انضباط یا بودجهسازی فدراسیون فوتبال؟
آنچه این روزها از خروجی کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال بیرون میآید، بیش از آنکه بوی «نظم» بدهد، شبیه تراز مالی یک بنگاه اقتصادی است. احکامی که قرار بود مرز میان رفتار حرفهای و بیاخلاقی را مشخص کنند، حالا به قبضهایی تبدیل شدهاند که فقط باید پرداخت شوند؛ بیهیچ ترسی از تکرار تخلف.
فوتبال ایران مدتهاست با بحران فرهنگ سکو، زمین و حتی قاب تلویزیون دستوپنجه نرم میکند، اما پاسخ نهاد انضباطی به این بحران، نه محرومیت مؤثر است و نه تصمیمی که هزینه رفتاری داشته باشد. همهچیز به پول ختم میشود؛ عددی که پرداخت میشود و پروندهای که بسته.
«جریمه کن، نه محروم»
نمونهها روشناند. فحاشی آشکار، رفتارهای زننده مقابل دوربین و تکرار بیپروای همان الفاظ در رسانه رسمی، در نهایت به احکامی ختم میشود که عملاً هیچ اثری روی رفتار فرد خاطی ندارند. محرومیتها تعلیقیاند، آنهم به شکلی که تقریباً هیچگاه اجرا نمیشوند؛ اما جریمه نقدی، فوری، قطعی و قابل وصول است. پیام این رویکرد کاملاً شفاف است: اگر توان پرداخت داری، میتوانی هر خط قرمزی را زیر پا بگذاری.
انضباط یا بودجهسازی؟
وقتی در اسناد مالی، برای آرای انضباطی «پیشبینی درآمد» میشود، دیگر نمیتوان از استقلال رأی و فلسفه بازدارندگی صحبت کرد. پیشبینی یعنی انتظار؛ یعنی فدراسیون میداند و حتی حساب کرده که تخلف رخ میدهد و از آن، پول به دست میآید. در چنین ساختاری، چرا باید رأیی صادر شود که جلوی تکرار تخلف را بگیرد؟ بدیهی است که محرومیت واقعی، بهویژه برای چهرههای مطرح، هزینه فنی و رسانهای دارد؛ اما جریمه مالی، هم بیدردسر است و هم سودآور. همینجاست که کمیته انضباطی، ناخواسته یا آگاهانه، از نهاد نظارتی به نهاد تأمینکننده بودجه تغییر نقش میدهد.
سقوط تدریجی خط قرمزها
خطر اصلی این روند، عادیسازی فحاشی و رفتار غیراخلاقی است. وقتی بازیکن، مدیر یا مربی میبیند که نهایت مجازاتش پرداخت بخشی از قراردادش است، دیگر چه دلیلی برای کنترل رفتار باقی میماند؟ نتیجه، چرخهای معیوب است: تخلف = جریمه + فراموشی + تکرار تخلف.
در این میان، فوتبال ایران نهتنها اصلاح نمیشود، بلکه هر روز چند قدم دیگر از حداقلهای حرفهای فاصله میگیرد؛ تا جایی که توهین، فحاشی و بیاحترامی تبدیل به «هزینه قابل پرداخت» میشوند.
سؤال ساده، پاسخ پیچیده
پرسش اصلی همچنان بیپاسخ مانده است: آیا وظیفه کمیته انضباطی، تربیت فضای فوتبال است یا تراز کردن دخلوخرج فدراسیون؟ تا زمانی که پاسخ عملی این سؤال «درآمدزایی» باشد، باید منتظر روزی ماند که دیگر هیچ خط قرمزی باقی نماند؛ فقط فیشهای پرداختی دقیق، بهموقع و بدون بازدارندگی. و این، خطرناکترین باخت فوتبال ایران است؛ باختی که نه در جدول دیده میشود و نه سوت پایان دارد.
