غافلگیری بزرگ در سوریه/ توافق کردها با دولت دمشق
نیروهای دمکراتیک سوریه موسوم به قسد شب گذشته توافقنامه مصالحه با دولت جدید سوریه را امضا کردند که بر اساس آن نیروهای مسلح کرد در ساختار دولت جدید سوریه ادغام می‌شوند.
احمد الشرع، رئیس دولت انتقالی سوریه، شب گذشته میزبان مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای قسد، در دمشق بود که طی آن توافقنامه‌ای برای اتحاد و ادغام نیروهای قسد در ساختار نظامی دولت جدید سوریه را امضا کردند.
بر اساس این توافقنامه که دارای 8 بند است دو طرف بر موارد ذیل تاکید کردند:
آتش بس کامل در سراسر خاک سوریه
تضمین حقوق تمامی مردم سوریه بدون در نظر گرفتن مذهب یا قومیت آنها
ضمانت حقوق کامل کردها توسط دولت سوریه
ادغام تمامی گروه‌های مسلح در شمال شرق کشور در ساختار نظامی دولت سوریه و تحویل دادن تمامی گذرگاه‌ها و فرودگاه‌ها و چاه‌های نفت و گاز به دولت
تضمین بازگشت آوارگان به منازل خود
حمایت از تلاش‌های دولت سوریه در تعقیب بازماندگان نظام سابق
رد هرگونه تجزیه‌طلبی و نفرت پراکنی در جامعه سوریه
تلاش کمیته‌های مشترک برای اجرای توافق تا پیش از پایان سال جاری میلادی
امضای این توافق را می‌توان حل یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی سوریه دانست زیرا نیروهای قسد کنترل غنی‌ترین چاه‌های نفت و گاز سوریه را در دست دارند و دولت جدید سوریه در سایه تحریم‌های باقی مانده از نظام سابق و عدم دسترسی به چاه‌های نفت با مشکلات فراوانی روبرو است.
فرهاد شامی، سخنگوی رسمی قسد، این توافق را یک توافق اولیه با وساطت آمریکا عنوان و تاکید کرد نیروهای دولتی سوریه بر هیچ نقطه‌ای از شرق فرات مستقر نخواهند شد و پرونده زندانی‌های داعش در دست قسد باقی خواهد ماند. به نظر می‌رسد قسد در نظر دارد خودمختاری به سبک اقلیم کردستان عراق را دریافت کند.
نیروهای دمکراتیک سوریه یا به اختصار قسد به صورت رسمی در پائیز سال 2015 در اوج جنگ با داعش تشکیل و هدف آن مبارزه با گروه تروریستی داعش در صحرای شرقی سوریه عنوان شد.
این گروه از همان بدو تاسیس مورد حمایت کشورهای غربی به خصوص آمریکا قرار گرفت و ارتش آمریکا حمایت آموزشی و تسلیحاتی کاملی از نیروهای قسد به عمل آورد و می‌توان گفت «قسد به عنوان نیروی زمینی آمریکا در جریان مبارزه با داعش عمل کرد.»
قسد در سال‌های مبارزه با داعش توانست همه مساحت صحرای شرقی سوریه را پاکسازی کرده و به‌طور کامل بر آن مسلط شود و بلافاصله به محکم کردن جای پای خود در شرق فرات اقدام کرد به‌طوری‌که دولت سابق سوریه نتوانست به صورت مسالمت‌آمیز کنترل شرق فرات را بازپس بگیرد.
گفتنی است پیشروی‌های قسد در شرق فرات به تشکیل اداره خودمختار شمال شرق سوریه منجر شد.
حضور قسد در شرق فرات چندان بدون مشکل نبود، دولت ترکیه که همواره مواضع تند و رادیکالی نسبت کردهای عراق و سوریه اتخاذ می‌کرد نسبت به قدرت یافتن کردها احساس نگرانی عمیقی داشت و در نهایت در سه عملیات بین سال‌های 2016 تا 2019 مناطق محدودی از شمال سوریه را از کنترل قسد خارج کرد.
تهدیدهای گاه و بیگاه مقامات ترکیه علیه کردها در سال‌های اخیر روندی تصاعدی به خود گرفت و پس از روی کار آمدن دولت جدید سوریه، که متحد شماره 1 ترکیه به حساب می‌آید، نگرانی‌ها از احتمال جنگی تمام عیار بین کردها و ترکیه بالا گرفت.
چرایی توافق ناگهانی قسد و دولت سوریه
اوضاع سرزمین شام طی دو ماه گذشته دستخوش تغییرات بسیار زیادی شده است. با سرنگونی غیر منتظره دولت بعث در این کشور، هرج و مرج و ناآرامی و احتمال تجزیه، سوریه را به شدت تهدید می‌کرد.
در این میان بحث شرق فرات به دلیل وجود منابع غنی انرژی برای دمشق از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بود و علاوه بر آن تشکیل کشور مستقل کردی از دیر باز از اهداف اصلی همه گروه‌های مسلح کرد در خاورمیانه به حساب می‌آید و بر همین اساس تجزیه سرزمینی سوریه با جدایی شرق فرات می‌توانست به دیگر مناطق از جمله استان‌های دروزی نشین مانند سویداء و حتی استان‌های ساحلی سوریه سرایت کند.
از طرف دیگر بلاتکلیف ماندن روابط بین کردها و دمشق برای ترکیه غیرقابل قبول بوده و خطر حمله ترکیه به شرق فرات برای خلع سلاح کردها بزرگترین تهدید برای موجودیت کردها به شمار می‌آید و قسد برای حفظ دستاوردهای خود و جلوگیری از حمله ترکیه به این توافق تن داد.
توافق اخیر بین قسد و دمشق به صورت ظاهری تیر خلاصی است بر تلاش‌ها برای نابودی بیش از پیش سوریه اما سوال اینجاست که در میدان عمل، آیا این توافق توانایی اجرایی شدن را دارد یا خیر؟ برای پاسخ به این سوال باید تا سال بعد منتظر بود و دید با توجه به کثرت بازیگران منطقه‌ای و بین المللی در عرصه سوریه آیا تضاد منافع باعث بر هم خوردن این توافق و بازگشت شبح تجزیه به سوریه خواهد شد یا خیر.
