عاقبت میانجیگری ترامپ بین کی‌یف و مسکو در پرده ابهام
جنگ اوکراین که در طول سه سال گذشته تبدیل به جنگی فرسایشی شده بود و به نظر نمی‌رسید هیچ کدام از دو طرف قادر به برتری مطلق در جنگ شوند، در یک ماه اخیر شتابی فزاینده به خود گرفت.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا که در طول کمپین انتخاباتی خود اعلام کرده بود، پایان دهنده جنگ‌ها خواهد بود و علاوه بر آن سودای به دست آوردن جایزه صلح نوبل را در سر دارد، بلافاصله بعد از نشستن بر کرسی ریاست‌جمهوری برای اسرائیل و حماس خط و نشان کشید و در نهایت آتش بسی را بین آنها برقرار کرد (که در آخرین روزهای اسفند 1403 با حملات اسرائیل به غزه و اعلان جنگ دوباره بنیامین نتانیاهو به حماس آینده آن نامشخص شد).
رئیس‌جمهوری آمریکا سپس نمایندگان خود را به عربستان سعودی فرستاد تا با نمایندگان روسیه دیدار کنند و اولین گام‌ها را برای صلح اوکراین بردارند. اقدامی ترامپی‌وار و به سبک خود او که با واکنش‌های بسیار از سوی اوکراین و اتحادیه اروپا همراه شد. انتقادها نیز بی دلیل نبود؛ دونالد ترامپ در این مذاکرات و اولین گام‌ها برای صلح اوکراین نه فقط بدون توجه به طرف دیگر جنگ که با لحنی تهدیدوار و همراه با تحقیر، ولودیمیر زلنسکی را دیکتاتور و رئیس‌جمهوری فاسد که پول زیادی از آمریکا گرفته اما خود نمی‌داند آن پول صرف چه چیزی شده است، نامید. این جملات و نادیده گرفته شدن زلنسکی و نمایندگانش در مذاکرات عربستان باعث شد، رئیس‌جمهوری اوکراین، که قصد داشت به عربستان سفر کند، این سفر را لغو کند.
ترامپ همچنین به اتحادیه اروپا هم تاخت و گفت: آنها نباید بابت دعوت نشدن ناراحت شوند زیرا چندین سال وسط جنگ اوکراین بودند و هیچ کاری نکردند. لحن تحقیر آمیز ترامپ نسبت به اتحادیه اروپا نیز باعث شد، سران قاره سبز با یادآوری روزهای تلخ مناسبات‌شان با واشنگتن در دوره نخست ریاست‌جمهوری او، اندک اندک ساز جدایی از آمریکا را بنوازند و وارد مذاکراتی برای تشکیل ارتشی اروپایی و یا افزایش بودجه دفاعی قاره سبز و پرداخت سهم هر کشور برای آن شوند. نگرانی آنها از آمریکای ترامپ با آغاز جنگ تعرفه‌ای رئیس‌جمهوری این کشور افزایش یافت و آنها به سرعت با افزایش بودجه دفاعی توافق کردند. اروپایی‌ها همچنین هر کدام به طور جداگانه برای تقویت توان دفاعی قاره سبز تصمیماتی را گرفتند. جدیدترین آنها در پایان سال 1403 امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، بود که با صدور دستور افزایش تولید و فروش جنگنده رافال، گامی مهم در تأمین امنیت قاره اروپا برداشت.
از دیگر چالش‌های مهمی که دونالد ترامپ در ارتباط با اوکراین رقم زد، دعوای بی‌سابقه‌ای بود که در دفتر او میان معاون اولش، جی دی ونس و ولودیمیر زلنسکی رخ داد و در نهایت خود او هم وارد دعوا شد و دست آخر رئیس‌جمهوری اوکراین را از دفترش اخراج کرد. این دعوا وضعیت را برای اروپا و اوکراین پیچیده‌تر کرد. اما از آنجا که سران اروپا نگران تعامل آمریکا با روسیه بودند، در نشست فوق العاده بعدی در بروکسل در مکالمات درگوشی با زلنسکی به او توصیه کردند همان‌طور که ترامپ خواسته از او عذرخواهی کند، بپذیرد که معادن اوکراین را آن‌گونه که رئیس‌جمهوری آمریکا پیش‌تر خواسته بود، در اختیار این کشور قرار دهد و با طرح آتش‌بس او موافقت کند تا به این ترتیب توپ به زمین پوتین انداخته شود.
زلنسکی به توصیه اروپایی‌ها عمل کرد اما همزمان با پذیرش آتش بس بزرگترین عملیات پهپادی خود را علیه روسیه که بیش از 300 پهپاد در آن حضور داشتند، انجام داد تا بر توان کشورش برای ادامه جنگ تأکید کرده باشد.
از سوی دیگر، ولادیمیر پوتین نیز با حملات مرگباری پاسخ این تهاجم گسترده را داد تا او هم در مذاکرات دست برتر را داشته باشد و چند روز پس از آن نیز در تماس تلفنی ۳ ساعته‌ای با دونالد ترامپ مذاکره کرد.
پوتین در تماس تلفنی با ترامپ با طرح آتش بس او که در آن تأکید می‌شد طرفین به مدت 30 روز دست به حمله به تأسیسات انرژی یکدیگر نزنند، موافقت کرد و برای ارتش روسیه نیز دستور پایان حملات را صادر کرد.
اما به نظر نمی‌رسد کار صلح اوکراین تمام شده باشد و به نوعی باید گفت این تازه آغاز ماجرا است. شاید دو طرف بر سر مساله عضویت اوکراین در ناتو به توافق برسند اما با اینکه تا زمان نگارش این مطلب روسای جمهوری روسیه و اوکراین هر دو با طرح آتش بس موافقت کرده و دستورهای لازم را به ارتش‌های خود دادند، نه روسیه به سادگی حاضر به از دست دادن اراضی که در این سه سال گرفته، خواهد بود، نه اوکراین می پذیرد این زمین‌ها را به روسیه بدهد. در این بین نقش اروپا را هم نباید فراموش کرد.
اروپایی که اکنون دچار چالش جدی در روابط با آمریکاست و می‌داند هیچ بعید نیست، ترامپ روزی از خواب برخیزد و خروج خود از ناتو را اعلام کند آنگاه آنها باید به تنهایی با تهدیدهای روسیه مواجه شوند. بنابراین حتی اگر ترامپ آنها را دعوت به میز مذاکره صلح اوکراین نکند، توصیه‌های اروپایی خود را به زلنسکی خواهند داشت. امسال باید منتظر حوادث بیشتری در شرق اروپا بود.
