دلایل پیدا و پنهان کشتار علوی ها در سوریه

به گزارش آوش، روزنامه الاخبار چاپ بیروت به بررسی جزئیات کشتار اخیر علوی‌ها از منظر سیاسی و استراتژیک و اهداف ترکیه و دولت جولانی در این ماجرا پرداخت.

در این گزارش آمده است: پس از سقوط نظام پیشین در ۸ دسامبر ۲۰۲۴ صحنه سوریه به شش منطقه متمایز تقسیم شد:
۱. منطقه «اداره خودمختار» در شرق فرات که تحت کنترل «یگان‌های مدافع خلق» کرد است.
۲. منطقه جبل الدروز یا جبل العرب در جنوب.
۳. منطقه ساحلی و کوه‌های علوی‌نشین.
۴. منطقه تحت اشغال مستقیم ترکیه در شمال و شمال غرب سوریه.
۵. منطقه تحت کنترل مرکزی «هیئت تحریر الشام» به رهبری احمد الشرع.
۶. بلندی‌های جولان که تحت اشغال رژیم صهیونیستی است، همراه با مناطق جدیدی که پس از سقوط اسد اشغال شده است.

منطقه اشغال شده توسط رژیم صهیونیستی خارج از بازی نظام جدید سوریه به نظر می‌رسد زیرا نظام جدید مواضع بسیار ملایمی اتخاذ کرده و پیام‌هایی ارسال کرده که اسرائیل را نسبت به عدم تهدید از سوی آن مطمئن کرده است. اگر مناطق اشغال‌شده ترکیه را نیز کنار بگذاریم «مشکل» به سه منطقه محدود می‌شود: کردها، دروزی‌ها و علوی‌ها.

نظام جدید که شعار انحصار سلاح در دست دولت را مطرح کرده با چالشی در متقاعد کردن دو گروه کرد و دروزی برای تحویل سلاح و ادغام در ارتش مواجه است. درخواست برای خلع سلاح کردها بیش از خواست دولت دمشق ناشی از فشار های ترکیه است، در حالی که گروه دروزی که از زمان نظام پیشین مسلح بوده اعلام کرده که مشکلی با تحویل سلاح ندارد اما تنها در صورت وجود قانون اساسی شفاف قرارداد اجتماعی آزاد و انتخابات عادلانه که برابری همه گروه‌ها را تضمین کند، چیزی که «هیئت تحریر الشام» با آن مخالف است.

اما گروه علوی برخلاف کردها و دروزی‌ها هیچ نیروی مسلح مستقلی تشکیل نداده است زیرا ارتش سابق به‌ عنوان «حامی» آن‌ها محسوب می‌شد. با این حال پس از سقوط نظام علوی‌ها تمایل خود را برای قرار گرفتن تحت حاکمیت دولت اعلام کرده‌اند، مشروط بر اینکه نگاه دولت جدید عادلانه باشد و به تمامی طوایف احترام بگذارد.

«هیئت تحریر الشام» که از حمله به کردها (به دلیل حمایت آمریکا از آن‌ها) و دروزی‌ها (که اسرائیل ادعای حمایت از آن‌ها را دارد) خودداری کرده، در مورد علوی‌ها رویکردی کاملاً متفاوت اتخاذ کرده است که به شرح زیر است:

۱. این گروه علویان را دشمن اصلی خود می‌داند، زیرا عناصر کلیدی نظام پیشین از مذهب علوی بودند. نظام جدید نیز در خلع سلاح علوی‌ها فرصتی برای سرکوب و انتقام می‌بیند.

2. حملات خونین نظام جدید علیه علوی‌ها با هدف جلوگیری از دستیابی آن‌ها به هرگونه خودمختاری ویژه، مانند آنچه که ممکن است کردها یا دروزی‌ها دریافت کنند، انجام می‌شود. نظام جدید نمی‌خواهد منطقه علوی، که کل سواحل سوریه را شامل می‌شود، تحت نوعی حکومت خودمختار قرار گیرد، زیرا این منطقه بنادر راهبردی سوریه را شامل می شود.

3. بخش زیادی از کشتارهای «هیئت تحریر الشام» ناشی از ایدئولوژی عقیدتی این گروه بر ضد شیعیان و علویان است.

موضع ترکیه در قبال سرکوب علویان

رویکرد اخیر ترکیه در قبال کشتار علوی های سوریه سکوت مطلق رسمی است هر چند آنکارا از کشتار علوی ها به دلایل زیر سود می برد:

1. جلوگیری از تشکیل منطقه‌ای خودمختار با هویت علوی در مرزهای جنوبی اسکندرون، که ممکن است بر علویان ترکیه نیز تأثیر بگذارد.
2. ارسال پیام پیشگیرانه به علویان ترکیه که به فکر مقاومت مسلحانه در داخل ترکیه نباشند.
3. کنترل علویان بر سواحل سوریه، جاه‌طلبی‌های ترکیه برای تسلط بر کل سواحل شرقی مدیترانه را تضعیف می‌کند.
4. نگرانی از بازگشت نفوذ ایران به سوریه از طریق منطقه علوی‌نشین یا اعطای خودمختاری به این منطقه که می‌تواند مورد استفاده تهران قرار گیرد.

بر همین اساس، سکوت رسمی ترکیه در برابر کشتارهای «هیئت تحریر الشام» علیه غیرنظامیان علوی قابل درک است، در حالی که اردوغان معمولاً حتی به حوادث کوچک نیز واکنش نشان می‌دهد. رسانه‌های طرفدار دولت ترکیه نیز از همان ابتدا، ایران و رژیم صهیونیستی را متهم به تحریک بقایای نظام سابق برای ایجاد آشوب کردند.

در مقابل، تنها برخی از رهبران اپوزیسیون ترکیه به این مسئله واکنش نشان دادند. رئیس حزب جمهوری‌خواه خلق، اوزگور اوزل، از این کشتارها ابراز نگرانی کرده و سکوت دولت را محکوم کرد و خواستار دخالت آن برای توقف جنایات شد. کمال قلیچدار اوغلو، رهبر سابق این حزب، نیز به شدت این کشتارها را محکوم کرده و از دولت ترکیه خواست موضع روشنی اتخاذ کند.

احمد داوود اوغلو، رهبر حزب آینده، نیز در مقاله‌ای نوشت که «شرایط سوریه خوب پیش نمی‌رود» و دولت ترکیه تنها بر شرق فرات تمرکز کرده و از مناطق دروزی‌نشین و علوی‌نشین غافل شده است. در همین حال، آخرین سفیر ترکیه در دمشق، عمر اونهون، هشدار داد که اگر احمد الشرع سوریه را به‌خوبی اداره نکند، این کشور ممکن است وارد یک جنگ داخلی دیگر شود.

این تحلیل‌ها نشان می‌دهد که وضعیت سوریه پس از سقوط نظام پیشین، نه‌تنها به صلح نرسیده بلکه با بحران‌های جدیدی روبه‌رو شده است که می‌تواند آینده کشور را پیچیده‌تر کند.