طرح خاویر میلی برای بیرون کشیدن دلارهای پنهان‌شده زیر تشک آرژانتینی‌ها
خاویر میلی، رئیس‌جمهور لیبرتارین آرژانتین، با طرحی جنجالی به‌دنبال آزادسازی ۲۷۰ میلیارد دلار پنهان‌شده در خانه‌هاست. میلی می‌گوید این اقدام تلاشی برای نجات اقتصاد بحران‌زده و جلب اعتماد عمومی در این کشور است.
خاویر میلی در حال آماده‌سازی برای کاهش محدودیت‌های گسترده مالیاتی در آرژانتین است تا میلیاردها دلار پس‌انداز پنهان را به اقتصاد رسمی بازگرداند.
رئیس‌جمهور لیبرتارین آرژانتین قصد دارد در روزهای آینده اصلاحاتی را معرفی کند تا به‌قول خودش، «قهرمانانی» را که برای فرار از نوسانات پزو و بی‌اعتمادی به بانک‌ها و دولت‌ها، دلارهای اعلام‌نشده را انباشت کرده‌اند، ترغیب به بازگرداندن این وجوه کند.
اقتصاد بی‌ثبات و فرهنگ پنهان‌کاری مالی در آرژانتین
برآوردهای رسمی نشان می‌دهد به دلیل اقتصاد بی‌ثبات، کنترل‌های سخت‌گیرانه ارزی و تغییرات غیرقابل پیش‌بینی مالیاتی، مردم آرژانتین حدود ۲۷۱ میلیارد دلار را در زیر تشک‌ها، صندوق‌های امانات و حساب‌های خارجی نگه داشته‌اند.
درحالی‌که منتقدان می‌گویند تلاش میلی ممکن است به هدیه‌ای برای فراریان مالیاتی و پولشویان بدل شود، دولت او مدعی است که همچنان قادر به کنترل جریان‌های پول کثیف خواهد بود و هدف، فقط قانونی‌سازی پول‌هایی است که به‌درستی به‌دست آمده‌اند اما به دلیل شرایط کشور از سیستم رسمی خارج شده‌اند.
میلی در یک کنفرانس تجاری گفت: «کسانی که پول را پنهان کردند، جنایتکار نیستند، بلکه قهرمان‌اند؛ چون توانستند از دست پسرانِ فلان سیاستمدار فرار کنند که می‌خواستند با تورم، دخل مردم را بیاورند.»
اقتصاد غیررسمی و پول نقد به‌عنوان ارز غالب
بخش بزرگی از اقتصاد آرژانتین غیررسمی است. تقریباً نیمی از نیروی کار به‌صورت غیررسمی شاغل هستند و حتی کارمندان رسمی نیز بخشی از حقوق خود را به‌صورت نقدی و خارج از سیستم دریافت می‌کنند.
خریدهای بزرگ مانند خودرو و حتی خانه اغلب با دلار نقدی انجام می‌شود؛ اسکناس‌ها روی میز جابه‌جا می‌شود و قیمت در سند، پائین‌تر از مبلغ واقعی ثبت می‌شود.
دیه‌گو فراگا، استاد حقوق مالیاتی دانشگاه آسترال آرژانتین، می‌گوید: «آرژانتینی‌ها دکترای دورزدن سیستم دارند. دولت باید هویج‌هایی اختراع کند، چون چماق‌ها کارساز نبوده‌اند.»
سابقه بی‌اعتمادی و قوانین بی‌ثبات مالیاتی
ریشه‌های پنهان‌کاری مالی در آرژانتین متنوع است: از توقیف ناگهانی حساب‌ها در دهه‌های ۹۰ و ۲۰۰۰ گرفته تا سیاست‌های مالیاتی بی‌ثبات که از یک دولت به دولت دیگر کاملاً تغییر کرده‌اند.
فرار مالیاتی در این کشور چنان رایج است که طی ۲۰ سال گذشته، تقریباً هر چهار سال یک‌بار عفو مالیاتی اجرا شده؛ از جمله یکی در سال گذشته که تحت مدیریت خود میلی صورت گرفت.
بازار سیاه دلار؛ از «بلو» تا زیرزمین
پزو نقش مهمی در این روند دارد. تورم مزمن، ارزش این ارز را نابود کرده و مردم را واداشته تا به دلار پناه ببرند. از سال ۲۰۱۱ که دولت خرید دلار را محدود کرد، آرژانتینی‌ها به بازار سیاه موسوم به «بلو» روی آوردند.
میلی کنترل‌های ارزی را کاهش داده، اما این شامل میلیاردها دلاری که از سیستم خارج شده‌اند نمی‌شود.
یکی از صرافان بازار سیاه در بوئنوس آیرس که روزانه حدود ۱۰۰ هزار دلار معامله می‌کند، گفت: «کسی که پولش را از سیستم بیرون کشیده، نمی‌تواند ریسک بازگشت به بازار رسمی را بپذیرد.»
استفاده محدود از دلارهای پنهان‌شده و خطر پیگرد مالی
دلارهای پنهان را می‌توان در بازار سیاه به پزو تبدیل کرد و برای خریدهای کوچک استفاده نمود، اما خریدهای بزرگ ریسک‌دار است.
برای خرید نقدی بیش از حدود ۱۸۰ دلار، ارائه کارت شناسایی الزامی است و این تراکنش‌ها به اداره مالیات گزارش می‌شود. شرکت‌های کارت اعتباری، مدارس خصوصی و دیگر کسب‌وکارها نیز همین رویه را دارند.
فراگا می‌گوید: «اگر هزینه‌هایت با درآمد اعلام‌شده‌ات نمی‌خواند، باید منتظر مالیات معوق، جریمه، بهره و حتی پیگرد کیفری باشی.»
دولتِ ردیاب؛ نظارت فراگیر بر زندگی مالی مردم
مقررات مالیاتی در دوران دولت‌های چپ‌گرا در اوایل دهه ۲۰۰۰ سخت‌تر شد؛ در واکنش به افزایش فرار مالیاتی و رشد مالیات‌ها. سزار لیتوین، مدیرعامل شرکت مشاوره مالیاتی «لیسیکی، لیتوین و همکاران» می‌گوید: «این یک پان‌اپتیکون مالیاتی است؛ آن‌ها به هر گوشه از زندگی اقتصادی مالیات‌دهندگان سرک می‌کشند.»
برنامه‌های احتمالی میلی و موانع قانونی
تحلیل‌گران انتظار دارند اصلاحات میلی به کاهش برخی از این مقررات سخت‌گیرانه منجر شود تا خریدهای بزرگ مانند خودرو و لوازم خانگی را تشویق کند. با این حال، بسیاری از سیاست‌های مالیاتی برای تغییر نیاز به تأیید کنگره دارند و مشخص نیست میلی قبل از انتخابات میان‌دوره‌ای اکتبر به‌دنبال چنین تأییدی برود یا نه.
نگرانی‌ها درباره پول‌های کثیف
لوسیو گارای مندز، تحلیل‌گر در شرکت مشاوره اقتصادی EcoGo می‌گوید: «سؤال این است که چطور می‌توان دلارهای مخفی را هدف گرفت، بدون آنکه پول‌های غیرقانونی هم وارد سیستم شوند؟»
آگوستین فلاه، کارشناس ارشد تطابق با قوانین مبارزه با پول‌شویی و شریک ارشد در شرکت حقوقی Flah در بوئنوس آیرس، معتقد است: «هر عفو مالیاتی ریسک دارد، اما دولت کاری نخواهد کرد که دست واحد اطلاعات مالی (UIF) را ببندد یا با قوانین گروه اقدام مالی (FATF) مغایرت داشته باشد.»
شرط‌بندی میلی روی دلارهای زیرتشک
آرژانتین قرار است در فوریه آینده مورد بازبینی گروه FATF قرار گیرد، پس از آنکه هیأت بازدیدکننده در سال گذشته کشور را در فهرست خاکستری قرار نداد.
میلی امیدوار است که این دلارهای زیر تشک، مصرف داخلی را که در ماه‌های اخیر به دلیل افت درآمد واقعی در اثر تورم ۲۸۹ درصدی، کاهش یافته، تحریک کند.
راه آسان‌تر برای بهبود اقتصاد پیش از انتخابات
با توجه به اینکه احتمال تصویب اصلاحات ساختاری اقتصادی تا پیش از انتخابات میان‌دوره‌ای اکتبر بسیار اندک است، افزایش مصرف داخلی ساده‌ترین راه برای میلی به‌منظور تقویت اقتصاد در سال جاری به‌شمار می‌رود.
گابریل کامانیو، اقتصاددان شرکت مشاوره مالی Outlier، گفت: «این اقدامات احتمالاً می‌تواند تا حدی به بازگشت پویایی کمک کند» و شاید منجر به «قانونی‌سازی چند میلیارد دلار» شود. او افزود که پیش‌بینی این اثر دشوار است. دولت سال گذشته با یک عفو مالیاتی سخاوتمندانه توانست سپرده‌های دلاری بانک‌ها را نسبت به ابتدای ۲۰۲۴ دو برابر کرده و به بیش از ۳۰ میلیارد دلار برساند.
بی‌اعتمادی عمیق و خاطره جمعی از خیانت‌های مالی
یکی از مدیران یک شرکت کوچک که بخشی از حقوق خود را به‌صورت غیررسمی دریافت می‌کند، گفت که به وعده‌های میلی «کنجکاو» شده است.
او افزود: «اما اگر قرار باشد اسم من در هیچ فهرستی بیفتد، شرکت نمی‌کنم... الان می‌گویند مشکلی نیست، اما چند ماه بعد یا با دولت بعدی، چه کسی می‌داند چه خواهد شد؟ این همان آسیب نسلی در آرژانتین است.»
