خاویر میلی برخلاف پیش‌بینی «108 اقتصاددان» آرژانتین را نجات داد
دو سال قبل 108 اقتصاددان هشدار دادند که اگر خاویر میلی در انتخابات ریاست جمهوری آرژانتین پیروز شود، یک فاجعه اقتصادی رقم می‌خورد. اما زمان گذشت و حالا غلط بودن این پیش‌بینی بر همگان ثابت شده است.
در واپسین ماه‌های سال ۲۰۲۳، نامه‌ای منتشر شد. نامه‌ای که امضای ۱۰۸ اقتصاددان را پای خود داشت، از جمله توماس پیکتی، نظریه‌پرداز پرآوازه نابرابری اقتصادی. این نامه هشدار می‌داد که اگر خاویر میلی، این مرد جنجالی با موهای آشفته و ایده‌های آتشین، رئیس‌جمهور آرژانتین شود، آنچه در انتظار این کشور است، چیزی جز فروپاشی اقتصادی نخواهد بود.
آنها نوشته بودند ایده‌های میلی- از کاهش شدید هزینه‌های دولتی گرفته تا خصوصی‌سازی گسترده و حذف یارانه‌ها- خطرناک و پرریسک است. آن را یک نسخه قدیمی و امتحان‌شده می‌دانستند که جایگاهی در اقتصاد مدرن ندارد.
اما مردم آرژانتین راه خود را رفتند. در ۱۹ نوامبر ۲۰۲۳، میلی با اختلافی چشمگیر، حریف پرونیست خود را شکست داد و در ۱۰ دسامبر، بر کرسی ریاست‌جمهوری نشست. و از همان روز اول، مردم آرژانتین طعم «شوک درمانی» را چشیدند.
سال سخت، سال تعیین‌کننده
خاویر میلی که پیش از ورود به سیاست، در کسوت یک اقتصاددان لیبرتارین شناخته می‌شد، هرگز پنهان نکرده بود که قرار است نسخه‌ای سختگیرانه برای اقتصاد بیمار آرژانتین تجویز کند و البته که چنین نیز کرد.
در نخستین روزهای ریاست‌جمهوری، او هزینه‌های دولت را ۵ درصد کاهش داد. یارانه‌ها را حذف کرد، پروژه‌های عمرانی را متوقف ساخت و شرکت‌های دولتی را به بخش خصوصی سپرد. صادرات از مالیات‌های سنگین رها شد، قوانین پیچیده کسب‌وکارها اصلاح شد، و ساختار دولت دستخوش تغییرات بنیادین شد: شمار وزارتخانه‌ها از ۱۸ به ۹ کاهش یافت، هزاران کارمند دولتی اخراج شدند.
اما شاید مهم‌ترین تصمیم او، اصلاحات پولی بود. بانک مرکزی را از چاپ بی‌رویه پول بازداشت و اجازه داد نرخ ارز خود مسیرش را پیدا کند.
منتقدان هشدار داده بودند این سیاست‌ها، قشر ضعیف را به ورطه فقر مطلق خواهد کشاند و تورم را از کنترل خارج خواهد کرد. اما اقتصاد آرژانتین مسیر دیگری را در پیش گرفت.
نتیجه‌ای خلاف انتظار
یک سال گذشت و حالا نگاهی به آمارها، تصویری متفاوت از آنچه ۱۰۸ اقتصاددان ترسیم کرده بودند، ارائه می‌دهد.
نرخ تورم، که در آوریل ۲۰۲۳ به ۳۰۰ درصد رسیده بود، تا نوامبر ۲۰۲۴ به ۲.۴ درصد سقوط کرد. کاهش تورمی که در تاریخ آرژانتین بی‌سابقه بود. وزارت اقتصاد این کشور، در پیامی در پلتفرم ایکس نوشت: «ما تورم را نابود کردیم»
از سوی دیگر، تولید ناخالص داخلی آرژانتین، که در سال‌های اخیر در رکود بود، در سه‌ماهه سوم ۲۰۲۴، حدود ۴ درصد رشد کرد و صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی می‌کند که در دو سال آینده، این رشد به ۵ درصد خواهد رسید.
از بازارهای بین‌المللی نیز نشانه‌های مثبتی به چشم می‌خورد. شاخص ریسک کشوری آرژانتین، که توسط بانک جی‌پی مورگان اندازه‌گیری می‌شود، کاهش یافته و سرمایه‌گذاران خارجی، نگاه امیدوارانه‌تری به این کشور دارند.
با این حال، هنوز چالش‌ها پابرجاست. فقر گسترده همچنان زخمی است که آرژانتین از دهه‌های پرونیسم بر تن دارد و مشکلات اقتصادی این کشور، در یک سال از میان نمی‌رود. اما دیگر کمتر کسی می‌تواند انکار کند که اصلاحات میلی کشور را به مسیر رشد بازگردانده است.
آنها چرا اشتباه کردند؟
دیوید هندرسون، اقتصاددان و پژوهشگر موسسه هوور، معتقد است مشکل اصلی منتقدان میلی، سوء‌برداشت از نقش دولت و بازار بوده است.
او می‌گوید اقتصاددانان امضاکننده نامه، به این پیش‌فرض چسبیده بودند که هرگونه کاهش مداخله دولت، برابر با بحران است. آنها نادیده گرفتند که شاید، فقط شاید، دقیقا همین مداخله‌گری دولت، ریشه بحران آرژانتین باشد.
آنها تصور کردند مدل «لاسه‌فر»، تنها در صورتی کار می‌کند که بازارها بدون نقص باشند. اما تجربه آرژانتین نشان داد اتفاقا در کشورهایی که سال‌ها تحت سلطه دولت‌های مداخله‌گر بوده‌اند، آزادسازی اقتصاد می‌تواند بهترین راه‌حل باشد.
و حالا، آیا این اقتصاددانان حاضرند به اشتباه خود اعتراف کنند؟ آیا توماس پیکتی، که هشدار داده بود سیاست‌های میلی «فاجعه‌بار» خواهد بود، اکنون حاضر است در دیدگاه خود بازنگری کند؟
هندرسون چندان امیدوار نیست. اما می‌گوید: «ما همیشه می‌توانیم امیدوار باشیم.»
منبع:thedailyeconomy
