آغاز «مهر»؛ برای ایران- برای مدرسه

روزنامه آرمان امروز در گزارشی نوشت:

سال تحصیلی جدید از روز گذشته در حالی آغاز می‌شود که حدود ۱۶ میلیون دانش‌آموز سراسر کشور وارد کلاس‌های درس می‌شوند؛ سالی که با شعار «‌توسعه عدالت آموزشی برای ایران – برای مدرسه»، عزمی ملی را برای رفع مشکلات و پوشش تحصیلی کودکان ایران جزم کرده است؛ سالی که با پیوستن نومعلمان به جمع فرهنگیان کشور، تاکید دارد علی‌رغم کمبودها و چالش‌ها، کلاس بدون معلم نخواهیم داشت و دو برنامه مهم محرومیت زدایی از فضاها و همچنین ارتقای کیفیت مدارس دولتی را در راس برنامه‌هایش دارد. شعار امسال آموزش و پرورش «‌توسعه عدالت آموزشی برای ایران – برای مدرسه» است؛ شعاری که با روی کار آمدن دولت چهاردهم پررنگ‌ شد و با عنایت ویژه رییس جمهور به این وزارتخانه و پای کار آمدن سایر ارگانها و خیرین برای کمک، به نظر می‌رسد عزمی ملی برای گسترش چتر آموزش بر سر کودکان ایران ایجاد کند؛ امید می‌رود تمام کودکان لازم‌التعلیم‌ این سرزمین بتوانند زیر سایه همین شعار، در کلاس‌های درس حاضر شوند.

شما طلا هستید

روز گذشته و همزمان با آغاز رسمی سال تحصیلی، مسعود پزشکیان با حضور در مدرسه دخترانه ایثار تهران در جمع دانش‌آموزان این مدرسه سخنرانی کرد و گفت: «چند توصیه به شما دارم. باید بدانید همه طلا هستید. این را یادتان نرود. معلمان عزیزتان نیز وظیفه دارند این طلای شما را استخراج کنند. شما باید علم و عمل و مهارت را بیاموزید تا با علم و مهارت مشکلات مردم و کشور و آب و خاک‌مان حل شود. ما در دولت تمام تلاش‌مان می‌کنیم و همه بسترها را برای شما فراهم می‌کنیم تا شما خودتان را به آنجا برسانید. شماهر لحظه می‌توانید کار، رفتار و عملکرد خوب بیاموزید. امیدوارم شما بتوانید توانمندی‌هایی که خدا در وجود تک تک شما گذاشته را نقد کنید. انسان از طلا ارزشمندتر است. پزشکان و سازندگان هواپیما انسان‌هایی هستند که ارزش بیشتری از طلا دارند، ولی باید زحمت کشید. در عین بازی‌گوشی باید تلاش کنید البته وظیفه معلمان خیلی سنگین است تا مهارت و علم را در شما نهادینه کند. ما هم در دولت در این زمینه تلاش می‌کنیم.»

نرخ باسواد در ایران

نرخ باسوادی در گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال در ایران به حدود ۹۶-۹۷درصد رسیده است؛ یعنی تقریباً از هر ۱۰۰ نفرِ آن رده سنی، حدود ۳ تا ۴ نفر بی‌سواد یا کم‌سواد‌اند. روند رشد باسوادی در مناطق روستایی ایران چشمگیر بوده؛ شکاف بین شهر و روستا کاهش یافته است. با این حال، شمار کودکان و نوجوانانی که از تحصیل بازمانده‌اند (یعنی آنهایی که در سن تحصیل‌اند ولی در مدرسه ثبت‌نام نکرده‌اند یا ترک کرده‌اند) رو به افزایش است: طبق آخرین آمار رسمی، در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ حدود یک میلیون نفر دانش‌آموز در کل مقاطع (ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم) از تحصیل بازمانده‌اند، حدود ۱۹۲,۹۹۲ نفر در مقطع ابتدایی، ۲۱۳,۷۲۲ نفر در متوسطه اول، و ۵۸۵,۶۰۷ نفر در متوسطه دوم. این در حالی است که معاون آموزش ابتدایی در ادامه با اشاره به تلاش‌ها برای توسعه عدالت آموزشی گفته است: «سال گذشته موفق شدیم ۳۰ هزار کودک بازمانده از تحصیل را به کلاس درس بازگردانیم.  به عبارتی کسانی که سواد پایه ندارند یا در سطح بسیار محدود قرار دارند.» مشکلات مالی خانواده‌ها، فقر و نیاز به کمک کودکان برای امرار معاش.، موانع جغرافیایی مثل دوری مدرسه، ضعف زیرساخت‌ها، عدم دسترسی مناسب، مشکلات قانونی یا مدیریتی مانند کمبود معلم به عنوان دلیل مهم بازماندگی در گزارش‌ها آمده است، جمع‌بندی این است که ایران به مرزهای خوبی در باسوادی رسیده است؛ بخش زیادی از جمعیت در سن تحصیل و بزرگ‌تر، سواد پایه دارند. اما با وجود این، نزدیک به یک میلیون نفر در سن مدرسه از تحصیل بازمانده‌اند. در کنار آن، مشکلات زیرساختی، معلم و امکانات آموزشی در برخی مناطق هنوز مهم‌اند. بنابراین، سال تحصیلی جدید به احتمال زیاد بدون دغدغه نخواهد بود، به خصوص در مناطقی که محرومیت اقتصادی و جغرافیایی شدیدتر است.

توزیع مدارس و کلاس‌های درس

جمعیت دانش‌آموزی ایران بنابر آمارهای ثبت‌نامی حدود ۱۶ میلیون است که در ۱۲۳ هزار مدرسه و ۶۶۵ هزار کلاس درس مشق علم خواهند آموخت؛ از این تعداد بیش از ۹ میلیون نفر دانش آموزان دوره ابتدایی، ۶ میلیون و ۹۸۰ هزار نفر متوسطه اول و دوم و فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش هستند که از این تعداد بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر دانش‌آموزان فنی‌وحرفه ای و کاردانش‌اند که در بیش از ۸ هزار هنرستان کشور تحصیل می‌کنند. آموزش و پرورش در حالی از آغاز مهری آرام در سراسر کشور خبر می‌دهد که ۷۷۰۰ فضای آموزشی در دست ساخت دارد که ۲۴۰۰ فضای آن در قالب ۱۲ هزار کلاس درس در ۳۱ استان، در نیمه دوم مهرماه با حضور رییس جمهور افتتاح می‌شود. همچنین به گفته سخنگوی وزارت آموزش و پرورش پیش بینی شده تا اول مهر حدود ۳۰۰۰ مدرسه جدید توسط سازمان نوسازی مدارس آماده و در اختیار ادارات کل آموزش و پرورش قرار گیرد. ۱۱۰ هزار کلاس درس در کشور نیز در قالب طرح شهید عجمیان و در راستای بهسازی و شاداب سازی مدارس مناطق کم برخوردار بازسازی شد. وزیر آموزش و پرورش با استناد بر آمارها اعلام کرده است که حدود ۶۰ درصد مدارس طی سه سال گذشته توسط خیرین ساخته شده که خیرین در سال گذشته ۱۸.۵ همت و در نیمه نخست امسال نیز حدود ۱۱.۵ همت کمک کرده‌اند. همچنین مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران اعلام کرد: مدارس امسال تک‌شیفت شدند؛ سرانه فضای آموزشی استان از ۴.۲۸ به ۵.۴۳ متر افزایش یافت.

‌توسعه عدالت آموزشی برای ایران – برای مدرسه

سید مصطفی آذر کیش : آغاز ماه مهر، همواره طلیعه‌ای مبارک برای حرکت در مسیر علم، ایمان و تعالی است. مهر امسال با شعار توسعه عدالت آموزشی و تربیتی برای ایران برای مدرسه و در راستای مهری متفاوت با اهتمام و حمایت رئیس جمهور محترم و مشارکت عوامل سهیم و موثر در نظام تعلیم و تربیت، فرصتی نوین پیش روی ما نهاده تا با عزم و اراده‌ای تازه، گامی مؤثر در مسیر شکوفایی فرزندان ایران اسلامی برداریم.

آموزش و پرورش در جهان امروز، تنها انتقال‌دهنده دانش نیست؛ بلکه بسترساز پرورش مهارت‌ها، خلاقیت‌ها و توانایی رویارویی با تحولات شتابان عصر فناوری است. در این میان، بهره‌گیری از ظرفیت‌های هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین آموزشی، تغییر و تحول نقش معلم از انتقال‌دهنده صرف دانش به تسهیل‌گر فرایند یادگیری و تقویت مسئولیت‌پذیری و مشارکت فعال دانش‌آموزان در یادگیری، از ضرورت‌های انکارناپذیر نظام آموزشی به شمار می‌رود.

معاونت آموزش متوسطه با تکیه بر سه محور بنیادین عدالت آموزشی، ارتقای کیفیت آموزشی و توسعه مهارت‌آموزی، اهتمام دارد تا ضمن گسترش دسترسی همگانی به فرصت‌های برابر آموزشی، به‌کارگیری فناوری‌های نوین را در خدمت رشد و تعالی دانش‌آموزان قرار دهد. در این مسیر، خانواده‌ها نیز نقش بی‌بدیل و تکمیل‌کننده‌ای در همراهی با معلمان و دانش‌آموزان ایفا می‌کنند؛ چرا که موفقیت نظام تعلیم و تربیت، در پیوند خانه و مدرسه معنا می‌یابد.

بی‌تردید، سرمایه اصلی کشور در گرو تربیت نسلی است که مجهز به دانش روز، آگاه به ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی و توانمند در عرصه مهارت و نوآوری باشد. این نسل آینده‌ساز، فردای ایران اسلامی را با اندیشه و عمل خود خواهد ساخت.

اینجانب ضمن تبریک آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ به تمامی فرهنگیان فرهیخته، دانش‌آموزان عزیز و خانواده‌های گرامی، از درگاه خداوند متعال توفیق روزافزون همگان را در مسیر علم‌آموزی و خدمت به ایران اسلامی مسئلت دارم.

*معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش