مدیریت یکپارچه آب شهری باید عملیاتی شود
تهران روزهای سختی را تجربه می‌کند. قطعی‌های مکرر آب و برق زندگی روزمره شهروندان را مختل کرده است. شهروندان می‌پرسند چه کسی مسئول این وضعیت است و شورای شهر تهران چه برنامه‌ای برای کمک به کاهش بحران در پیش گرفته است؟
تهران روزهای سختی را تجربه می‌کند. قطعی‌های مکرر آب و برق زندگی روزمره شهروندان را مختل کرده است. بسیاری از ساکنان طبقات بالای آپارتمان‌ها از نبود فشار آب شکایت دارند و خاموشی‌های ناگهانی هم مشکلات مضاعفی ایجاد کرده است. شهروندان می‌پرسند چه کسی مسئول این وضعیت است و شورای شهر تهران چه برنامه‌ای برای کمک به کاهش بحران در پیش گرفته است؟ در همین زمینه با نرجس سلیمانی، عضو شورای اسلامی شهر تهران، گفت‌وگو کرده‌ایم.
او در میان صحبت‌های خود به این نکته اشاره کرده که مسئولیت تامین آب و برق شهروندان به عهده وزارت نیرو است و شورای شهر تهران در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان، در سال ۱۴۰۲ دو هزار میلیارد تومان و در سال ۱۴۰۳ هم ۴۰۰۰ میلیارد تومان در بودجه شهرداری برای این موضوع پیش‌بینی کرده و به وزارت نیرو برای مدیریت آب پرداخت کرده است.
خانم سلیمانی، این روزها گلایه شهروندان از قطعی آب و برق به اوج رسیده است. به نظر شما ریشه بحران کجاست؟
بحران آب در اقلیم ایران تازه نیست. اما در نیم قرن اخیر رفتار ما از روش‌های سنتی و مبتنی بر بهره‌برداری پایدار از منابع به سمت برداشت‌های صنعتی تغییر کرده و همین باعث شده در وضعیت کنونی گرفتار شویم. به نظر من برای رهایی از این شرایط باید در سه سطح اقدام کرد. نخست اقدامات فوری است، چون نیمه دوم مهرماه تا اوایل آبان یکی از پیچیده‌ترین دوره‌ها برای توزیع آب در تهران خواهد بود. در این مقطع باید هم صرفه‌جویی حداکثری در مصرف انجام شود و هم کاهش هدررفت و نشت آب جدی گرفته شود.
بعد از اقدامات فوری چه تدابیری لازم است؟
سطح دوم تدابیر، مربوط به نیمه دوم پاییز و زمستان است. یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها خط انتقال آب از طالقان است که دولت پیگیری آن را آغاز کرده. البته این تدابیر لازم است اما کافی نیستند و به‌تنهایی نمی‌توانند گره بحران را باز کنند. سطح سوم هم به برنامه‌ریزی راهبردی بازمی‌گردد. متأسفانه معمولاً در سایه اقدامات کوتاه‌مدت، برنامه‌های بلندمدت به فراموشی سپرده می‌شوند.
کاهش بارش‌ها و خشکسالی چه سهمی در این وضعیت دارند؟
نزولات آسمانی در سال‌های اخیر کاهش چشمگیری داشته و خشکسالی‌هایی که دو دهه پیش از جنوب کشور شروع شده بودند حالا به دامنه‌های جنوبی البرز رسیده‌اند. اما همه تقصیر به گردن بارش کم نیست. خطاهای مدیریتی نقش بزرگی دارند؛ از عدم کنترل تلفات در شبکه توزیع گرفته تا هدررفت در نقاط تجمیع، عقب‌ماندگی در بازچرخانی آب و بی‌توجهی به تصفیه فاضلاب. همه اینها دست به دست هم داده‌اند تا شرایط امروز رقم بخورد.
آماری از هدررفت آب در شبکه توزیع وجود دارد؟
بله، تلفات در شبکه توزیع تهران بین ۱۵ تا بیش از ۳۰ درصد گزارش شده است. این رقم غیرقابل قبول است. شاید به صفر رساندن آن ممکن نباشد اما به حداقل رساندنش می‌تواند مثل یک مسکن عمل کند و به پایداری کمک کند.
در بخش منابع تجمیع وضعیت چگونه است؟
نمونه مهم این موضوع سد لار است که به‌سرعت باید برای آن چاره‌اندیشی شود. متأسفانه مدیریت یکپارچه شهری در حوزه آب تاکنون اجرایی نشده و اگر این اتفاق می‌افتاد تهران امروز در نقطه بهتری از نظر زیرساختی قرار داشت.
خیلی‌ها می‌پرسند نقش شورای شهر در این میان چیست. آیا شورا مسئولیتی در قبال آب و برق شهروندان تهرانی دارد؟
شورای شهر و شهرداری هیچ مسئولیت قانونی مستقیمی در تأمین آب شرب و برق ندارند. این وظیفه وزارت نیرو و شرکت‌های تخصصی زیرمجموعه آن است. با این حال شورا در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ برای کمک به اجرای تبصره سه قانون دهه هفتاد مبالغی را در زمینه بازچرخانی آب تصویب کرد که توسط مشترکان تهرانی نیز پرداخت شده است.
این مبالغ چقدر بوده است؟
در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان در بودجه شهرداری برای این موضوع پیش‌بینی شد. در سال ۱۴۰۲ این رقم به ۲۰۰۰ میلیارد تومان رسید و برای سال ۱۴۰۳ هم ۴۰۰۰ میلیارد تومان تصویب شد. طبق آخرین گزارشی که ما دریافت کرده‌ایم، شهرداری تهران در مجموع طی سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ حدود ۱۷۰۰ میلیارد تومان به وزارت نیرو برای مدیریت آب پرداخت کرده است.
درباره طرح «حلقه مدیریت آب» هم صحبت کرده‌اید. این طرح چه هدفی را دنبال می‌کند؟
این طرح قرار بود تضمین‌کننده کیفیت یکسان و توزیع عادلانه آب در شهر تهران باشد. امیدواریم شرکت آب و فاضلاب هرچه سریع‌تر گزارش بهره‌برداری از آن را به اطلاع شهروندان برساند.
شهروندان علاوه بر آب از قطعی برق هم شکایت دارند. شورا در این حوزه چه نقشی دارد؟
واقعیت این است که مدیریت برق اصلاً در حوزه مسئولیت شورا و شهرداری نیست. این موضوع مستقیماً به وزارت نیرو مربوط می‌شود. ما هم مثل شهروندان امیدواریم مسئولان ذی‌ربط در این زمینه پاسخگو باشند.
به‌عنوان جمع‌بندی، چه اولویت‌هایی باید دنبال شود تا تهران از این بحران عبور کند؟
باید در وهله اول هدررفت شبکه توزیع کاهش یابد تا بتوانیم پایدارتر عمل کنیم. پروژه‌های انتقال آب مثل خط طالقان باید تکمیل شوند تا از پاییز و زمستان عبور کنیم. در کنار اینها برنامه‌ریزی راهبردی برای بازچرخانی، تصفیه فاضلاب و مدیریت منابع زیرزمینی باید جدی گرفته شود. و نهایتاً مدیریت یکپارچه آب شهری که سال‌ها معطل مانده باید عملیاتی شود. اگر این اقدامات صورت نگیرد، فردا هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی بحران آب چند برابر خواهد شد.
