50 شهر کشور در 24 استان در معرض تنش آبی/ بارگذاری غلط جمعیتی در «تهرانِ آبی»
سخنگوی صنعت آب با اشاره به اینکه 50 شهر کشور در 24 استان در معرض تنش آبی قرار دارند، سیاستگزاری برای بارگذاری جمعیتی در تهرانِ آبی را نادرست اعلام کرد.
عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو، در آئین بهره‌برداری از تصفیه‌خانه‌های فاضلاب به ظرفیت ۷۱۰۰ متر مکعب در شبانه‌روز از احتمال خروج سد ماملو از دسترس تا ماه آینده خبر داد. خبری تکان‌دهنده که نشان می‌دهد کاهش منابع آب هر روز بیشتر از دیروز مرزهای بحران را پشت سر می‌گذارد.
عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب، نیز در گفت‌وگو با آوش درباره وضعیت منابع آب و تامین آب برای شهرها بیان کرد: قریب 50 شهر در 24 استان دارای تنش آبی هستند. البته شدت تنش آبی در مناطق مختلف فرق می‌کند. برای تهرانِ آبی که فقط شامل مناطق 22 گانه نیست، وضعیت منابع آب بسیار نامناسب است.
او توضیح داد: تهران آبی، استان تهران که اسلامشهر، ورامین، بومهن و رودهن را در خود دارد، استان البرز و بخش کوچکی از استان قزوین یعنی آبیک که از سد طالقان آب می‌گیرد را شامل می‌شود. همه مناطقی که از منابع آبی سطحی مشترک استفاه می‌کنند، رقیب هم هستند و شهرهای واقع در تهران آبی هم همین شرایط را دارند.
بزرگ‌زاده افزود: در تهران آبی جمعیتی بیش از 20 و چند میلیون نفر ساکن هستند. نیمی از آب این جمعیت از منابع زیرزمینی تامین می‌شود و نیمی دیگر از آب سطحی بهره می‌برد.
او ادامه داد: آب سطحی در تهران که حدود 50 درصد نیازها را تامین می‌کند از پنج سد تامین می‌شود. سامانه غرب تهران شامل طالقان، امیرکبیر و کرج و سامانه شرق تهران شامل لار، لتیان- ماملو است.
رودخانه‌هایی که ظرفیت پذیرش جمعیت ندارند
به گفته سخنگوی صنعت آب رودخانه‌های تامین کننده آب تهرانِ آبی، رودخانه‌های مهمی هستند اما در مقیاس جهانی اصلا رودخانه به حساب نمی‌آیند زیرا میزان آب آنها کم است. این رودخانه‌ها آن‌قدر آب ندارند که این همه جمعیت (بیش از 20 و اندی میلیون جمعیت) در کنار آنها مستقر کنیم.
او افزود: اگر در مقیاس جهانی نگاه کنید، رودخانه کرج اصلا رودخانه نیست. کلانشهرهای بزرگ دنیا روی رودخانه ولگا ساخته می‌شوند یا کنار دریا مستقر می‌شوند. در این فضاها منابع آب بیشتری نسبت به رودخانه‌های شهری مثل تهران وجود دارد.
بزرگ‌زاده گفت: رودخانه کن، دارآباد، تجریش یا دربند در تهران در مقیاس جهانی اصلا رودخانه به حساب نمی‌آیند. بیشتر شبیه جوی هستند. چنین جمعیت‌هایی را نمی‌شود پیرامون آنها استقرار داد.
او افزود: ما کمبود منابع آبی داریم. در استقرار جمعیت به ظرفیت زیستی اصلا توجه نشده است و هنوز هم توجه نمی‌شود. هنوز تهران سالانه دو و نیم درصد رشد جمعیت دارد. این رقم بسیار بالاست و به اندازه متوسط نرخ رشد جمعیت کشور است. برخی شهرک‌های اقماری استان تهران 6 تا 7 درصد رشد جمعیت دارند.
سخنگوی صنعت آب ادامه داد: آب مورد نیاز این جمعیت را نمی‌توان تامین کرد. باید فکر اساسی برای آنها کرد و تعارف هم ندارد. ما منابع آبی برای تامین نیازهای فعلی نداریم.
او توضیح داد: وقتی منابع آبی نداریم، وضعیت آب ناتراز است. یک کفه منابع است و یک کفه مصارف است. اکنون کفه منابع بالاست و کفه مصارف پائین است. ناترازی در آب برای تهران وجود دارد. اگر بخواهید ناترازی را رفع کنیم یا باید منابع را اضافه کنید که منابع محدود است و امکان آن وجود ندارد یا فکری به حال مصارف کنید.
بزرگ‌زاده گفت: اکنون روی سد طالقان کار می‌کنیم یا دو پروژه دیگر داریم اما مگر می‌شود با این پروژه‌ها همه نیازها را رفع کرد؟ با افزایش منابع نمی‌توان نیاز این جمعیت را تامین کرد.
او ادامه داد: همه کسانی که فکر می‌کنند با افزایش منابع آب تهران، می‌شود روند مهاجرت به این شهر را هچنان مثبت نگه داشت و فکر می‌کنند می‌توان به جمعیت تهران، کرج و اطراف آن افزود و تهرانِ آبی را به این صورت اداره کرد، به‌عنوان کارشناس می‌گویم که در اشتباه بزرگی هستند.
ایجاد رقابت در چاه‌های تهران
سخنگوی صنعت آب بیان کرد: حتی منابع آب زیرزمینی را هم نمی‌توان به این شیوه مدیریت کرد. اکنون چاه‌های تهران رقیب هم شده‌اند و به این ترتیب با اضافه کردن چاه‌ها در تهران، به آبدهی از منابع آب زیرزمینی اضافه نمی‌شود.
او ادامه داد: این واقعیتی است که باید متوجه باشیم و آن را بپذیریم.
بزرگ‌زاده با تاکید بر اهمیت مدیریت مصرف در تهران توضیح داد: باید از مصرف بکاهیم وگرنه سطح رفاه «آب پایه» شهروندان تهران آبی پائین خواهد آمد. راهی به جز مدیریت مصرف باقی نمی‌ماند در غیر این صورت سطح رفاه کم می‌شود و ممکن است شهروندان تهرانِ آبی، اذیت شوند.
او تهرانِ آبی را در صدر مناطق دارای مشکل آب اعلام کرد و افزود: در رتبه‌های بعدی شهرهای مشهد، اصفهان، اراک، ساوه، تبریز، بانه و بندرعباس قرار دارند. این مناطق نقاطی هستند که در پیشانی تنش آبی قرار دارند.
کاهش 44 درصدی بارش در تهران آبی
سخنگوی صنعت آب درباره وضعیت بارش‌ها بیان کرد: در محدوده عملکردی استان تهرانِ آبی تاکنون 150 میلیمتر بارش دریافت کردیم که نسبت به مدت مشابه در سال قبل 34 درصد کاهش دارد و نسبت به بلند مدت 44 درصد کمتر است.
او افزود: در دوره 57 ساله در دومین سال شدید خشکسالی هستیم. در تهران پنجمین سال پیاپی خشکسالی را پشت‌سر می‌گذاریم که منجر به تشدید خشکسالی شده است. این روند ناشی از انباشتگی خشکسالی سال‌های پیش و خشکسالی القایی بوده است.
بزرگ‌زاده گفت: اکنون سدهای امیرکبیر کرج و طالقان 58 درصد و 32 درصد نسبت به سال قبل عقب هستند. سدهای لار و ترکیب لتیان ماملو حدود 34 درصد و 44 درصد نسبت به سال قبل عقب هستند. ضمن اینکه باید در نظر داشته باشیم که سال قبل، خودش هم جزء سال‌های خشک بوده است.
مدیریت خوب سامانه تجریش بعد از حمله
سخنگوی صنعت آب درباره تاثیر جنگ 12 روزه و آسیب دیدن سامانه تجریش در جریان بمباران دشمن بیان کرد: ما سامانه تجریش را به سرعت مدیریت کردیم. حمله به تجریش رفتار ناجوانمردانه‌ای بود. دشمن خصمانه یک محوطه شهری را بمباران کرد. مهمتر از سامانه آب شهری، جمع زیادی از شهروندان معمولی شامل کودک، جوان، زن و مرد بودند که در این حادثه آسیب دیدند.
او افزود: رفتار ناجوانمردانه‌ای بود که سبب شد یک قسمت از شهر منهدم شود. بعد از این حمله بلافاصله با استفاده از سیستم کنترلی که داریم، قسمت لوله آسیب دیده را تخلیه کردیم. البته در این حمله چند لوله آسیب دیده بود. آب یک ناحیه تخلیه شد.
بزرگ‌زاده گفت: در گام اول آب را قطع کردیم. در گام بعد با تانکر به آن منطقه آبرسانی کردیم و به سرعت سعی کردیم در بخش آب شرب، طی یکی، دو روز مسئله را حل کنیم.
او افزود: البته آنجا تاسیسات دیگری هم داشت که یک مقدار اصلاح آن طول کشید ولی مدیریت شد. همکاران خوب من به سرعت وارد عمل شدند و در تمام ایام جنگ بخش‌های مرتبط وزارت نیرو مشغول به کار بودند.
سخنگوی صنعت آب یادآور شد: در این جنگ 12 روزه ما کاری نمی‌کردیم و این مردم بودند که مقاومت کردند. ما هم به‌عنوان بخشی از مردم، کارمان را انجام دادیم.
