«جنهای سرخ» در آسمان دیده شدند
گروهی از عکاسان در جنوب نیوزیلند به شکلی کاملاً تصادفی موفق شدند یکی از نادرترین پدیدههای جوی جهان، موسوم به "جن قرمز" (Red Sprite) را در پسزمینهای فوقالعاده زیبا به ثبت برسانند.

این درخششهای سرخرنگ که فقط برای چند هزارم ثانیه دوام دارند، نه بهسوی زمین بلکه بهسمت فضا فوران میکنند، و منظرهای را به وجود میآورند که هم برای دانشمندان و هم برای دوستداران آسمان، شگفتانگیز و کمنظیر است.
آذرخشهایی که از زمین نمیآیند
در تاریخ ۱۱ اکتبر، عکاسان در جزیره جنوبی نیوزیلند مشغول تصویربرداری از کهکشان راهشیری بودند که متوجه افق طوفانی شدند و تصمیم گرفتند دوربینهای خود را بهسوی آن بگیرند. تنها چند لحظه بعد، رشتههایی از نور سرخ بهطور ناگهانی از بالای ابرهای طوفانی بهسوی آسمان جهیدند.
روایت یکی از عکاسان: «وقتی برای اولینبار دیدمش، فکر کردم توهم است. نوری بسیار عمیق و قرمز بود، انگار از دنیایی دیگر آمده باشد.»
این پدیده فقط چند میلیثانیه طول میکشد و همین امر ثبت آن را فوقالعاده دشوار کرده است. در نتیجه، بیشتر تصاویر از آذرخشهای قرمز حاصل شانس و آمادگی همزمان هستند.
«رد اسپریت»، جن سرخ یا آذرخش قرمز نوعی تخلیه الکتریکی است که در لایههای فوقانی جو، حدود ۵۰ تا ۹۰ کیلومتری بالای سطح زمین رخ میدهد. برخلاف صاعقههای معمول که از ابر به زمین حرکت میکنند، این تخلیهها در اثر صاعقههای قوی درون طوفان ایجاد شده و از بالای ابر بهسمت بالا، یعنی به درون مزوسفر، گسترش مییابند.
این پدیدهها معمولاً بهشکل رشتههایی عمودی یا گاه شبیه «عروس دریایی» دیده میشوند و اغلب به رنگ قرمز یا نارنجی ظاهر میشوند. نخستین تصویر از آذرخش قرمز در سال ۱۹۸۹ توسط پژوهشگران دانشگاه مینهسوتا بهطور اتفاقی ثبت شد و از آن زمان تا امروز کمتر از چند صد تصویر باکیفیت از آن در سراسر جهان وجود دارد.
ترکیب نادر کهکشان و آذرخش
آنچه رویداد نیوزیلند را خاصتر میکند، ترکیب نادر دو منظره کهکشان راهشیری و جن سرخ در یک قاب تماشایی است. کارشناسان میگویند احتمال ثبت این دو پدیده در یک تصویر در نیمکره جنوبی بسیار اندک است، زیرا نیازمند آسمانی بسیار تاریک، هوایی شفاف، و طوفانی در فاصلهای مناسب است تا نورها با هم تداخل نکنند.
نتیجه چشمنواز است. تصویری که بهنظر میرسد از دنیایی دیگر گرفته شده است، جایی میان آسمان و فضا، جایی که علم و زیبایی در هم میآمیزند.
ظاهر آذرخشهای قرمز بیشتر شبیه یک پدیده بصری شگفتانگیز است، اما برای پژوهشگران اهمیت ویژهای دارد. این نورها به درک بهتر پیوند میان طوفانهای تندری در تروپوسفر (پایینترین لایه جو) و پدیدههای الکتریکی در لایههای بالاتر مانند مزوسفر و یونوسفر کمک میکنند.