زنان زلزله زده افغانستان زیر آوار نگاه جنسیتی طالبان!

زنان زلزله‌زده زمین‌لرزه 6 ریشتری افغانستان که پس‌لرزه‌های آن در مقیاس‌های بین 4.5 تا 5.5 ریشتر هنوز هم ادامه دارد، نه فقط بار آوارها را بر جسم خود احساس کردند که محبور به تحمل بار نگاه جنسیتی حاکم بر این کشور نیز هستند. زنان می‌گویند گروه‌های امدادی پس از وقوع زلزله ترجیح می‌دادند به مردان کمک کنند نه آنها! 

خبرنگار محلی روزنامه نیویورک تایمز در افغانستان در گزارشی درباره نگاه جنسیتی به زلزله‌زدگان ولایت کنر نوشته است: «بر اساس قوانین فرهنگی که طالبان وضع کرده‌اند، حتی در موارد اورژانسی و ضروری نیز هیچ مرد نامحرمی حق تماس فیزیکی با زنان را ندارد.» به همین علت بود که بی‌بی عایشه، از زنان روستایی در ولایت کنر، بعد از 36 ساعت گیر کردن زیر آوار نجات پیدا کرد زیرا در گروه امدادگرانی که او را زیر تیرک‌های چوبی می‌دیدند و از کنارش عبور می‌کردند، هیچ زن امدادگری وجود نداشت.

بی‌بی عایشه 19 ساله شانس آورد که بخاطر جوان بودن توانست تاب بیاورد تا زنانی پیدا شوند که بتوانند به او کمک کنند. او همچنین خوش‌شانس بود که زخم چندانی برنداشته بود زیرا به زنانی که دچار جراحت شده‌ بودند و حتی دچار خونریزی بودند، کمکی نمی‌شد.

او می‌گوید: «آنها ما را گوشه‌ای جمع کردن و رفتند. اصلا انگار ما را فراموش کردند.» هیچ‌کس از آنها نپرسید آیا چیزی نیاز دارند؟ آیا کمکی می‌خواهند؟

اما امدادگران هم مقصر نبودند. به گفته تذهیب‌الله مهذب، یکی از امدادگران در ولایت کنر، مردان امدادگر برای خارج کردن زنان از زیر آوار کاملا مردد بودند و به همین خاطر زنان زلزله‌زده و زخمی باید ساعت‌ها زیر سنگ و چوب و آوارهای خانه خود منتظر می‌ماندند تا زنانی از دیگر روستاها برسند و به آنها کمک کنند.

مهذب که 33 ساله است، می‌گوید: «احساس می‌کردم زنان نامرئی شده‌اند. اول به مردان و کودکان رسیدگی می‌شد اما زنان به حال خود رها می‌شدند تا شاید زنی پیدا شود به آنها رسیدگی کند.»

به گفته او امدادگران حتی برای خارج کردن جنازه زنانی که زیر آوار جان سپرده بودند و یکی از اقوام محرم او در محل حضور نداشت مجبور بودند، برای اینکه به این اجساد دست نزنند، با لباس خود آنها را بگیرند و از زیر آوار خارج کنند.

به گفته دولت طالبان، در این زلزله 2 هزار و 200 نفر جان  سپردند و 3 هزارو 600 نفر زخمی شدند.

در حال حاضر زنان در افغانستان با محدودیت‌های زیادی رو‌به‌رو هستند. بدون حضور مرد محرمی نمی‌توانند به سفر بروند، حق اشتغال ولو در کارگاه‌ها و ادارات خصوصی را ندارند. حتی زنانی که برای آژانس‌های مختلف سازمان ملل کار می‌کنند نیز با بدفتاری‌ها و تهدیدهای بسیاری رو به می‌شوند طوری که بسیاری از آنها در یک سال اخیر مجبور به دورکاری بوده‌اند تا کمتر از خانه خارج شوند و هدف حملات احتمالی قرار گیرند.

طالبان در حالی قانون عدم تماس فیزیکی مردان با زنان نامحرم حتی در شرایط اضطرار را تصویب کرده که این کشور در بهداشت و درمان زنان دارای کمبود‌های جدی است. با این حال طالبان به زنان اجازه تحصیلات عالی را نمی‌دهد و دختران فقط تا کلاس ششم ابتدایی حق تحصیل دارند.

تعداد زنانی که در دوره‌های قبل توانسته‌اند، در رشته‌های پزشکی تحصیل کنند نیز بسیار کم است و برای مثال در زلزله اخیر بسختی توانستند خود را برای نجات زنان زلزله‌زده برسانند.

بی‌بی عایشه می‌گوید: «اول خدا و بعد پسرم، جان مرا نجات دادند. هرچند بعد از شب زلزله این را فهمیدم که زن بودن در افغانستان یعنی هرگز دیده نشدن!»