موسی کلیم‌الله؛ فیلم کارگردان است یا تکنیک و تکنولوژی
برای ساخت فیلم «موسی کلیم‌الله» از فناوری Virtual Production (تولید مجازی) استفاده شد که با استفاده از نمایشگرهای LED عظیم، محیط‌های دیجیتالی در پس‌زمینه صحنه ایجاد و جایگزین پرده سبز (Green Screen) شده است.
از «آواتار» و «ارباب حلقه‌ها» گرفته تا فیلم‌های مارول و حتی لحظاتی از «تایتانیک»، سینمای جهان بارها نشان داده که تکنیک‌های پیشرفته نظیر پرده سبز، جلوه‌های ویژه کامپیوتری (CGI) و سه‌بعدی‌سازی، باعث تولید آثار بزرگ حماسی شده است. اما در سینمای ایران، این سطح از تولید، رؤیا بود تا اینکه پروژه عظیم «موسی» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا کلید خورد.
صداوسیما یک لوکیشن ثابت و بزرگ خرید و تجهیزاتی پیشرفته از امارات و دیگر کشورها وارد شد تا مسیری تازه، شبیه به هالیوود، آغاز شود. اما آیا این تلاش موفق بود؟ پاسخ آسانی نیست. «موسی» نه فیلمی است که بتوان از آن چشم‌پوشی کرد و نه آنقدر بی‌نقص که تماشاگران را به تشویق ایستاده وا‌دارد.
لحظه‌هایی درخشان و میزانسن‌های متمایز
فیلم نقاط قوتی دارد که باید به آن‌ها اشاره کرد. لحظاتی در فیلم وجود دارد که به سختی می‌توان غیرطبیعی بودن صحنه‌ها را تشخیص داد. فضاسازی دقیق و پرداخت جزئیات، نشان از تفاوت سبک فرج‌الله سلحشور با ابراهیم حاتمی‌کیاست. حاتمی‌کیا، با تسلط همیشگی‌اش، میزانسن‌ها و زاویه‌های دوربین را هنرمندانه انتخاب کرده و روایت تأثیرگذار و دراماتیک به نظر می‌رسد. او همچنان استاد انتخاب POV درست است و جای درست می‌ایستد.
فیلم یا انیمیشن؟
اما این همه ماجرا نیست. برخی سکانس‌ها بیش از حد مصنوعی و ناملموس به نظر می‌رسد. برای مثال، کابوس فرعون، حرکات تمساح‌ها در دریا یا نورافشانی‌های مبالغه‌آمیز صحنه‌هایی هستند که بیشتر به انیمیشن شباهت دارند تا یک فیلم تاریخی. عدم تقارن ابعاد و حجم آکسسوار و آدم‌ها در صحنه‌های تجمع برده‌ها نیز به حس واقعی بودن ضربه زده و این بخش‌ها را از جذابیت بصری خارج کرده است.
نسخه پایلوت و پرسش‌هایی بی‌پاسخ
البته این نسخه پایلوت است و انتظار می‌رود ایرادات در نسخه نهایی برطرف شوند. اما سوالاتی مطرح می‌شوند که نمی‌توان به راحتی از کنارشان گذشت:
1- آیا مریلا زارعی، با وجود بازی توانمند، انتخاب مناسبی برای زنی جوان که قرار است باردار شود بود؟ تفاوت سنی محسوس او با علیرضا کمالی تا چه حد در ذوق می‌زند؟
2- خوانش شیعه از قوم عبری و بنی‌اسرائیل در این اثر، با توجه به حساسیت‌های سیاسی و اجتماعی منطقه، چه بازتابی خواهد داشت؟
3- در پروژه‌ای با چنین بودجه کلان، آیا نمی‌شد بازیگران شاخص‌تری برای نقش موسی و دیگر شخصیت‌های کلیدی انتخاب کرد؟
4- در نهایت، آیا جذابیت‌های بصری و تکنیک‌های ویژه «موسی» می‌توانند در سریال آینده آن، قاب تلویزیون را احیا کنند و روایتی پرجزئیات ارائه دهند یا همچنان مناسب پرده است.
