آمار یک ساله گرانی؛ لیموترش، حبوبات و مرغ پیشتاز هستند
طی یک ماه اخیر، جهش قیمت لیموترش و سایر اقلام خوراکی دوباره نگرانی‌ها درباره فشار تورمی بر معیشت مردم را شدت بخشیده و زنگ خطر امنیت غذایی را به صدا درآورده است.
افزایش بی‌سابقه قیمت برخی اقلام خوراکی در یک ماه اخیر از جمله رشد ۴۶ درصدی قیمت لیموترش، زنگ خطر تازه‌ای برای معیشت خانوارهای ایرانی به صدا درآورده است.
جهش قیمت شدید فقط در یک ماه
طی یک ماه گذشته قیمت برخی کالاهای خوراکی به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته است. بررسی داده‌های منتشرشده نشان می‌دهد لیموترش با رشد ۴۶ درصدی در صدر این فهرست قرار دارد.
این رقم به‌خوبی نشان می‌دهد بازار اقلام اساسی به‌ویژه میوه و سبزیجات در شرایط ناپایداری قرار دارد.
پس از لیموترش، تخم مرغ ماشینی با ۲۷ درصد و گوشت مرغ تازه با ۲۱ درصد افزایش قیمت در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. این دو قلم به‌عنوان منابع مهم تأمین پروتئین در سبد خانوار، افزایش قیمت قابل توجهی داشته‌اند و فشار مضاعفی را به مصرف‌کنندگان وارد کرده‌اند.
قیمت سیب نیز طی این مدت با ۱۴ درصد افزایش مواجه شده است. همچنین برنج ایرانی درجه یک و مرغ ماشینی هر کدام ۱۱ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند.
این روند صعودی در حالی است که اغلب این کالاها از جمله ضروری‌ترین اقلام غذایی به شمار می‌روند و کاهش مصرف آنها می‌تواند به سلامت عمومی آسیب بزند.
در رتبه‌های پایین‌تر ماست پاستوریزه با ۹ درصد، لوبیا چیتی با ۹ درصد، پرتقال با ۹ درصد و نوشابه گازدار با ۸ درصد افزایش قیمت قرار دارند.
هرچند این اقلام نسبت به ۳ مورد اول رشد کمتری داشته‌اند، اما همین تغییرات نشان‌دهنده تورم فراگیر در بازار مواد غذایی است. باید توجه داشت که این آمار مربوط به یک ماه اخیر بوده و رشد حدود ۱۰ درصدی قیمت اقلام خوراکی با هر شاخصی به عنوان رشدی سنگین ارزیابی می‌شود.
تصویری از روند یک ساله قیمت‌ها
نگاه به آمار سالانه، اوضاع را نگران‌کننده‌تر می‌کند. تنها در یک سال اخیر، قیمت لیموترش با رشد ۲۲۲ درصدی رکورددار افزایش قیمت بوده است.
این رقم به‌روشنی نشان می‌دهد بازار این محصول از کنترل خارج شده و افزایش هزینه تولید، مشکلات حمل‌ونقل و ضعف نظارت در توزیع از مهم‌ترین عوامل این جهش هستند. البته فرا رسیدن فصل آبلیمو نیز از جمله دلایل گرانتر شدن لیموترش است. اما هیچ عامل فصلی چنین رشد قیمتی عجیب و افسارگسیخته‌ای را توجیه نمی‌کند.
لوبیا چیتی نیز در همین بازه ۲۱۳ درصد افزایش قیمت داشته است. این محصول به‌طور سنتی به‌عنوان منبع جایگزین پروتئین مورد استفاده قرار می‌گیرد و گرانی آن می‌تواند مصرف‌کنندگان را به سمت کالاهای ارزان‌تر و کم‌کیفیت‌تر سوق دهد.
لپه با ۱۲۹ درصد و لوبیا قرمز با ۱۱۱ درصد افزایش قیمت از جمله دیگر اقلامی هستند که فشار مضاعفی بر خانوارها وارد کرده‌اند.
نخود هم رشد ۱۰۰ درصدی قیمت را تجربه کرده و نشان داده حبوبات به‌طور کلی از تورم سنگین در امان نمانده‌اند.
سیب، کره حیوانی، برنج ایرانی درجه یک، سیب زمینی و عدس نیز در طول یک سال اخیر رشد قیمتی بین ۸۴ تا ۹۱ درصد داشته‌اند. این داده‌ها نشان می‌دهد طی یک سال گذشته، سبد غذایی خانوار ایرانی به‌شدت آسیب‌پذیر شده ، به نحوی که کالاهای مصرفی خوراکی خانوار، حدود ۲ برابر میانگین نرخ تورم افزایش قیمت داشته‌اند.
پیامدهای معیشتی برای خانوارها
افزایش شدید قیمت مواد غذایی در کوتاه‌مدت، مصرف خانوار را به‌طور مستقیم تحت تأثیر قرار می‌دهد. زمانی که اقلام ضروری مانند لیموترش، گوشت مرغ یا تخم مرغ چنین افزایش قابل توجهی را تجربه می‌کنند، بخش قابل توجهی از درآمد خانوار صرف تأمین حداقل نیازهای غذایی می‌شود.
این شرایط باعث کاهش تنوع غذایی و در نهایت سوءتغذیه در میان اقشار کم‌درآمد می‌شود.
همچنین فشار مضاعف بر اقشار متوسط و حتی دهک‌های بالاتر، منجر به تغییر الگوی خرید، کاهش مصرف کالاهای باکیفیت و جایگزینی با محصولات ارزان‌تر می‌شود. ادامه این روند نه‌تنها پیامدهای اقتصادی دارد، بلکه می‌تواند مشکلات اجتماعی متعددی را نیز در پی داشته باشد.
