تعدیل نیروی بنگاه‌ها ناشی از تشدید عدم اطمینان به آینده است

جنگ تمام شد. 12 روز مقاومت با آتش‌بس به پایان رسید و حالا از گوشه و کنار خبر می‌رسد که بنگاه‌های اقتصادی در حال تعدیل نیرو هستند. خبرها حاکی از تعدیل 20 تا 30 درصدی نیروها در برخی بنگاه‌های اقتصادی است اما چرا بنگاه‌ها دست به چنین کاری زده‌اند؟ این رفتار به دلیل ترس از آینده است یا اینکه شرایط اقتصادی ایران ایجاب می‌کند که بنگاه‌ها دست به تعدیل نیرو بزنند؟ دیاکو حسینی معاون بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در گفت‌وگو با آوش در این رابطه بیان کرد: یک بخشی از این رفتار مربوط به عدم اطمینان و عدم قطعیتی است که در این دوره شکل گرفته است.

او افزود: قبل از اینکه جنگ شروع شود هم این روند وجود داشت. مشکلات ناشی از وجود ناترازی‌های انرژی و عدم رونق بازارها که خودبه‌خود در تولید و تقاضا اثر می‌گذاشت، سبب شده بود که بعضی از بنگاه‌های اقتصادی که اصطلاحا کوچک و متوسط هستند و تاب‌آوری کمتری در برابر این فشارهای محیطی دارند، دست به تعدیل بزنند.

حسینی گفت: جنگی که اتفاق افتاد مقداری این عدم اطمینان را تشدید کرد اما این موضوع از قبل هم وجود داشت.

او ادامه داد: بخش عمده‌ای از تعدیل نیرو به تلاش برای تاب‌آوری بنگاه‌های اقتصادی باز می‌گردد. در شرایطی که بازارهای داخلی و خارجی و فرآیندهای صادرات و واردات ما رونق کافی برای شکوفایی بنگاه‌های کوچک و متوسط را ندارد، وضعیت فعلی رقم خواهد خورد.

نیاز به پیش‌بینی‌پذیری در بازار

بدون شک بیکار شدن نیروی کار نارضایتی اجتماعی به همراه دارد و چالش‌هایی برای کشور در آینده نزدیک ایجاد خواهد کرد. آیا دولت می‌تواند کاری کند که بنگاه‌ها کمتر دست به تعدیل نیروی انسانی بزنند و نرخ اشتغال تغییر نکند؟

معاون بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در این رابطه بیان کرد: واقعیت این است که قوانین خیلی روشن و مشخصی وجود دارد. تا زمانی که بازارها رونق کافی ندارند و قابل پیش‌بینی نیستند، طبیعتا بنگاه‌ها خود را با اکوسیستم اقتصاد کشور تطبیق می‌دهند و در این تطبیق دادن، بعضا برای بعضی بنگاه‌ها تعدیل نیروی کار یک امر ناگزیر و لاجرم است.

او افزود: بنابراین مهمترین راه حلی که دولت می‌تواند در میان مدت انجام دهد، این است که بازارها را به سمت پیش‌بینی‌پذیری بیشتر هدایت کند. چنین رویکردی ارتباط نزدیک با سایر سیاست‌هایی که دولت در روابط خارجی و در محیط سیاسی داخلی دنبال می‌کند، خواهد داشت.

حسینی اضافه کرد: اما در کوتاه مدت حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط توسط دولت از طریق وام‌های کم بهره و سایر مشوق‌های متعارف و شناخته شده می‌تواند کمک کننده باشد. البته این راه حل کوتاه مدت و موقت است و نمی‌تواند برای همیشه دنبال شود زیرا منابع دولت هم محدود است.

او ادامه داد: بنابراین تنها راهی که دولت می‌تواند به کمک آن از این وضعیت جلوگیری کند، این است که لااقل آن دسته از بنگاه‌ها و رشته فعالیت‌ها که در برابر این پیش‌بینی‌ناپذیری‌ها آسیب‌پذیر هستند و بیشتر صدمه می‌بینند را شناسایی کرده و برای این دسته از فعالیت‌های اقتصادی، مشوق‌های حمایتی و بسته‌های حمایتی در نظر بگیرد تا مقداری آسیب‌پذیری آنها را در شرایط موجود کمتر کند.

کسری قابل توجه بودجه و عدم توان مالی دولت

معاون بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران درباره توان حمایت مالی دولت با توجه به پشت سر گذاشتن جنگ 12 روزه و ... اعلام کرد: واقعا دولت محدودیت زیادی دارد. همین امروز هم بودجه ما با کسری قابل توجهی مواجه است که راه حل ساده‌ای برای جبران آن وجود ندارد.

او افزود: بنابراین دولت با محدودیت منابع مالی مواجه است. با این حال به‌عنوان دولت که در چنین شرایطی مسئولیت دارد، نیاز است بسته پیشنهادی مشوق‌ها را در یک اولویت‌بندی از صنایع و رشته فعالیت‌های اقتصادی ارائه دهد و در آن دسته‌بندی به مجموعه‌هایی که بیشترین آسیب‌پذیری را دارند، بسته‌هایی را تخصیص دهد.

حسینی گفت: این بست‌ های پیشنهادی می‌تواند شامل معافیت‌های مالیاتی، وام‌های کم بهره، یارانه‌های مربوط به انرژی و غیره باشد.

او افزود: در این شرایط خاص و دشواری که خصوصا بنگاه‌های کوچک و متوسط از آن رنج می‌برند، دولت باید بتواند تاب‌آوری بنگاه را برای مدت معینی افزایش دهد.

معاون بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران تاکید کرد: ولی تمام این موارد راه حل‌های کوتاه مدت و ناپایدار است. در حالت پایدار و بلند مدت جز بردن بازارها به سمت تعادل و رونق دادن بازارها به‌خصوص از طریق پیش‌بینی‌پذیر کردن روندهای تجاری و اقتصادی، چاره دیگری وجود ندارد.