کشف اسناد سری اسرائیل توسط ایران یکی از دلایل اصلی حمله به ایران بود/وقت خروج از NPT فرا نرسیده است
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: در مورد تعلیق همکاری با آژانس دولت موظف به اجرای آن است اما درمورد خروج از NPT یکسری ملاحظات وجود دارد.

سوءاستفاده از برخورد مناسب ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی نکتهای بود که از فحوای کلام فداحسین مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی و رئیس اتحادیه بینالمجالس جهانی، دریافت میشود. او که در روزهای آتشبس مهمان استودیو آوش بود، گفت در شرایطی قرار داریم که هر لحظه امکان دارد اتفاقی بیافتد.
در ادامه گفتوگوی تفصیلی آوش با عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی را میخوانید:
پیشبینی میکردیم آمریکا حمله کند نه اسرائیل
* حمله اسرائیل به ایران بیشتر حالت غافلگیری داشت یا اینکه پیشبینیهایی صورت گرفته بود؟
ابتدا باید مشخص کنیم که آتشبس نیست و این یک توقف جنگی است. معمولاً توقف جنگ در دایره خودِ جنگ تعریف میشود. حمله ناجوانمردانهای که اسرائیلیها انجام دادند، آنهم در اوج نتیجهگیری مذاکراتی که با آمریکاییها داشتیم و هر آن ممکن بود به نتیجه برسد، حرکتی است که در تاریخ نظامی کشورها سابقه ندارد. این حرکت در هیچ معادلهای از دید تحلیلگران سیاسی، امنیتی و نظامی تعریف نشده است. اینکه بگوئیم غافلگیر شدیم یا اینکه به تعبیر خیلیها ایران فریب خورد محل بحث نیست. به نظر من، ما بیش از حد خوشبین بودیم و خویشتنداری کردیم. احتمال داشت مذاکرات به بنبست برسد. پیشبینی میکردیم اتفاقاتی از ناحیه آمریکا اتفاق بیفتد اما از ناحیه اسرائیل نه. زیرا طرف مقابل ما در مذاکرات رژیم صهیونیستی نبود که چنین کاری انجام دهد.
* تحرکات اسرائیل رصد نمیشد؟
رصد میشد. از جریان غزه به این طرف توسط دستگاههای نظامی و امنیتی ما رصد میشد اما چون در اوج مذاکرات بودیم و همه دنیا نگاهش به مذاکرات ایران و آمریکا بود، کسی فکر نمیکرد چنین حرکتی صورت بگیرد.
نظر یکی از وزرای قدیمی جهان عرب در عربستان را میخواندم. او گفته بود «چه اسرائیلیها، چه آمریکاییها، اشتباه کردند. ما همه فکر میکردیم میروند فلان مرکز هستهای اسرائیل را میزنند اما آمدند فُردوی ایران را زدند.» یعنی حرکت اسرائیلیها از نظر خیلیها زشت بود.
اینکه چرا این اتفاق افتاد شاید سوال بعدی شما باشد یا در دل همین سؤال نهفته باشد. ما لحظه به لحظه مذاکرات را رصد میکردیم، تیم مذاکره به سرپرستی آقای عراقچی چه قبل و چه بعد از هر دور مذاکره گزارشهایی به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی میداد. این مسئله هماهنگی بین مجلس و دولت ایجاد کرده بود. میدانستیم چون ایران از خواستههای خودش کوتاه نیامده و طرف آمریکایی هم با مشکلات زیادی مواجه است، فضا بههم ریخته شده است. لابی صهیونیستها خیلی قوی بود و نمیخواستند مذاکرات به نتیجه برسد.
هنوز ابعاد انفجار بندر شهید رجایی مشخص نشده است
* در دور دوم مذاکرات شاهد انفجاراتی در بندرعباس بودیم که آن هم خیلی مشکوک بود؟
ما بررسی کردیم اما هنوز ابعاد آن کاملاً مشخص نشده و نمیشود آن را به این مسئله بسط داد. مذاکرات به نتیجه نمیرسید و این برای آمریکاییها سخت بود. در قانون آمریکا آمده رئیسجمهور در ۱۰۰ روز اول باید گزارشی به کنگره ارائه دهد. آقای ترامپ با دیدگاه خاصی که دارد از همان روز اول چند پروژه را شروع کرد تا نتیجه بدهد و بگوید مثلاً کانادا را استان پنجاهویکم کرده و یا با چین بر سر تعرفهها وارد درگیری و پیروز شده است. در همه موارد تیرش به سنگ خورد تا رسید به مذاکره با ایران. اینجا محکم ایستاده بود که «من باید مذاکره با ایران را به یک جایی برسانم تا بتوانم گزارشی ارائه دهم» و سعی میکرد مذاکره تحمیلی باشد. تیم مذاکرهکننده ایران زیر بار نرفت و یکی از دلایل حمله رژیمصهیونیستی همین شکست مذاکرات از دید آمریکاییها بود. آمریکاییها چراغ سبز نشان دادند تا این اتفاق بیفتد.
* توقف جنگ یعنی فعلاً جنگ تمام شده است. منظور شما همین است؟
این یک «توقف» است درحالی که در کشور ما خیلیها نمیخواهند توقف صورت بگیرد.
هیچکس فکر نمیکرد اسرائیل حمله کند
* چقدر احتمال میدهید نقض آتشبس از سوی رژیم صهیونیستی انجام شود؟
طرف مقابل قابل اعتماد نیست امکان دارد هر اتفاقی بیفتد. در اوج مذاکره، کسی فکر نمیکرد حملهای صورت بگیرد. در ایران همه در خانههایشان بودند، استراحت میکردند، همه منتظر بودند بعد از ۴۸ سال روز یکشنبه تیم مذاکرهکننده ما با آمریکاییها به نتیجه برسد اما ناگهان حملاتی صورت گرفت.
* اشاره کردید برخی دوست نداشتند جنگ متوقف شود منظور شما کدام کشورهاست؟
در پی شهادت فرماندهان ارشد نظامی اقدام بسیار بینظیری را فرمانده معظم کل قوا انجام دادند و سریع فرماندهان تازهنفس، با انگیزه و عملیاتی را در رأس کار گذاشتند. معنا و مفهوم این بود که باید خیلی سریع پاسخ داده شود. ملاحظه فرمودید در همان ساعات اولیه پاسخ ایران داده شد. در چند ساعت اول شاید شرایط قدری نگرانکننده بود اما بعد از آن، ابتکار عمل به دست نیروهای ایرانی و نیروهای نظامی افتاد و عملاً کار به جایی رسید که شما هر روز شاهد انفجارات مهیبی در شهرهای اسرائیل بودید.
آمریکا نمیخواست چهره واقعی خودش را نشان دهد
اسرائیل کوچک است. سه یا چهار شهر بزرگ بیشتر ندارد و چند بندر که همه آنها در تیررس شدید نیروهای نظامی بودند و خسارات سنگینی به زیرساختهای اسرائیل وارد شد. در این اواخر آمریکا چهره خود را نشان داد. ما از اول هم میدانستیم این حرکت، حرکت آمریکاییهاست اما ترامپ هیچگاه نمیخواست علنی شود به همین دلیل اسرائیل را جلو انداخت. در روزهای آخر که فهمیدند معادله کاملاً تغییر کرده و به سمت ایران برگشته است، حمله علیه تاسیسات هستهای ایران را انجام دادند.
کمیسیون امنیت ملی از زمان حمله اسرائیل با وزیر اطلاعات جلسه نداشته است
* حمله اسرائیل به ایران روز جمعه حوالی ساعت ۳ بامداد رخ داد. واکنش کمیسیون امنیت ملی چه بود و آیا جلسهای تشکیل شد؟
در همان ساعات اولیه باوجود اینکه مجلس تعطیل بود جلسه کمیسیون تشکیل شد. تعدادی از دوستانی که در تهران بودند یا از شهرستانها تشریف آوردند و موضوع را رصد کردند و پیگیری شد. همچنین میزان تلفات و اتفاقات بررسی شد.
* آیا وزیر اطلاعات در آن جلسه حضور داشت؟
فقط اعضای کمیسیون بودند، در شرایطی بودیم که فرماندهان و مسئولان امنیتی کشور درگیر بودند و فقط کمیسیون جلساتی در این مدت داشت.
کشف اسناد سری اسرائیل توسط ایران یکی از دلایل اصلی حمله به ایران بود
* سریترین اسناد رژیم صهیونیستی توسط وزارت اطلاعات لو رفت. برخی معتقدند همین مسئله یکی از دلایل حمله اسرائیل به ایران است؟
خیلی معتقدند یکی از دلایل این بوده اما هنوز خیلی از اسرار آن اسناد منتشر نشده است.
* شما از جزئیات اسناد سری اسرائیل که به دست ایران رسیده است، اطلاع دارید؟
باید توسط خود دوستان امنیتی و وزارت اطلاعات توضیح داده شود. ارتباطاتی که هیچکس از آنها خبر نداشت، ارتباطات تروریستی بین آمریکا و اسرائیل و برنامههای آنها برای کشورهای اسلامی، ایجاد اختلاف بین کشورهای مسلمان و بسیاری موضوعات دیگر، اینها هنوز بخشی از اسراری هستند که انشاءالله توسط دستگاههای امنیتی اعلام خواهد شد.
* آیا اعضای کمیسیون امنیت هم از جزئیات مطلع هستند یا نه؟
هنوز وارد آن بحث نشدهاند.
* مجلس در قضیه حمله اسرائیل به ایران دو واکنش نشان داد؛ یکی تعلیق همکاری ایران با آژانس و دیگری خروج ایران از NPT. این دو اقدام را چگونه ارزیابی میکنید؟ به نظر شما خروج از NPT و تعلیق همکاریها با آژانس تأثیرگذار خواهد بود؟
صادقانه عرض میکنم ما بیش از حد به آژانس بها دادیم و آسیبش را هم دیدیم. هر وقت آقای گروسی تقاضا و احساس مسئولیت میکرد، دروازههای کشور را به روی او باز میکردیم، میآمد و از مراکز هستهای ما بازدید میکرد.
* شاید گمان نمیکردند این اقدام صورت بگیرد؟
این سطح از همکاری بیش از حد، به مصلحت نبود. نباید اینگونه بازرسان آژانس را آزاد میگذاشتیم. این را ما به پای خویشتنداریمان میگذاریم. همکاری کردیم که دنیا نگوید ایران اهل جنگ است و مذاکره و همکاری نمیکند. ما همه نوع همکاری را داشتیم. هر وقت بازرسان آژانس آمدند، ما همکاری کردیم اما موقعی که گزارش میخواستند ارائه دهند، گزارشها غیرواقعی بود. گزارش اخیر را ملاحظه بفرمایید. من در تاشکند ازبکستان بودم، در آنجا تیم انگلیسی تقاضای ملاقات با ما را داشت که با مشورت دوستان این ملاقات صورت گرفت. آنها درباره گروسی نکاتی را مطرح کردند.
از صحبتهای افراد انگلیسی متوجه شدم گروسی میخواهد در ایران مواردی پیدا کند و به آمریکا دهد
تیم انگلیسی پرسیدند چرا مذاکره مستقیم انجام نمیهید؟ من گفتم چرا آمریکاییها مذاکره غیرمستقیم با ما انجام نمیدهند؟ من گفتم ترامپ غیرقابل پیشبینی است؛ آنها هم گفتند ایران هم غیرقابل پیشبینی است. فضای گفتوگو چالشی بود اما در نهایت حتی انگلیسیها هم حق را به جمهوری اسلامی ایران دادند. در مورد بحث گروسی، من خیلی تلاش کردم تلفنی با آقای دکتر عراقچی در مسقط تماس بگیرم که متأسفانه نشد. یک نکتهای را انگلیسیها مطرح کردند که در نهایت از طریق یکی از معاونین محترمشان اطلاع دادم تا به آقای وزیر بیان شود. با آقای دکتر اسلامی، ریاست محترم سازمان انرژی اتمی، هم تلفنی صحبت کردیم و گفتیم گروسی در این شرایط قصد دارد به ایران سفر کند.
* این نکته را انگلیسیها گفتند؟
انگلیسیها نکاتی را گفتند که تحلیل من این بود آقای گروسی میخواهد به ایران بیاید و یک چیزهایی پیدا کند، ببرد و به آمریکاییها ارائه دهد تا مسیر مذاکرات را تغییر دهد. آنها تحتتأثیر لابی صهیونیستها هستند و نمیخواهند مذاکرات به نتیجه برسد. صهیونیستها از ابتدا مخالف مذاکره بودند و حتی با خود ترامپ هم مشکل داشتند. این دستاندازیهایی که در روند مذاکرات دیدیم، عمدتاً ناشی از اقدامات رژیمصهیونیستی بود. نظر شخصی من این بود که آقای گروسی را به ایران راه ندهیم. آقای اسلامی هم فرمودند مراقبتهای لازم را انجام میدهند و انصافاً هم خیلی به آمدن گروسی بها داده نشد اما او آمد و یک گزارش کذب ارائه داد. همان گزارش به آژانس رفت و نهایتاً آژانس، علیه ایران قطعنامه صادر کرد. بعد از صدور قطعنامه مسیر مذاکرات تغییر پیدا کرد و تغییری که اتفاق افتاد، حمله رژیمصهیونیستی بود. بسیاری از دوستان ما بحث بازرسها را مطرح میکنند که به عنوان جاسوس وارد کشور میشوند.
*در حال حاضر بازرسین آژانس در کشور حضور دارند؟
تعدادی هستند، تعدادی از آنها هم رفتند و قانون هم بر همین اساس مصوب شد که همکاری ما با آژانس تعلیق شود و به هیچعنوان این رفتوآمدها انجام نشود. سفر آقای گروسی هم قرار بود، عقب بیفتد. البته این موضوع از اختیارات دولت و سازمان انرژی اتمی است اما این قانون برای محکمکاری تصویب شده است. همه اینها برنامهریزیشده بود. اسرائیل عضو NPT نیست درحالی که مجهز به کلاهکهای هستهای بوده و خیلیها معتقدند دارای بمب اتمی است و از کشورهای دارای توانمندی هستهای محسوب میشود. در یک دهه اخیر حتی یک بار مدیران آژانس بینالمللی انرژی اتمی از تأسیسات اسرائیل بازرسی نکردهاند. در مقابل ما که عضو NPT هستیم هر زمان آژانس اراده کرده، بازرسان آمده و بازدید کردهاند. یعنی از خویشتنداری ما سوءاستفاده میکنند و بعد هم گزارشهایی مانند این گزارش اخیر ارائه میدهند.
دنیا بداند جمهوری اسلامی ایران در مسیر همکاری با آژانس بوده است. بعد از جنگ اخیر حتی یک نفر در دنیا چه در آمریکا، چه در اروپا برخلاف مواضع ایران صحبت نکرده و همه میگویند حق با جمهوری اسلامی ایران است. من کلیپی از یکی از مقامات آلمانی دیدم که میگفت اسرائیلیها نباید به ایران حمله میکردند؛ همکاری خوب بوده است. بنابراین در چنین شرایطی باید مراقبت بیشتری داشته باشیم تا ببینیم در آینده چه پیش میآید.
وقت خروج از NPT فرا نرسیده است
* ارزیابی شما از خروج ایران از NPT و تعلیق همکاری با آژانس چیست؟
در مورد تعلیق همکاری با آژانس دولت موظف به اجرای آن است اما درمورد خروج از NPT یکسری ملاحظات وجود دارد. ما در مورد خروج از NPT حرفی نداریم تا زمانش برسد. در کمیسیون امنیت ملی هم این موضوع مطرح شده و با شورای عالی امنیت ملی و دستگاههای دیگر هم جلساتی داشتهایم. این حق مسلم ایران است که براساس منافع ملی تصمیم بگیرد اما هنوز زمان آن فرا نرسیده است.
* چه ملاحظاتی برای خروج ایران از NPT وجود دارد؟
هنوز زمان آن فرا نرسیده است.
* خروج از NPT باعث تقویت فضاسازیها علیه ایران نمیشود؟ مثلاً اینکه بگویند ایران دنبال ساخت بمب اتم است؟
اگر آنها بخواهند بهانه بگیرند از سادهترین مسائل هم بهانه میگیرند. قضیه همکاری ما با آژانس را ببینید؛ یا مذاکرات با آمریکا، باوجود همکاریهای باز هم حمله کردند. فکر کردند با اغتشاشات در داخل کشور و یا حذف فرماندهان ارشد میتوانند نظام را با مشکلات مواجه کنند اما نتیجه برعکس شد. ملت وارد صحنه شد، از نیروهای مسلح حمایت کرد و صحنههایی خلق شد که واقعاً به دنیا نشان داد چه پشتوانهای پشت این نظام هست. اینها باعث شد آنها عقبنشینی کنند. اگر ایران از NPT خارج شود، اتفاق خاصی نمیافتد. همین حالا که ما عضو NPT هستیم، باز هم میگویند ایران دنبال بمب اتم است!
اگر ایران بمب اتم بسازد تازه شبیه اسرائیل میشود
فکر کردند با ترور چند دانشمند میتوانند برنامه علمی ایران را متوقف کنند اما نمیدانند فکر ایرانی از بین رفتنی نیست. در همان سایتهایی که تصور داشتند فلج شدهاند، صدها دانشمند جوان ایرانی مشغول فعالیت هستند. این دانش از یک تمدن چند هزار ساله برخاسته است.
ایران شوخیبردار نیست. موج خوشحالی در کشورهای اسلامی بعد از پاسخ موشکی ایران به رژیم صهیونیستی نشان داد ملتها پشت ایران ایستادهاند. خیلیها در شبکههای اجتماعی نوشتند: «دلمان خنک شد». ایران با هیچ کشوری سر جنگ ندارد، اسرائیل ۲۰ هزار کودک را در غزه کشته و در آمریکا حتی پسرِ ترامپ در کاخ سفید علیه جنایات اسرائیل توئیت زد!
ما قدرت دفاعیمان را هم از هر جهت تقویت میکنیم و اگر قدرت ارتش، سپاه، نیروهای امنیتی و پلیس ما نبود اینها در همان ۴۸ ساعت اول میخواستند بساط ایران را جمع کنند اما دیدند ملت ایران با هر نگرشی وارد میدان شد. شاید مردم برخی از مسئولین را قبول نداشته باشند اما کشورشان را دوست دارند.
* حتی مخالفین؟
حتی ایرانیهای خارج از کشور که شاید با نظام زاویه داشته باشند باز هم در این موقعیت به کشورشان پشت نکردند. مخالفین واقعی، هم در داخل و هم در خارج کار بزرگی کردند، دست همه آنها را میبوسیم. همدلی و همبستگی خلق شد. ایران رنگین کمانی از قومیتها و مذاهب است. اما در روزهای حمله اسرئیل به ایران اهل سنت و علمای اهل سنت، مانند جناب آقای مولوی عبدالحمید و دیگر بزرگان نه فقط در ایران بلکه در خارج کشور از جمله علمای کشورهای اسلامی مانند عراق، پاکستان، افغانستان، عربستان، مصر و سایر کشورها همه بیانیههایی علیه اسرائیل صادر و جنایتهای این رژیم را محکوم کردند. این حرکت، نمایشی از قدرت مردم و در واقع همدلی و همبستگی بود که با نیروهای مسلح شکل گرفت. ما مجلسیها در این چند روز جلسه تشکیل دادیم تا برای مردم کاری انجام دهیم. اکنون دیگر فقط مردم نیستند دولت، مجلس و همه ارکان کشور با هم متحد شدهاند. وزیر محترم جهاد کشاورزی به مجلس آمد و گفتیم شما را به خدا، دیگر تنگنظری نکنید و هرچه هست را کنار بگذارید و مشکلات مردم را حل کنید. در انبارها کمبود ارزاق و امکانات هست که باید به سرعت رسیدگی شود. کمیسیونهای کشاورزی و اقتصاد در تلاش هستند طرحهایی ارائه دهند تا به مردم کمک شود. دستگاههای دولتی هم همین رویکرد را دارند.
مردم خسارات زیادی دیدند، از ساختمانها گرفته تا منازلشان و آسیبهای سنگینی به آنها وارد شده است. بنابراین باید در اولین فرصت وزارت مسکن و شهرداریها به کمک مردم بیایند. نباید کاری کنند مردم در راهروهای بانکها سرگردان باشند. موضوع بهبود معیشت مردم هم که بهطور مکرر مورد تاکید مقام معظم رهبری قرار گرفته، باید در اولویت باشد.
* شما به معیشت و اقتصاد اشاره فرمودید اما در زمینه مسائل اجتماعی بحثهای دیگری هم مطرح است. برخی قوانین وجود دارد که واقعاً جامعه آنها را نمیپذیرد مانند فیلترینگ. نظر شما چیست؟
باید محدودیتهایی که از تفکرات بسته نشأت گرفتهاند، حذف شوند حالا هرچه میخواهند باشند. در همین فضای همدلی، همه جریانها و چهرههای سیاسی وارد میدان شدند از جناب آقای کروبی گرفته تا سایر شخصیتها، علما، بزرگان، نخبگان. حتی روز شنبه در مراسم تشییع شهدای عزیزمان دیدم برخی از چهرهها با وجود بیماری در راهپیمایی حاضر شده بودند. وقتی چنین همبستگیای وجود دارد، بهویژه در میان اقوام مختلف لازم است دستگاههای دولتی در رفتار و عملکردشان بازنگری کنند و باید نگاه کلانتری داشته باشند. ما صحنههای زیبایی از مردم دیدیم. کلیپی از یکی از پزشکان منتشر شد که در صف نانوایی، مردم به یکدیگر احترام میگذاشتند یا در صف بنزین، در گرمای هوا و همسایگان برای کسانی که در خودروها بودند شربت میآوردند.
اینها صحنههای ارزشمند و زیبایی هستند که باید قدر دانست. باید فضا را کمی بازتر کنیم و نسل جوان امروز را بپذیریم. همین نسل بود که بیشترین صحنههای همدلی را خلق کرد. متأسفانه در مواقعی مانند کنکور یا هنگام گزینشهای استخدامی، کمتر کسی به نیازهای نسل جوان توجه میکند. در بحث حقوق بازنشستگان لشکری و کشوری هم همینطور است، اینها اسناد زنده کشور هستند. در هر خانوادهای، یکی از این بزرگان حضور دارد و باید مطالباتشان بهموقع پرداخت شود. همچنین باید وضعیت نیروهای شرکتی و خدماتی در ادارات دولتی سریعتر سامان بگیرد. آنها با وجود همه تنگناها کار را پیش میبرند اما با مشقت بسیار. ما در مجلس یازدهم و دوازدهم هنوز نتوانستیم موضوع خرید خدمتیها را که در همه صحنهها حاضر بودند، حتی شهید دادند، بین وزارت آموزش و پرورش و سازمان امور استخدامی حل کنیم.
ساخت و سازهای غیراصولی در تهران یکی از دلایل افزایش شهدا در حمله اسرائیل بود
در حمله اخیر تعداد شهدای ما از رژیم صهیونیستی بیشتر بود. یکی از دلایل آن ساختوسازهای غیر اصولی در تهران است. برجهایی ساخته شدهاند که هیچ استاندارد فنی یا بینالمللی ندارند. باید پناهگاه در نظر گرفته میشد. ممکن است غفلت شده باشد اما از امروز به بعد همه مسئولان باید بهگونهای عمل کنند که دغدغهها و نگرانیهای مردم برطرف شود.
پزشکیان مجلس را خوب میشناسد و فضا را مدیریت میکند
*البته همدلی در میان دولت و مجلس هم دیده شد و در آن شرایط جلسه رای اعتماد وزیر اقتصاد برگزار شد. چقدر حضور رئیسجمهور به آن جلسه و همدلی با مجلس کمک کرد؟
در آن شرایط خیلیها میگفتند آقای قالیباف جلسه برگزار نکند اما از آنجا که وزارتخانه نباید بدون وزیر میماند، 10 روز هم تمام شده بود، مجلس ناگزیر بود تا تشکیل جلسه دهد و تصمیمگیری کند. به نظر من، تصمیم خوبی هم گرفته شد. خود آقای پزشکیان در مجلس حضور داشتند. صحبتها هم مناسب بود. ادبیات آقای دکتر پزشکیان هم معمولاً طوری است که با نمایندگان صمیمی است و فضای مجلس را خوب میشناسد و از این نظر توانست، فضا را مدیریت کند تا به نتیجه خوبی برسد.