روحالله خالقی موسیقی را در خدمت وطن قرار داد
بابک خضرایی، داور بخش پژوهشی جایزه ملی روحالله خالقی، در اختتامیه این جایزه گفت: روحالله خالقی از موسیقی اروپایی برای رشد موسیقی ملی ایران بهره گرفت و در تمام آثارش، نام و یاد ایران جاری است. خالقی هرگز در پی تقلید صرف از غرب نبود؛ او میخواست موسیقی را در خدمت وطن قرار دهد
بابک خضرایی، داور بخش پژوهشی جایزه ملی روحالله خالقی، در مراسم اختتامیه این رویداد با مرور تاریخی بر رویکردهای مختلف نسبت به فرهنگ و موسیقی غرب در ایران گفت: «پس از مشروطه، گروهی از ایرانیان با نگاهی باز به جهان، دستاوردهای فرهنگی غرب را نه بهعنوان تهدید، بلکه بهعنوان بخشی از میراث بشری مورد توجه قرار دادند. البته این نگاه ریشهای بسیار کهنتر دارد؛ از دوران ساسانی و آثاری مانند قفل رومی گرفته تا اشاراتی در آثار عبدالقادر مراغی و میرزا عبدالله و حتی در اشعار مولوی.»
او افزود: «در کنار این گروه، دستهای دیگر نیز بودند که گمان میکردند تنها راه پیشرفت ایران، تقلید کامل از غرب است. اما این نگاه خودباخته خیلی زود نادرستی خود را نشان داد و حتی خودِ غربیها هم به ایرانیان یادآور شدند که نباید فرهنگ چند هزار سالهشان را از دست بدهند.»
خضرایی با اشاره به دستهی سومی از اندیشمندان و هنرمندان گفت: «این گروه، با انگیزهی میهندوستی، به بهرهگیری از دستاوردهای غربی برای پیشرفت ایران پرداختند. از جمله میتوان به عباسمیرزا اشاره کرد که برای جبران شکستهای نظامی، به آموزش و کسب دانش جدید روی آورد، یا کمالالملک که تکنیکهای نقاشی غربی را برای اعتلای هنر ایران به کار گرفت.»
وی ادامه داد: «روحالله خالقی نیز در همین مسیر قرار داشت. او از موسیقی اروپایی برای رشد موسیقی ملی ایران بهره گرفت و در تمام آثارش، نام و یاد ایران جاری است. خالقی هرگز در پی تقلید صرف از غرب نبود؛ او میخواست موسیقی را در خدمت وطن قرار دهد.»
خضرایی تصریح کرد: «در آثار خالقی، از سرگذشت موسیقی ایران تا قطعهی ای ایران، روح وطندوستی موج میزند. حتی در تنظیمهای ارکسترال او که از الگوهای غربی بهره میبرد، شنونده دیگر صدای غرب نمیشنود، بلکه ایران را میشنود.»
او در پایان گفت: «اگر بخواهیم جملهی کلیدی آثار خالقی را بیان کنیم، آن جمله این است: «مهرت از دل کی برون کنم؟» این عبارت، عصارهی عشق خالقی به ایران و جوهر همهی تلاشهای او برای اعتلای موسیقی ملی است.»