وقتی فوتبال بیصاحب میشود
مصاحبۀ جنجالی مالک تراکتور، تنها یک دعوای رسانهای نبود؛ نشانهای بود از بحرانی عمیقتر در ساختار فوتبال ایران. بحرانی که در آن، مرجعیت فدراسیون، اعتبار احکام انضباطی و حتی مفهوم عدالت، زیر فشار سکوت و مصلحتسنجی در حال فروریختن است.
فوتبال فقط ۹۰ دقیقه بازی نیست؛ یک نظام حقوقی، اخلاقی و مدیریتی هم دارد. هر وقت این نظام فرو بریزد، نتیجهاش نه روی اسکوربورد، که روی سکوها، شبکههای اجتماعی و اعتماد عمومی دیده میشود. امروز فوتبال ایران دقیقاً در همین نقطه ایستاده است؛ جایی که هیچکس نمیداند داور واقعی کیست.
مصاحبۀ اخیر مالک تراکتور، صرفاً یک جنجال رسانهای نبود؛ زنگ خطری بود برای نهادی که باید آخرین مرجع قضاوت باشد. وقتی یک چهره اقتصادی با آن سطح نفوذ، در آنتن زنده، سلامت لیگ را زیر سؤال میبرد و پاسخ فدراسیون به این حجم از اتهام، به چند خط توضیح حداقلی محدود میشود، معنایش روشن است: فوتبال ایران دیگر قدرت مدیریت بحران ندارد.
بحران فقط در حرفها نیست، در عملکردهاست. نظام انضباطی فدراسیون سالهاست گرفتار استانداردهای دوگانه شده؛ برای برخی، قانون با تمام سختگیری اجرا میشود و برای برخی دیگر، با تخفیف، تأخیر یا چشمپوشی. این همان نقطهای است که عدالت از «قاعده» به «مصلحت» تبدیل میشود.
در چنین ساختاری، طبیعی است که جریمههای انضباطی کارکرد خود را از دست بدهند. وقتی توهین، بیاخلاقی و بینظمی، نهایتاً به یک جریمه نقدی یا محرومیت روی کاغذ ختم میشود، تخلف تبدیل به هزینهای قابل پرداخت میشود، نه خط قرمزی ممنوع. فوتبال ایران امروز دقیقاً با همین منطق اداره میشود.
اما مشکل بزرگتر، زمان است؛ یا بهتر بگوییم، اتلاف زمان. پروندههایی که ماهها و حتی بیش از یک سال طول میکشند، دیگر فقط پرونده نیستند؛ به بحران تبدیل میشوند. تأخیر در صدور رأی، حتی اگر حکم درست باشد، عدالت را بیاثر میکند. فوتبالی که فصلش تمام شده، دیگر نمیتواند با رأی دیرهنگام ترمیم شود.
در این میان، سایه سیاست نیز سنگینتر از همیشه روی فوتبال افتاده است. وقتی نام مقامات دولتی و خانوادگی آنها در روایت قهرمانیها و نتایج به میان میآید، فدراسیون باید شفافتر از همیشه عمل کند. سکوت در برابر این ادعاها، نه بیطرفی است و نه حرفهایگری؛ بلکه واگذاری میدان به شایعه و بیاعتمادی است.
فدراسیون فوتبال اگر نتواند از اعتبار خود دفاع کند، هیچ رأی، هیچ حکم و هیچ کمیتهای دیگر مشروعیت نخواهد داشت. فوتبال بدون مرجعیت، خیلی زود به زمینی تبدیل میشود که هر کس روایت خودش را از عدالت دارد. و این، خطرناکتر از هر شکست در زمین مسابقه است.
