بیانیه خانه اندیشمندان علوم انسانی در مورد آخرین وضعیت این موسسه فرهنگی و آینده پیش روی آن

متن این بیانیه به شرح زیر است:

به نام خداوند جان و خرد

اندیشمندان گرامی، مخاطبان گرانقدر

ضمن تبریک عید سعید قربان و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما بزرگواران به استحضار می‌­رسد؛ در چند روز گذشته اخباری بصورت پراکنده و غیر رسمی، در مورد آخرین وضعیت خانه اندیشمندان علوم انسانی منتشر شده که سردرگمی و نگرانی بسیاری از علاقه‌مندان به این موسسه فرهنگی را موجب گردیده است. لذا برای آگاهی عموم مردم شریف ایران به­ ویژه شهروندان فرهنگ­دوستِ تهرانی و نیز همه­ مخاطبان، اندیشمندان و فرهیختگان حوزه­ علوم انسانی در سراسر کشور، در خصوصِ آخرین وضعیت محل استقرارِ خانه و آینده پیش روی این مجموعه­ علمی و فرهنگی معروض می‌­دارد: پس از دو سال چالش حقوقی بین شهرداری تهران و خانه اندیشمندان- در مورد ساختمان واقع در خیابان استاد نجات‌الهی که مالکیت آن با شهرداری است و به موجب قراردادی فی­مابینِ طرفین، بهره­‌برداری از ساختمان و فضای کنونی (واقع در بوستان ورشو) به موسسه­ خانه اندیشمندان علوم انسانی واگذار گردیده - متعاقب حکم قطعی صادره از شعبه دهم دادگاه تجدیدنظر استان تهران در اسفندماه 1402 مبنی بر حقانیتِ خانه اندیشمندان و محکومیت شهرداری تهران به ایفای تعهدات قراردادی، با پیگیری مداوم اداره کل حقوقی شهرداری و طرح دعاوی پی­ درپی، در اسفندماه 1403 دو رأی قطعی از شعبه 34 دیوان عالی کشور و شعبه هشتم دادگاه تجدیدنظر استان تهران علیه خانه اندیشمندان صادر گردید که جزئیات آن توسط وکلای محترم خانه­ تبیین شده است و البته مورد اعتراض نیز قرار گرفته و اقداماتی جهت اعاده­ ی دادرسی صورت پذیرفته است.

به موجب این احکام قطعی، این موسسه ناگزیر به تخلیه­ ساختمان محل استقرار و تحویل آن به شهرداری تهران بود که در آن زمان با رایزنیِ برخی نیک‌اندیشان و دلسوزان کشور اجرای این حکم برای مدتی به تعویق افتاد.

در ادامه­ این رایزنی­‌ها، در تاریخ 1404/02/11 ریاست محترم جمهوری در پاسخ به درخواست چهل و چهار انجمن علمی و استمدادِ خانه اندیشمندان، علاوه بر گفت‌وگوی شفاهی، خطاب به شهردار محترم تهران بموجب مکاتبه­ رسمی مرقوم فرمودند: «جناب آقای زاکانی، برای استفاده عزیزان نخبه از آن مجموعه، دستور فرمائید مشکل را حل نمایند. آنها می­‌توانند تأثیر بسیار مهمی در جامعه داشته باشند.».

شهردار محترم تهران نیز در واکنش به این نامه بصورت شفاهی قول دادند نسبت به اجرای احکام صادره، اصرار و پیگیری نخواهند کرد و خانه اندیشمندان به کار خود ادامه خواهد داد. تنها دو هفته پس از این مکاتبه، متاسفانه در تاریخ 1404/02/27 با درخواست و پیگیری مصرانه­ شهرداری تهران، اجرائیه­ رسمی از دادگاه به خانه اندیشمندان ابلاغ گردید. این در حالی بود که مسئولین شهرداری همچنان بر عدم پیگیری موضوع و عدم اجرای آرای مذکور بصورت شفاهی تأکید می­‌نمودند. پس از انقضای مهلت 10 روزه مندرج در اجرائیه، بار دیگر شهرداری با مراجعه به شعبه اول اجرای احکامِ مدنیِ مجتمع قضایی کارکنان دولت، درخواست اجرای حکم را نمود که متعاقب آن در تاریخ 1404/03/11 بموجب ابلاغیه جدید، به خانه اندیشمندان سه روز مهلت داده شد تا نسبت به تخلیه­ ملک و تحویل آن به شهرداری تهران اقدام کند.

این مهلت روز پنج شنبه 1404/03/15 پایان یافته و مدیران محترم شهرداری از مرجع قضایی درخواست کرده­‌اند با حضور عوامل انتظامی، نسبت به اجرایِ حکم و تخلیه­ ساختمان اقدام نمایند.

طی این مدت، برخی مدیرانِ مربوطه در شهرداری به موازات پیگیریِ اجرای حکم قضائی، مذاکراتی با مدیران خانه اندیشمندان علوم انسانی داشته و پیشنهادهایی در چهار محور ارائه نمودند که از طرف مدیران این مجموعه علمی و فرهنگی مورد پذیرش قرار نگرفت:

1 – حکم قضایی صادره مبنی بر تخلیه و تحویل ساختمان اجرا شود و ساختمان تحویل شهرداری گردد.

2 – از فضای موجود تنها دو اتاق از طرف شهرداری برای برنامه­‌ریزی فعالیت‌­ها در اختیار موسسه خانه اندیشمندان علوم انسانی قرار گیرد.

3 - سایر بخش ­های ساختمان به گروه­ های دیگری که شهرداری صلاح بداند اختصاص یابد.

4 - از طرف شهرداری تهران، یک ­نفر به عنوان مدیر این مجموعه تعیین و در ساختمان مستقر گردد و تمشیتِ امور و نظارت بر تمام فعالیت­ هایی که در این ساختمان انجام می­ شود را برعهده گیرد و نیز در مورد اولویت­ بندی اختصاصِ سالن­‌ها به گروه­‌های مستقر تصمیم­‌گیری نماید.

خانه اندیشمندان علوم انسانی از شروع اختلاف و سوءتفاهم از ناحیه­ شهرداری، بارها به صراحت اعلام کرده در چارچوب اصولِ خود آماده گفت‌وگو با مدیران محترم شهرداری برای رفع هرگونه سوءتفاهم و حل مسئله- به دور از غوغاسالاری- جهت دستیابی به یک توافق مرضی الطرفین است. کمااینکه در بیانیه شماره دو خانه که در تاریخ 1402/04/16صادر شد، به صراحت خاطرنشان کردیم در تعامل با مدیرانِ محترم شهرداری تهران برای دستیابی به توافقی جهت تداوم فعالیت فرهنگی در ساختمان محل استقرار، ضمن پای­بندی به اصولِ تعامل منطقی، از دو خطِ قرمز و اصل بنیادینِ «استقلال در تصمیم­ گیری ­ها و برنامه­ ریزی­ های خانه» و «حفظ حرمت بزرگان و پیشکسوتان علمی و فرهنگی به عنوان سرمایه­­ ها و میراث معنوی کشور» عدول نخواهیم کرد.

نیک پیداست که پیشنهاد شهرداری تهران، به صراحت ناقضِ دو اصل مذکور و معطوف به قلبِ ماهیت و جوهره­ خانه اندیشمندان و مغایر با فلسفه­ وجودیِ آن است. بدیهی است با توجه کِثرت برنامه­‌های خانه، پذیرش این پیشنهاد موجب تشتت مدیریتی و بروز اختلاف گردیده و مآلا اعتبارِ این مجموعه­ علمی و فرهنگی را خدشه‌دار خواهد کرد.

خانه اندیشمندان علوم انسانی در طول پانزده سال فعالیت خود همواره در چارچوب نظام جمهوری اسلامی فعالیت کرده، هرگز از قوانین و مقررات کشور تخطی ننموده، از تعهدات قراردادی با شهرداری نیز سَر باز نزده و در هیچ زمانی حتی یک مورد تخلف از ناحیه­ شهرداری یا دیگر مراجع در خصوص عملکرد این نهاد غیرسیاسی و غیرجناحی گزارش نشده است.

در طول این مدت، خانه اندیشمندان همواره منادی چندصدایی و تکثر آراء و اندیشه­ ها بوده و قریب به دویست و پنجاه نهاد علمی و فرهنگی و مدنی برای انجام فعالیت­ های خود از ظرفیت­ های این مجموعه استفاده کرده و می‌کنند چراکه خانه اساساً نگاه هم‌افزایانه به فعالیت‌های علمی و فرهنگی دارد.خانه اندیشمندان از رویکرد شهرداری تهران برای توسعه­ فضای گفتگو و اندیشه­‌ورزی استقبال و آن ­را تحسین می‌کند اما پیشنهاد می‌شود به جای محدود کردن فضای فیزیکی خانه اندیشمندان و ایجاد نارضایتی در میان طیف وسیعی از نخبگان، از ظرفیت‌های موجود و استفاده نشده­ خود در بخش‌های دیگر از جمله فرهنگسراها، خانه‌های فرهنگ و سرای محلات برای راه اندازی فضاهای جدید گفتگو و اندیشه‌ورزی بهره گیرد.

ما از شهردار محترم و اعضای گرانقدر شورای اسلامی شهر تهران انتظار داریم باتوجه به سوابقِ این نهاد فرهنگی و علمی، با تمهید سازوکاری مناسب نسبت به حمایت از تداوم فعالیت‌های خانه اندیشمندان اقدام لازم را مبذول فرموده و در راستای نامه رئیسِ جمهور محترم و با اجابتِ درخواست بسیاری از شخصیت­ های دلسوز کشور و نظام‌، تداوم فعالیت این مجموعه را در مکان کنونی و به روال سابق امکان‌پذیر نمایند.

بی­ شک اجرای حکم تخلیه، ضمن آسیب زدن به مجموعه­ ی بزرگ علوم انسانی کشور، شهروندان و عموم مردم را نیز از خدماتِ علمی و فرهنگی فاخری که نزدیک به دو دهه از آن بهره­ مند بوده­ اند، محروم کرده و یاس و ناامیدی و سرخوردگی را در جامعه­ ی علمی و دانشگاهی کشور ترویج خواهد کرد. در خاتمه خاطر نشان می‌نماید مواضعِ خانه منحصرا از طریق رسانه­ های رسمیِ «خانه اندیشمندان علوم انسانی» اعلام می­ گردد.