جنون سرمایه‌گذاری روی هوش مصنوعی؛ تمدن بشری در حال تغییر مسیر است؟

در آستانه میانه دهه سوم قرن بیست‌و‌یکم جهان شاهد یکی از عظیم‌ترین موج‌های سرمایه‌گذاری در تاریخ فناوری است. این موج به سمت مغز دیجیتالی تمدن بشری «هوش مصنوعی» نشانه رفته است.

دیگر شکی نیست که AI تنها یک فناوری نوظهور نیست، بلکه یک نیروی زیرساختی است که در حال بازتعریف هر آن‌چیزی‌ست که ما از اقتصاد، سیاست، فرهنگ، بهداشت، آموزش و حتی روابط انسانی می‌دانستیم. حالا خبرها حاکی از آن است که تا پایان دهه ۲۰۲۰ بیش از ۲.۵ تریلیون دلار سرمایه در این مسیر جریان خواهد یافت.

چرا اکنون؟

بحران‌های جهانی از پاندمی کووید تا ناپایداری زنجیره تامین، دولت‌ها و شرکت‌ها را متوجه یک واقعیت کرد و آن هم این بود که زیرساخت‌های دیجیتال کافی نیستند. نیاز به قدرت پردازش، تصمیم‌گیری‌های بلادرنگ و سیستم‌هایی که از انسان جلوتر فکر کنند، دیگر یک رویا نیست. در واقع هوش مصنوعی از یک ابزار آزمایشگاهی به یک اولویت ملی و اقتصادی بدل شده است.

پروژه Stargate و ائتلاف غول‌ها

یکی از بزرگ‌ترین قطعات این پازل پروژه Stargate است. این یک ابرپروژه مشترک بین شرکت‌هایی چون OpenAI، SoftBank، Oracle و MGX با هدف ساخت زیرساخت‌های عظیم برای میزبانی مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی است. در واقع قرار است تا سال ۲۰۲۹ حدود ۲۰ مرکز داده فوق‌پیشرفته در ایالت‌هایی مانند تگزاس احداث شود. ارزش این پروژه فقط در گام اول ۵۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است.

جالب آنجاست که Stargate تنها بخش کوچکی از این نقشه کلی‌ است. تخمین‌ها نشان می‌دهد این پروژه می‌تواند بیش از ۱۰۰٬۰۰۰ شغل مستقیم ایجاد کند و سهمی اساسی در اقتصاد داده‌محور آینده آمریکا داشته باشد.

رقابت در مقیاس تریلیون

آمریکا تنها کشوری نیست که در این مسیر گام برداشته است. امارات متحده عربی با تکیه بر ذخایر مالی عظیم و تمایل به تبدیل شدن به قطب تکنولوژی منطقه، برنامه‌ای برای سرمایه‌گذاری ۱.۴ تریلیون دلاری تا سال ۲۰۳۵ را در حوزه‌هایی مانند AI، انرژی‌های تجدیدپذیر و تولیدات پیشرفته طراحی کرده است.

در آن‌سو ژاپن با محوریت SoftBank اعلام کرده است تا سال ۲۰۲۹ بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار در پروژه‌های AI و رباتیک سرمایه‌گذاری خواهد کرد. حتی کره جنوبی هم با وجود ابعاد کوچک‌تر اقتصادی در حال احداث مرکز ملی محاسبات هوش مصنوعی با بودجه‌ای چند میلیارد دلاری‌ است.

چه چیزی پشت این ارقام است؟

بخش بزرگی از این سرمایه‌گذاری‌ها به حوزه‌هایی چون زیرساخت پردازشی، دیتاسنترهای مجهز به چیپ‌های خاص (مثل H100 انویدیا)، توسعه مدل‌های زبانی، رباتیک، خودروهای خودران و سامانه‌های تصمیم‌گیری بلادرنگ اختصاص دارد.

از آن مهم‌تر رقابت بین شرکت‌ها برای دست‌یابی به مدل‌های AGI (هوش مصنوعی عمومی) است. این مدلی باید بتواند همچون انسان در همه زمینه‌ها استدلال کند، یاد بگیرد و تصمیم بگیرد.

پول کافی نیست

با تمام این‌ها مسیر آینده بدون سنگلاخ نخواهد بود. سرمایه‌گذاری عظیم نیازمند زیرساخت قانونی، نیروی انسانی متخصص و همکاری بین‌المللی است. بسیاری از پروژه‌ها درگیر تعرفه‌های تجاری، قوانین مهاجرتی و محدودیت‌های سیاسی هستند. همچنین سوال‌های اخلاقی و اجتماعی نیز همچنان بی‌پاسخ مانده‌اند. اگر AI شغل‌ها را جایگزین کند در آن زمان جامعه چگونه تطبیق می‌یابد؟ چه کسی بر مغزهای ماشینی نظارت خواهد کرد؟

چه باید در انتظارش بود؟

در نهایت سرمایه‌گذاری ۲.۵ تریلیون دلاری در AI تنها به معنای رشد اقتصادی نیست. در واقع این عدد نماد تغییری تمدنی است. تغییری که بشر از جهان فیزیکی به جهان فهم و پردازش حرکت می‌کند. آیا ما برای جهانی که ماشین‌ها شریک اندیشه‌اند آماده‌ایم؟

چه این موج فرصتی باشد برای شکوفایی و چه تهدیدی برای نابرابری بیشتر تردیدی نیست که AI دیگر یک انتخاب نیست و دیگر یک مسیر است. سرمایه‌گذاری‌هایی که امروز انجام می‌شود، نقشه راه آینده‌ای خواهد بود که همگان در آن زندگی خواهند کرد.