رونمایی از راهبرد سه ضلعی پسا جنگ ایران

روزنامه ایران در گزارشی نوشت:

«طرفدار صلح، دشمنِ جنگ و مصمم برای دفاع هستیم.» این متن بخشی از پیامی است که روز گذشته در حساب کاربری رئیس‌جمهوری در شبکه «ایکس» منتشر و در پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری هم بازنشر شد. مسعود پزشکیان در این پیام نوشت: «ما در دل فرهنگ‌ و تمدن ایرانی تجربه‌های بسیار برای کاهش دردهای بشریت داریم. ایران سرشار از زیبایی ا‌ست. در هرگوشه‌اش، دوستی موج می‌زند. ما همواره به دنبال پل‌سازی با ملت‌ها بوده‌ایم، نه دیوارکشی.  ما طرفدار صلح، دشمنِ جنگ و در عین حال، مصمم برای دفاع از مرز، امنیت و مردم‌ ایرانیم.» این پیام پزشکیان که با انتشار عکسی از آرامگاه فردوسی همراه شده، مخاطبانی چندوجهی دارد؛ یک طیف مخاطبان را می‌توان دولت‌های متخاصم، همچون آمریکا یا کشورهای دنباله‌روی آن، یعنی اروپا دانست که به‌رغم حمایت از یک تجاوز 12روزه رژیم صهیونیستی به ایران و دیدن عمق پیوستگی ملی و دفاع نظامی، همچنان ترجیح می‌دهند با زبان تهدید با ایرانیان سخن بگویند. روی دیگر این سخن رئیس‌جمهوری می‌تواند ملت‌های منطقه و نیز دیگر قدرت‌ها باشد و مخاطب سوم این پیام، ایرانیان درون و بیرون مرزهای این سرزمین هستند. به این ترتیب می‌توان گفت این پیام برای بیرون از مرزهای ایران، بیانگر صلح‌خواهی و درعین حال استواری و پایمردی در دفاع و استقلال‌خواهی است.  در درون مرزها و خطاب به ایرانیان نیز این پیام پزشکیان، بازگوکردن و یادآوری مجدد میراثی تاریخی و طولانی از یک ملت و یک تمدن است که به‌رغم همه جنگ‌های تحمیل شده بر آن، همچنان روی پاهای خویش استوار ایستاده و از استقلال و قدرت‌های درونی خود دست نکشیده است. پیام رئیس‌جمهوری در شبکه «ایکس» همراه با کلیپی کوتاه پخش شد؛ کلیپی که پس‌زمینه آن، آهنگ «دیار عاشقی‌هایم» اثر همایون شجریان است، همراه با تصاویری از قله باشکوه دماوند و بناهای تاریخی این سرزمین. اگر برپایه همین آهنگ شجریان و شعر آن بخواهیم درباره این پیام رئیس‌جمهوری داوری کنیم، می‌توان گفت این پیام درعین حال برای «ایران» نیز بوده است، برای ایرانی که همچنان که همایون شجریان خواند، برای ساکنان و اهالی تاریخمند و فرهنگ‌مدارش، هم خانه است، هم خاک و هم وطن.

و این خانه و خاک بود که در 12 روز جنگ تحمیلی دشمن اسرائیلی با همراهی آمریکا، ایستاد و سر خم نکرد، هرچند زخم‌هایی  برداشت. و این، بار دیگر یادآور سرگذشت تاریخی این ملت و این تاریخ است که به‌رغم صلح‌طلبی و آرامش‌جویی‌اش، هر بار زخم خورده و خم شده، اما باز ایستاده است. این همان درسی است که مخاطبان بیرونی پیام رئیس‌جمهوری نیز باید آن را دریابند.

یادداشت

ملتی با مکتب رهایی‌بخش اسلام و فرهنگ غنی ایرانی

اسماعیل کوثری

عضو کمیسیون امنیت ملی

ملت بزرگ ایران که مکتب آن اسلام ناب محمدی و تاریخی طولانی دارد، هیچ گاه جنگ‌طلب نبوده و نخواهد بود. این سرزمین که همواره الگویی از عدالت و صلح‌طلبی بوده است، هرگز به تأسی از آموزه‌های ائمه معصومین (علیهم السلام) دست به آغاز جنگ نزده و نخواهد زد. ایران نه کشورگشایی می‌خواهد و نه به ملت‌ها یا کشورها زور می‌گوید.

هدف ملت ایران در جامعه جهانی برقراری عدالت است. در دکترین نظام جمهوری اسلامی نیز آمده است که ایران هیچ‌گاه آغازگر جنگ نخواهد بود، حتی اگر محتمل باشد که بر یک کشور ضعیف پیروزی آسانی داشته باشد. اما در مقابل، کسانی که جنگ‌طلب هستند، کسانی که روحیه شیطان‌صفتی دارند و به دنبال چپاول و زیاده‌خواهی هستند، از گذشته تا کنون جنگ‌ها را آغاز و بر ملت ما تحمیل کرده‌اند.

در تاریخ آمریکا و صهیونیست‌ها شاهد هستیم که با جنایات بی‌شمار و نقض حقوق بشر، سرزمین‌های دیگری را تحت سلطه خود درآوردند. آنان از اروپا به سرزمین‌های آمریکا حمله کردند و مردم بومی را قتل عام کردند تا بر آن سرزمین مسلط شوند. این رفتارها مشابه قانون جنگل است.

کسانی که در سطح جهانی به دنبال سلطه‌طلبی هستند، قوانین بین‌المللی و حقوق بشر را تنها زمانی می‌پذیرند که به نفعشان باشد. وقتی به سراغ مسأله هسته‌ای می‌روند، در حالی که خودشان در جنگ جهانی دوم دو بمب اتمی را بر سر مردم بی‌گناه هیروشیما و ناکازاکی انداختند، حالا به ایران فشار می‌آورند که سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

این در حالی است که خودشان بدون هیچ شرم و ناراحتی‌ای، دست به جنایت‌های هسته‌ای زده و آثار آن هنوز هم بر نسل‌های آینده تأثیر می‌گذارد. این کشورها در واقع جنگ‌ها را برای فروش سلاح و کسب سود بیشتر آغاز می‌کنند و در نهایت با رسانه‌های خود جنگ‌طلبی را به گردن دیگران می‌اندازند تا اهداف سلطه‌جویانه‌شان محقق شود.

در حالی که ملت ایران هیچ‌گاه در پی چنین اهدافی نبوده و همواره به دنبال روابطی دوستانه و حسنه با همسایگان خود بوده است. می‌توان گفت خلق و خوی ملت ایران برگرفته از مکتب رهایی‌بخش اسلام و فرهنگ غنی ایرانی است که همیشه بر اصول صلح، عدالت و حسن‌نیت تأکید داشته و خواهد داشت.

تاریخ کهن و هویت پایدار ملت ایران

فیاض زاهد

استاد تاریخ

ملت ایران دارای سابقه زیست و سکونت در این اقلیم به قدمت 7 تا 8 هزار سال است و نزدیک به 3 هزار سال است که دولت‌های سیاسی در این سرزمین شکل گرفته‌اند.

اولین دولت سیاسی ایرانیان در پاسخ به تهاجم آشوری‌ها به فلات ایران تشکیل شد؛ زمانی که آریایی‌های مقیم ایران برای مقابله با این تهدید خارجی، اتحادیه‌ای به رهبری قوم ماد و با مرکزیت همدان (اکباتان) ایجاد کردند.

از آن روزگار تاکنون، ایران به عنوان چهارراه تمدن بشر، همواره مورد هجوم و تعرض قرار گرفته است. اگرچه در تاریخ این سرزمین شاید یک یا دو مورد استثنا وجود داشته باشد، اما عمدتاً ملت ایران همواره مدافع حیات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی خود بوده است. موج تهاجم‌ها از آشوری‌ها آغاز شده، سپس اسکندر مقدونی، اعراب، ترکان ماوراءالنهر، مغولان و در دوران مدرن، تهاجم‌های استعماری غرب را نیز شامل می‌شود.

بسیاری از روشنفکران ایرانی، مواجهه با غرب را از قرن شانزدهم و با استقلال دولت صفویه آغاز شده می‌دانند. در دوره صفویه، ایران در معرض تهاجم عثمانی‌ها قرار داشت و در دوره قاجار نیز روس‌ها به این سرزمین تعرض کردند. در جنگ هشت ساله نیز این حوزه مورد توجه عراق قرار گرفت. با این حال، ملل مهاجم همواره مغلوب فرهنگ، تمدن، ادب، زبان و هنر ایرانیان شده‌اند.

ایرانیان نه تنها از نظر فرهنگی این اقوام را در خود جذب کردند، بلکه از نظر نژادی نیز ادغام شدند؛ به گونه‌ای که مطالعات ژنتیکی معتبر در سال ۲۰۲۱ در اروپا، نشان داده است که ژنوم ایرانیان تا ۹۷ درصد اشتراک دارد و اعراب خوزستان، ترکان آذربایجان و بلوچ‌های سیستان و بلوچستان همگی جزئی از این هویت ژنتیکی یکپارچه هستند.

بنابراین، علی‌رغم تفاوت‌های ظاهری، با یک ملت واحد، با ریشه‌ای بسیار قدیمی، صلح‌طلب و هوشمند طرف هستیم که همواره توانسته در سخت‌ترین شرایط زیستی، از جمله کمبود آب، خشکسالی و جنگ‌های پی‌درپی، به زیست مسالمت‌آمیز ادامه دهد. ایران قرن‌ها معلم تمدن غرب بوده و نقش مهمی در انتقال فرهنگ و کالاهای مصرفی بین شرق و غرب ایفا کرده است.

این سرزمین کهن، نه 100 سال، نه 200 سال، بلکه هزاران سال قدمت دارد و با حملات و تعرض‌های رژیم نامشروعی که در حدود 8دهه گذشته درگیر ثبت موجودیت خود بوده است و رژیمی که کارنامه‌ای جز آتش‌افروزی، کشتار زنان و کودکان و تعرض به سرزمین‌های همسایه نداشته است، کوتاه نخواهد آمد. چرا که این رژیم اشغالگر کوچک‌تر و حقیرتر از آن است که بتواند موجودیت و تمامیت ارضی ایران عزیز را به چالش بکشد. ایران، با تاریخ کهن، فرهنگ غنی و هویتی پایدار، همچنان به عنوان ملتی بزرگ و مقاوم، در برابر هر تهدیدی ایستادگی خواهد کرد.

دفاع برای صیانت از عزت ملی

عباس سلیمی نمین

پژوهشگر تاریخ معاصر

ملت ایران در طول تاریخ خود یکی از ملت‌هایی بوده است که منشأ تجاوز نبوده و اصولاً به دنبال جنگ‌طلبی نبوده است. نگاهی به وقایع تاریخی نشان می‌دهد که ایران در مقاطع مختلف زمانی، بویژه در جنگ جهانی اول و دوم، علیرغم اعلام بی‌طرفی هدف تجاوز کشورهای بیگانه قرار گرفت. در جنگ جهانی اول، ایران به عنوان کشوری بی‌طرف اعلام کرد، اما به دلیل موقعیت جغرافیایی و منافع قدرت‌های بزرگ دخیل در جنگ، مورد حمله و تجاوز قرار گرفت. این نشان‌دهنده آن است که ایرانیان خود به دنبال درگیری و جنگ نبودند، بلکه قربانی سیاست‌های تجاوزگرانه دیگر کشورها شدند.

همین وضعیت در جنگ جهانی دوم نیز تکرار شد. در این جنگ هم ایران بی‌طرفی خود را اعلام کرد، اما باز هم مورد تجاوز قرار گرفت و متفقین ایران را اشغال کردند. این وقایع تاریخی تبیین می‌کند که چرا در جنگ تحمیلی اخیر، هم شامل شکل‌گیری یک پیوند سه محوری در ایران بوده‌ایم و هم این پیوند، مبتنی بر دفاع بوده است و نه تجاوز.

این پیوند سه محوری یا سه گانه، میان مردم، ارتش و رهبری، حول دفاع از خاک و عزت ملی شکل گرفت. ایرانیان برای دفاع از خود و جلوگیری از لگدمال شدن عزت ملی‌شان، پشت نیروهای مسلح و رهبری ایستادند و این هم‌نوایی و اتحاد در مسأله دفاع، در میان همه اقشار ملت به وضوح دیده شد. اگرچه ممکن است در موضوعاتی مانند اختلافات سیاسی یا مسائل منطقه‌ای، نظرات مختلفی در کشور وجود داشته باشد، اما هنگامی که موضوع دفاع مطرح می‌شود، تقریباً هیچ اختلاف نظری بین ایرانیان نیست. همه متفق‌القول هستند که دفاع از کشور امری حیاتی و غیرقابل تردید است. البته در این میان، گروه‌های معدودی وجود دارند که به بیگانگان وابسته‌اند و منافع خود را بر منافع ملی ترجیح می‌دهند. این افراد به نوعی مزدور بیگانگان محسوب می‌شوند که حیات و ممات‌شان به حمایت مالی و سیاسی بیگانگان وابسته است. اما اکثریت مطلق ایرانیان، کسانی که دل به این خاک و آب بسته‌اند، در برابر تجاوز متفق‌القول و متحد هستند و هرگونه تجاوز را بشدت دفع می‌کنند.

استراتژی فعلی کشور نیز مبتنی بر همین دیدگاه است. به این معنی که ایران به دنبال جنگ‌طلبی نیست، بلکه استراتژی بازدارندگی را دنبال می‌کند تا از شرارت‌های دشمنان جلوگیری کند. در صورت بروز شرارت یا تجاوز از سوی دشمنان، ایران به گونه‌ای اقدام خواهد کرد که تجاوز متوقف شود. اگر دشمن دست از تجاوز بردارد، ایران نیز اقدامات بازدارنده خود را متوقف خواهد کرد. این رویکرد، به خوبی نشان می‌دهد که ایران به هیچ وجه خواهان تداوم جنگ یا تجاوز نیست و تنها به دنبال حفظ امنیت و تمامیت ارضی خود است. درواقع ملت ایران، همواره در موضع دفاع و مقابله با تجاوز بوده و خواهد بود و در این مسیر، وحدت و همدلی خود را حفظ کرده است. این نگاه، مبنای رفتار و سیاست‌های امنیتی و دفاعی کشور است و بیانگر اراده ملت ایران برای حفاظت از آب و خاک و عزت ملی است.