اقتصاد ایـران در تنگنای پیـش‌بینی‌پـذیـری

روزنامه آرمان امروز در گزارشی نوشت:

پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد چیست؟

پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد به معنای ایجاد شرایطی است که در آن فعالان اقتصادی (مانند دولت، کسب‌وکارها و سرمایه‌گذاران) بتوانند به طور معقول و معتمد به تحلیل‌های اقتصادی خود از آینده اقتصادی دست یابند. این امر به تقویت اعتماد به اقتصاد و کاهش ریسک‌های غیرقابل پیش‌بینی منجر می‌شود. برای پیش‌بینی‌پذیری اقتصادی، باید سیاست‌ها و اقدامات دولت شفاف، ثابت و قابل پیش‌بینی باشند. این به فعالان اقتصادی امکان می‌دهد که تصمیمات خود را بر اساس اطلاعات دقیق‌تر و قابل اعتمادتر اتخاذ کنند.

اقتصاد یک کشور همواره تحت تاثیر عوامل مختلف داخلی و خارجی قرار دارد. از جمله این عوامل می‌توان به نوسانات بازارهای جهانی، بحران‌های سیاسی، تحریم‌ها، و تغییرات در سیاست‌های اقتصادی اشاره کرد. در چنین شرایطی، پیش‌بینی‌پذیری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان ثبات اقتصادی و رفاه عمومی شناخته می‌شود.

تاثیر پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد

پیش‌بینی‌پذیری به توسعه و رشد اقتصادی کمک می‌کند. برخی از تاثیرات آن عبارتند از:

1. افزایش سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی: وقتی اقتصاد پیش‌بینی‌پذیر باشد، سرمایه‌گذاران با اطمینان بیشتری اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند.

2. کاهش نرخ تورم: در یک اقتصاد پیش‌بینی‌پذیر، نوسانات اقتصادی کمتر خواهد بود و این امر می‌تواند به کاهش فشارهای تورمی کمک کند.

3. ثبات در بازارهای مالی: در چنین اقتصادی، نوسانات شدید بازارهای مالی کاهش می‌یابد و سرمایه‌گذاران به سمت بازارهای مالی با ثبات‌تر حرکت می‌کنند.

4. افزایش تولید و اشتغال: با کاهش عدم قطعیت در سیاست‌های اقتصادی، کسب‌وکارها قادر خواهند بود به برنامه‌ریزی دقیق‌تری برای تولید و اشتغال بپردازند.

مشکلات پیش‌بینی‌پذیری در اقتصاد ایران

در حال حاضر، اقتصاد ایران با مشکلات زیادی در زمینه پیش‌بینی‌پذیری مواجه است. این مشکلات به شرح زیر هستند:

1. نوسانات شدید در سیاست‌های اقتصادی: تغییرات مکرر در سیاست‌ها، مانند سیاست‌های ارزی، مالیاتی و تجاری، موجب ایجاد ناپایداری در اقتصاد شده است.

2. عدم شفافیت اطلاعات: اطلاعات اقتصادی دقیق و به‌موقع در ایران محدود است و بسیاری از آمارها و گزارش‌های اقتصادی ممکن است قابل اعتماد نباشند.

3. تحریم‌های بین‌المللی: تحریم‌ها موجب عدم ثبات در روابط اقتصادی بین‌المللی ایران و دیگر کشورها می‌شوند، که پیش‌بینی‌پذیری را به شدت کاهش می‌دهد.

4. رکود و تورم بالا: این دو عامل به هم وابسته هستند و به نوبه خود باعث بروز بحران‌های اقتصادی و کاهش پیش‌بینی‌پذیری می‌شوند.

چالش‌ها برای پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد ایران

چالش‌های اصلی برای پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد ایران عبارتند از:

1. نبود ثبات سیاسی: عدم ثبات در سیاست‌های داخلی و خارجی، از جمله تغییرات مداوم در سیاست‌های اقتصادی، یک مانع بزرگ در جهت پیش‌بینی‌پذیری اقتصادی است.

2. مدیریت ناکافی منابع: منابع محدود اقتصادی و نحوه مدیریت آن‌ها می‌تواند به نوسانات و بحران‌های اقتصادی دامن بزند.

3. ضعف در نظام بانکی و مالی: نظام بانکی و مالی ایران با مشکلاتی از جمله عدم شفافیت و نبود اعتبار مناسب مواجه است که بر پیش‌بینی‌پذیری تاثیرگذار است.

4. تنش‌های بین‌المللی و داخلی: روابط بین‌المللی ایران تحت تاثیر مسائل مختلف قرار دارد و این امر بر توانایی پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد تاثیر می‌گذارد.

آیا پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد عملی است؟

با توجه به وضعیت فعلی اقتصاد ایران، پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد یک چالش بزرگ است اما در صورتی که سیاست‌گذاری‌ها به سمت ثبات و شفافیت حرکت کنند، این وعده قابل دستیابی خواهد بود. برخی از اقدامات که می‌توانند به تحقق این هدف کمک کنند عبارتند از:

1. تثبیت سیاست‌های اقتصادی: دولت باید سیاست‌های اقتصادی خود را ثابت کرده و از تغییرات ناگهانی جلوگیری کند.

2. افزایش شفافیت: اطلاعات اقتصادی باید به موقع و به‌طور کامل در دسترس عموم قرار گیرد تا تصمیم‌گیری‌های اقتصادی بر اساس اطلاعات دقیق انجام شود.

3. حل مشکلات ساختاری اقتصاد: حل مسائل بنیادی مانند ضعف نظام بانکی، کاهش وابستگی به نفت، و توسعه صنعت داخلی می‌تواند به ثبات و پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد کمک کند.

4. ارتباطات بین‌المللی: بهبود روابط بین‌المللی و کاهش تنش‌ها می‌تواند تأثیر مثبتی بر ثبات اقتصادی ایران داشته باشد.

ضرورت شفافیت در سیاست‌های اقتصادی

مرتضی افقه، اقتصاددان معتقد است که یکی از بزرگترین مشکلات اقتصادی ایران، نبود شفافیت در تصمیمات اقتصادی است. او می‌گوید که برای پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد، سیاست‌های مالی و پولی دولت باید به‌طور شفاف و منظم اعلام شوند تا فعالان اقتصادی بتوانند بر اساس آن‌ها تصمیمات خود را اتخاذ کنند. به گفته او، بسیاری از مشکلات اقتصادی به‌ویژه در زمینه تورم و نرخ ارز ناشی از نبود شفافیت و عدم ثبات در سیاست‌ها است.

یکی از مسائلی که افقه در این زمینه مطرح می‌کند، تأثیر تحریم‌های اقتصادی و سیاسی بر پیش‌بینی‌پذیری است. به گفته او، تحریم‌ها و تنش‌های بین‌المللی موجب عدم اطمینان در روابط تجاری و اقتصادی کشور با دیگر کشورها می‌شود. این وضعیت منجر به ایجاد نوسانات غیرقابل پیش‌بینی در اقتصاد می‌شود که به نفع هیچ‌کدام از فعالان اقتصادی نیست.

در مجموع، با توجه به چالش‌های متعدد و پیچیده‌ای که در اقتصاد ایران وجود دارد، تحقق وعده پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد نیازمند زمان، اراده سیاسی، و تغییرات بنیادی در ساختارهای اقتصادی است. اما باید تاکید کرد پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد نه تنها به‌عنوان یک هدف کلان اقتصادی، بلکه به‌عنوان یک ضرورت برای توسعه و رشد پایدار اقتصادی در هر کشور تلقی می‌شود. در این راستا، شفافیت در سیاست‌های اقتصادی، ثبات در تصمیمات کلیدی، و استفاده از ابزارهای پیش‌بینی دقیق و معتبر می‌تواند به ایجاد یک اقتصاد پایدار و کم‌ریسک کمک کند.