هم‌سرنوشتی شهروندان تهرانی با سدهایی که به گل نشستند

به گزارش گروه اقتصادی آوش، تهران، پایتختی که نزدیک به 20 درصد جمعیت کشور را در خود جای داده، در آستانه یک بحران آبی بزرگ قرار دارد. این کلانشهر به تنهایی یک چهارم آب شرب کشور را مصرف می‌کند اما گزارش‎های رسمی حاکی از آن است که پنج سد تامین کننده آب تهران رسما به گل نشسته‌اند و حجم اندکی آب، پشت آنها ذخیره شده است. در سدهای امیرکبیر، لتیان، لار و ماملو به عنوان چهار سد عمده تأمین‌کننده آب استان تهران ۶ درصد مجموع گنجایش مخزن آب وجود دارد.

با توجه به شرایط بارش‌ها در سال آبی جاری، ذخایر سدهای اطراف تهران به شدت کاهش یافته و اگر باران نبارد، میزان آبی که پشت سدهای تامین کننده آب تهران ذخیره شده است، با در نظر گرفتن مصرف روزانه سه میلیون متر مکعب آب در تهران، تنها تکافوی نیاز سه ماه این کلانشهر را خواهد کرد.

کاهش ذخایر آب سدهای تهران در سال جاری

میزان ذخایر آب پشت سدهای تهران در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است. بر اساس آمارهای اعلام شده توسط وزارت نیرو در بهار ۱۴۰۳، حجم آب سدهای تهران ۸۱۷ میلیون مترمکعب گزارش شده بود که نسبت به سال قبل ۲۹۵ میلیون مترمکعب کمتر بود. این نشان می‌دهد شرایط ذخایر سدهای تهران از نیمه سال آبی گذشته تا کنون نامطلوب بوده است.

از سوی دیگر گزارش‎‌های رسمی حاکی از آن است که ذخایر برفی تهران روندی رو به کاهش دارند و همین مسئله تامین آب فصل گرم سال یعنی تابستان را با مشکلات جدی مواجه می‌کند.

محسن اردکانی مدیرعامل آبفای تهران، از کاهش ۴۵ درصدی بارش‌های استان تهران در سال آبی جاری که از پاییز 1403 شروع شده و تا آخرین روز شهریور 1404 ادامه دارد، در مقایسه با دوره آماری درازمدت خبرداد.

وی افزود: میزان بارندگی‌های استان تهران از ابتدای سال آبی جاری تاکنون، پائین‌ترین میزان بارش‌های ۵۷ سال اخیر به حساب می‌آید.

اردکانی صرفه‌جویی 20 درصدی در مصرف آب را یک امر اجتناب‌ناپذیر برای مردم تهران دانست و از شهروندان خواست تا با کاهش مصرف برای گذر از این دوران سخت با وزارت نیرو همکاری کنند.

به گفته وی در حال حاضر ۶۰ درصد شهروندان تهرانی تا دو برابر الگوی تعیین‌شده و پنج درصد بیش از دو برابر الگو، آب مصرف می‌کنند.

وی اضافه کرد: سرانه مصرف هر شهروند تهرانی ۲۵۰ لیتر در شبانه روز است. این رقم در مقایسه با الگوی ۱۳۰ لیتری سرانه مصرف در دنیا، آمار بسیار بالایی است و امیدواریم عموم شهروندان با صرفه‌جویی ۲۰ درصدی و مشترکان پرمصرف و بدمصرف با اصلاح و تغییر اساسی در رفتار مصرفی، کمک کنند تا از شرایط خشکسالی و کم‌آبی به سلامت عبور کنیم.

کاهش قابل ملاحظه منابع آب تهران

محمد جوان‌بخت، معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا و مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران، نیز شرایط ذخایر آبی در سدهای لار، لتیان، ماملو و به ویژه سد کرج که بخش زیادی از آب شرب تهران را تأمین می‌کند، بسیار نامساعد توصیف کرد.

وی با اشاره به آخرین آمار حجم مخزن سدهای تهران بیان کرد: منابع آب سدهای اطراف تهران با کاهش قابل ملاحظه‌ای روبرو است. سد کرج با هفت درصد پرشدگی در شرایط بحرانی و بی‌سابقه‌ای قرار دارد. سد لار نیز با یک درصد پرشدگی و سدهای لتیان و ماملو با ۱۲ درصد پرشدگی، شرایطی مشابه سد کرج دارند.

به گفته معاون وزیر نیرو، خالی بودن سد کرج در طول تاریخ بهره‌برداری این سد بی‌سابقه است. بنابراین از مردم درخواست می‌کنیم مدیریت مصرف آب را جدی بگیرند تا بتوانیم این بحران جدی را پشت سر بگذاریم.

نیاز به حرکت محتاطانه

با توجه به شرایط بارش‌های سال آبی جاری، فقط در صورت ورود توده‌های بارشی خاص و بارندگی خارج از نرمال، تهران می‌تواند شرایط بحرانی را به سلامت پشت سر بگذارد. البته پیشتر عیسی بزرگ زاده سخنگوی صنعت آب در گفت‌وگو با آوش درباره وضعیت مدل‌ها و پیش‌بینی بارش‌های خارج از نرمال برای تهران و سایر شهرها اعلام کرده بود:  برآیند مدل‌ها نشان می‌دهد که باید در مصرف آب محتاطانه پیش برویم.

به گفته وی، این برآیند نمی‌گوید که ما می‌توانیم مدیریت مصرف و تقاضا را کنار بگذاریم. اتفاقا می‌گوید به شدت باید از این ابزار در تمام بخش‌ها شامل بخش شرب و بهداشت، کشاورزی و صنایع استفاده کنیم.

سخنگوی صنعت آب تاکید کرد: نباید منابع آبی در اختیار را بدون برنامه‌ریزی دقیق با ایجاد توقعات بیجا در شهروندان مصرف کنیم بلکه باید ذخایر احتیاطی را نگه داریم و وزارت نیرو این کار را خواهد کرد.