وزارت نیرو ماینرها را هدف گرفت
هر بار که چراغ خانه‌ها خاموش می‌شود، وزارت نیرو انگشت اتهام را به سمت استخراج رمز ارز دراز می‌کند و برخورد با مزارع زیرزمینی بیت کوین تشدید می‌شود، در حالی که فعالان این صنعت سهم خود از کل برق تولیدی کشور را یک و نیم درصد می‌دانند که نمی‌تواند عامل ناترازی باشد.
به گزارش گروه اقتصادی آوش، ناترازی برق به مشکل لاینحل کشور تبدیل شده و کم کم کار دست وزارت نیرو می‌دهد. هر بار که با مشکل خاموشی به دلیل عدم برنامه‌ریزی مناسب روبرو هستیم، اخبار کشفیات مزارع غیر مجاز بیت کوین به سرعت روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار می‌گیرد و انگشت اتهام وزارت نیرو همواره به سمت مزارع رمز ارزی نشانه می‌رود که به دلیل فشارهای مضاعف وارد شده به آنها، تصمیم گرفته‌اند که مسیر فعالیت زیر زمینی را برای خود انتخاب کنند یا از ایران کوچ کنند. اما واقعیت ماجرا چیست؟ آیا واقعا مزارع بیت کوین بلای امروز را بر سر مردم آورده‌اند که زمستان هم خاموشی برنامه‌ریزی شده را تجربه کنند یا مشکل از جای دیگر است؟
کشف بیش از 240 هزار ماینر طی سه سال
اخیرا مصطفی رجبی مشهدی مدیر عامل توانیر اعلام کرده طی سه سال اخیر و تا پایان سال 1403، بیش از 240 هزار دستگاه ماینر غیرمجاز جمع‌آوری شده که معادل 800 مگاوات مصرف برق داشته‌اند. این عدد فقط مربوط به ماینرهای کشف شده است و برآوردها نشان می‌دهد کل ماینرهای غیرمجاز فعال ممکن است حدود 1500 تا 2000 مگاوات برق مصرف کنند. این میزان مصرف برق حداکثر معادل 3.5 درصد از کل برق تولیدی کشور در ایام اوج مصرف را شامل می‌شود.
مزارع بیت کوین 1.5 درصد برق کشور را مصرف می‌کنند
آمار ارائه شده از سوی وزارت نیرو البته مورد قبول فعالان صنعت بلاکچین نیست. چند ماه پیش مسیح علوی، مدیرعامل انجمن بلاکچین ایران، سهم برق مصرفی مزارع استخراج رمزارز در ایران را 1.5 درصد از کل برق کشور اعلام می‌کند.
به گفته علوی، 250 مگاوات انشعاب قانونی به صنعت رمز ارز از سوی وزارت نیرو اعطا می‌شود اما به دلیل برخوردهای قهری و عدم حمایت وزارت صمت، فعالیت این واحدها متوقف شده و تنها پنج تا 6 مگاوات از این مزارع به فعالیت خود در کشور ادامه می‌دهند.
وی سختگیری‌ها را عامل زیرزمینی شدن استخراج رمز ارز در ایران دانسته و بر این باور است که به دلیل زیرزمینی شدن فعالیت‌ها، امکان رصد میزان مصرف ماینرها وجود ندارد اما تخمین زده می‌شود حدود هزار تا هزار و ۷۰۰ مگاوات برق توسط استخراج رمز ارز زیرزمینی مصرف شود که معادل یک تا 1.5 درصد کل تولید برق کشور می‌شود.
مدیرعامل انجمن بلاکچین ایران قاطعانه از اعضای صنفش دفاع کرده و بر این باور است که وزارت نیرو به جای بررسی سوءمدیریت‌های خود، انگشت اتهام را به سمت صنعت رمز ارز نشانه رفته و تلاش می‌کند این صنعت را عامل ناترازی برق و خاموشی‌ها معرفی کند.
آمار کشفیات چه می‌گوید؟
دعوای وزارت نیرو و صنعت بلاکچین را می‌توان از منظر آمار و کشفیات مزارع غیرمجاز هم بررسی کرد. در سال 1399، مصطفی رجبی مشهدی، مدیر عامل توانیر، از کشف حدود هزار مرکز غیر مجاز خبر می‌دهد و میزان مصرف این مزارع را حدود 270 تا 300 مگاوات تخمین می‌زند.
در سال 1400، مسئولان توانیر آمار کشفیات آن سال را حدود 221 هزار و 390 دستگاه ماینر اعلام می‌کنند که مصرف آنها 621 مگاوات بوده است. در این سال کل مصرف ماینرهای غیر مجاز در کشور حدود دو هزار مگاوات تخمین زده می‌شود که معادل مصرف سالانه سه کلان‌شهر مثل مشهد، اصفهان و تبریز بود.
در سال 1401 نیز توانیر از کشف 230 هزار دستگاه ماینر خبر می‌دهد و مصرف این تعداد دستگاه را حدود 650 تا 800 مگاوات گزارش می‌کند.
نگاهی به وضعیت ناترازی در آن سال‌ها نشان می‌دهد میزان مصرف ماینرها نمی‌تواند سهم بزرگی در بروز خاموشی‌ها داشته باشد. میزان ناترازی در سال 1399 بین 10 تا 11 هزار مگاوات، در سال 1400 بین 11 تا 15 هزار مگاوات، 1401 بین 11 تا 12 هزار مگاوات و 1402 بین 12.5 تا 17 هزار مگاوات اعلام شده و امروز این رقم به 17 تا 18 هزار مگاوات رسیده و در تابستان آینده هم بر اساس نظر کارشناسان به 25 هزار مگاوات خواهد رسید.
آیا واقعا این شکاف عظیم را می‌توان به استخراج غیر قانونی رمز ارز در کشور نسبت داد یا اینکه کم کاری وزارت نیرو در جذب سرمایه‌گذار برای توسعه صنعت برق، کشور را گرفتار مشکل خاموشی کرده است؟
