپایی وارد تجارت با ایران نشوند.
از همین‌رو فرانسه که اکنون خود را پیش‌قراول اروپا می‌داند و به طور مشخص امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری آن، با وجود مشکلات داخلی فراوان و عدم محبوبیت عمومی علاقه‌مند به ایفای نقش پررنگ در عرصه جهانی است، وارد عمل شد. یکی از دلایل اظهارات وزیر خارجه فرانسه نیز با نگاه به همین مسأله است. او به نوعی با این اقدام قصد دارد به نمایندگی از اروپا مراتب نارضایتی خود را از کنار گذاشته شدن قاره سبز از روند مذاکرات هسته‌ای و کوچک کردن مذاکرات 1+5 به مذاکرات 1+1 اعلام کند و به ترامپ هشدار دهد، اروپا می‌تواند با اقداماتی نظیر مکانیسم ماشه و حتی طرح تهدیدهایی نظیر آن و برانگیختن واکنش ایران، باعث اختلال‌هایی در روند مذاکرات شود تا به این ترتیب ترامپ را در وضعیتی قرار دهد که بناچار تن به حضور اروپا در مذاکرات بدهد.
بازی پلیس بد و پلیس خوب
برخلاف تحلیل بالا که قائل به اختلافات بین اروپا و ترامپ است برخی ناظران نیز معتقدند، فرانسه این بار نیز همچون ایامی که مذاکرات 1+5 در جریان بود قصد دارد نقش پلیس بَد را بازی کند تا ایران را هرچه سریع‌تر به سمت توافقی با آمریکا به عنوان پلیس خوب بکشاند. در مقابل ترامپ نیز ممکن است به عنوان پاداش منافع آنان در این مذاکرات را در نظر بگیرد یا حتی مجوز حضور آنان در مذاکرات را نیز صادر کند. تاکتیک «پلیس بد و پلیس خوب» تاکتیکی دیرین است که در آن فردی که در حال مذاکره یا تعامل با طرفی است با محول کردن نقش آدم بَد ماجرا به طرف سومی، طرف مقابل خود را به سمتی می‌کشاند که احساس کند، طرف معامله یا توافق قرار گرفتن با نفر اول که امتیازهایی را برای او در آستین دارد، بهتر از توافق یا معامله با کسی است که او را تهدید می‌کند.
از همین رو به اعتقاد کارشناسان احتمال دارد اظهارات اخیر وزیرخارجه فرانسه در جهت منافع اروپا و نارضایتی از دونالد ترامپ یا همکاری پنهان با آمریکا یا حتی تلفیقی از همه این عوامل باشد.
اما آنچه که این اظهارات را برای ایران قابل توجه می‌کرد این بود که حدود دو هفته قبل سفرای سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان به وزارت‌خارجه دعوت شدند تا در جریان مذاکرات ایران و آمریکا قرار گیرند. ایران برای داشتن یک دیپلماسی فعال در زمینه مذاکرات هسته‌ای به این بسنده نکرد و درست یک هفته قبل نیز سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، برای سفر به اروپا و دیدار با تروئیکای اروپایی اعلام آمادگی کرد. عراقچی روز چهارشنبه در حاشیه جلسه هیات دولت نیز اعلام کرد، پیش از آغاز دور چهارم مذاکرات هسته‌ای با هیأت آمریکایی جلسه‌ای نیز با حضور سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) خواهد داشت. این مذاکرات باتوجه به تعویق نشست چهارم مذاکرات ایران و امریکا، احتمالا در روزهای آتی برگزار می‌شود.
جدا از اینکه مذاکرات ایران با تروئیکای اروپایی چه زمانی برگزار شود، این دیدار نشان دهنده آن است، تهران قصد دارد همه گزینه‌های پیش‌رو را باز نگه دارد و از فرصت مذاکره با آمریکا و توافق احتمالی در آن برای حل مسائل و مشکلات خود با اروپا استفاده کند. بویژه که حذف اروپا از مذاکره و تقویت احتمال توافق ایران و آمریکا، میدان مانور ایران در مذاکره با اروپا را نیز تقویت کرده است. علاوه بر این، ایران سود دیگری هم از ورود به مذاکرات با اروپاییها می‌برد و به اصطلاح با یک تیر دو نشان می‌زند با این دیدار حامل این پیام معنادار به ترامپ نیز خواهد بود که توانایی و ظرفیت یارگیری از اروپا را هم دارد.
