همه چی آرومه؟

وزش‌ طوفان‌های اخیر، تلفات جانی و خسارات مالی متعددی ایجاد کرده است. سخنگوی سازمان اورژانس کشور از فوت ۹ نفر در حوادث جوی اخیر خبر داده که ۴ نفر بر اثر وزش شدید باد و سقوط اجسام و ۵ نفر بر اثر اصابت صاعقه جان باخته‌اند، همچنین در استان تهران، ۶۳ نفر دچار مصدومیت شده‌اند.

طوفان‌‌های این روزها باعث سقوط درختان، آسیب به خودروها و قطعی برق در برخی مناطق از جمله ورامین، قرچک و اسلامشهر شده است و اداره‌ی کل هواشناسی استان تهران هشدار سطح زرد و نارنجی، درباره‌ی وزش باد شدید و احتمال گردوخاک در در روزهای آینده را صادر کرده است.

در همین حال ، اداره کل هواشناسی استان تهران ضمن پیش‌بینی افزایش نسبی دما ، ناپایداری‌های جوی اثرگذار بر این استان را تا پایان هفته افزایشی پیش‌بینی کرد.

پیش بینی اداره کل هواشناسی استان تهران حاکی از آن است که در طول این مدت در ساعات عصر و شب به‌ویژه در بخش‌های جنوبی و غربی استان تهران، گاهی وزش باد شدید مورد انتظار است و احتمال گردوخاک نیز وجود دارد.

 اما آیا چنین حوادثی در تهران بی سابقه است یا آنکه هرساله رخ می دهد ؟

 پدیده‌های جوی گذرا در بهار و تابستان

فاطمه کریمی ، مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوا ،  درباره دلایل وقوع طوفان‌های گرد و خاک همچنین رگبار در تهران می‌گوید: در فصل بهار و تا حدودی تابستان، شهر تهران به‌طور مکرر با پدیده‌های جوی گذرا شامل وزش باد شدید، طوفان‌های لحظه‌ای، افزایش غلظت ذرات معلق به‌ویژه ذرات معلق کوچک‌تر از ۱۰ میکرون رگبارهای کوتاه‌مدت و وقوع رعد و برق مواجه می‌شود. این پدیده‌ها معمولاً در بازه زمانی کوتاهی رخ می‌دهد و به‌سرعت نیز پایان می‌یابد.

به گفته‌ی او شکل‌گیری این پدیده‌ها نتیجه‌ی برهم‌کنش چند عامل جوی و محیطی است که در این فصل‌ بهار و تابستان به‌طور محسوسی تشدید می‌شود.

تابش شدید خورشید

مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوا ، اولین دلیل را تابش شدید خورشید در طول بعد از ظهر می داند که به دلیل آن، شرایط برای ناپایداری هوا فراهم  می شود.

کریمی در توضیح می‌گوید : تابش شدید خورشید به‌ویژه درساعات بعدازظهر، موجب گرمایش سطح زمین و در نتیجه افزایش دمای لایه‌های پایینی جو می‌شود. این فرایند باعث سبک‌شدن هوای نزدیک به سطح زمین و افزایش پتانسیل صعود آن می‌شود. اگر اختلاف دما بین سطح زمین و لایه‌های بالاتر جو به حد کافی زیاد باشد، شرایط لازم برای ناپایداری هوا فراهم می‌شود و در صورت مهیا بودن رطوبت کافی، این ناپایداری باعث تشکیل ابرهای عمودی و باران‌زا می‌شود. این ابرها می‌توانند منشأ رگبار، رعد و برق و طوفان‌های محلی باشد.

 تسریع حرکت توده هوای خنک و متراکم به نواحی گرم‌تر شهری

مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوا می افزاید: در اطراف شهر تهران، دشت‌هایی با پوشش گیاهی ضعیف وجود دارند که هنگام غروب آفتاب و تاریکی شامگاهی به‌سرعت گرمای خود را از دست می‌دهند. در نتیجه در ساعات پایانی روز، اختلاف فشار میان این مناطق و بافت شهری تهران ایجاد می‌شود. این اتفاق باعث حرکت سریع توده هوای خنک‌تر و متراکم‌تر از حاشیه به سمت نواحی گرم‌تر و کم‌فشارتر درون شهر می‌شود، به همین دلیل در ساعات پایانی روز و اواخر شب وزش باد شدید و گرد و خاک بیشتری رخ می‌دهد.

همدستی گرد و غبار برای رشد سریع ابرهای باران‌زا

به گفته‌ی مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران ، گرد و غبار معلق در هوا بیشتر منشاء طبیعی دارد و می‌تواند در شرایط خاص به‌عنوان هسته‌های تراکم عمل کرده و به‌صورت مقطعی به رشد سریع ابرهای باران‌زا کمک کند.

آیا افزایش داشته است؟

درحالی که تحلیل‌های عامه پسند حاکی از آن است که آمار مربوط به حوادث امسال افزایشی بوده است، اما کارشناسان معتقدند که هیچ تغییر قابل ملاحظه‌ی جوی‌ای دیده نشده و همه ساله چنین حوادث طبیعی‌ای در تهران و سراسر کشور رخ می دهد.

توصیه‌های ایمنی چیست؟

اداره‌ی کل هواشناسی استان تهران، درخصوص امکان سقوط بعضی اجسام از ارتفاع و خسارت به سازه‌های موقت مانند داربست‌ها و تابلوهای تبلیغاتی و تجهیزات موجود در نقاط مرتفع مانند برج‌ها و دکل‌ها، در مناطق مستعد خیزش گرد و خاک، امکان گسترش گرد و خاک از استان‌های همجوار و کاهش کیفیت هوا و شعاع دید به ویژه در مناطق جنوبی، خطر شکستن درختان کهنسال و نهال‌ها، امکان صدمه به پوشش گلخانه‌ها، رشد ابر در ارتفاعات و دامنه‌ها و گاهی رگبار باران و رعد و برق، هشدار داده است.

مدیرکل مدیریت بحران استان تهران نیز توصیه کرده است که شهروندان از تردد غیرضروری، حضور در کنار رودخانه‌ها و مناطق مرتفع خودداری کنند و از فعالیت‌های پرریسک بپرهیزند.