زلزله افغانستان و ضرورت سامانه هشدار پیش‌هنگام در ایران
زلزله مهیب افغانستان بار دیگر ضرورت راه‌اندازی سامانه هشدار پیش‌هنگام در ایران برای کاهش خسارت‌های احتمالی را آشکار کرد.
طی هفته‌ای که گذشت، زمین در شرق افغانستان چندین بار لرزید و برای لحظاتی سکوت کوه‌ها و دره‌ها را شکست. زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۶ ریشتر، در نزدیکی مرز افغانستان و پاکستان و بامداد چهارشنبه نیز بار دیگر زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۵.۲ ریشتر ناحیه هندوکش رخ داد. تا زمان نگارش این گزارش حدود هزار و 400 نفر جان خود را از دست داده و بیش از 3 هزار نفر زخمی شده‌اند. شدت تخریب‌ها در ولایت‌های ننگرهار و کنر بیشتر گزارش شده و تصاویر ویدئویی، خانه‌های فرو ریخته و مردم مصدوم را نشان می‌دهد. وزارت امور خارجه ایران ضمن ابراز تسلیت، آمادگی خود را برای کمک به زلزله‌زدگان اعلام کرده است.
این حادثه تلخ، یادآوری قدرتمندی است برای ما که در ایران، به ویژه در تهران، در کنار گسل شمال زندگی می‌کنیم. مهدی زارع، زلزله‌شناس، در گفت‌وگو با آوش توضیح می‌دهد که گسل شمال تهران قادر است زلزله‌ای تا ۷.۵ ریشتر ایجاد کند و چنین زمین‌لرزه‌ای جان میلیون‌ها نفر را تهدید خواهد کرد. زمین‌لرزه‌های کوچک روزانه در پایتخت، بخشی از انرژی زمین را تخلیه می‌کنند، اما هنوز بخش عمده‌ای از خطر باقی مانده است.
او هشدار می‌دهد: بیشترین خطر واقعی در تهران، تجمع جمعیت، خانه‌ها و زیرساخت‌ها در محدوده‌ای است که در معرض خطر قرار دارد؛ هیچ جای دیگری در ایران چنین وضعیتی ندارد، از این رو سامانه هشدار پیش هنگام امری ضروری است.
این زلزله‌شناس درباره سامانه هشدار پیش هنگام توضیح می‌دهد که هدف آن پیش‌بینی زلزله نیست، بلکه کاهش آسیب به زیرساخت‌ها است. در ژاپن، این سامانه باعث شده طی ۶۰ سال گذشته هیچ یک از قطارهای سریع‌السیر در زمان وقوع زمین لرزه از مسیر خارج نشوند. بسیاری از کشورهای در معرض زلزله، از رومانی و ترکیه گرفته تا کشورهای شرق اروپا، سال‌ها است این سامانه‌ها را در شهرهای بزرگ خود فعال کرده‌اند.
زارع با انتقاد از تأخیر ایران در ایجاد چنین سامانه‌هایی ادامه می‌دهد: کشور ما دیر به این سمت حرکت کرد و بسیاری از زیرساخت‌ها و پروژه‌های عمرانی با تأخیر اجرا می‌شوند. سامانه هشدار پیش هنگام می‌توانست جان‌ها و دارایی‌ها را محافظت کند، اما هنوز جای کار زیادی دارد.
زمین‌لرزه افغانستان و هشدارهای گسل شمال تهران، هر دو یادآوری می‌کنند که منطقه ما در معرض تهدیدات طبیعی است و آماده‌باش، سرمایه‌ای است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. این آماده‌باش، نه فقط تجهیزات و سامانه‌ها، بلکه آگاهی و آموزش مردم و مسئولان را نیز شامل می‌شود؛ چرا که زمین، همیشه در سکوت خود، نشانه‌هایی از انرژی جمع‌شده و خطر قریب‌الوقوع دارد.
