یارکشی پوتین در هند
نظم جهانی از چهار سال پیش که ولادیمیر پوتین به دعوت نارندرا مودی به هند رفت تا این هفته که او دیگر بار وارد این کشور شد، تغییرات زیادی داشته است. در این تغییرات او ابتدا وارد روندی رو به انزوا شد اما اکنون دیگر بار خود را وضعیتی مانند قبل میبیند. طوریکه به نظر میرسد نخست وزیر هند، در نگاهی به شرق در حال نزدیک شدن به روسیه است.
روزنامه انگلیسی گاردین در تحلیلی بر سفری که ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، به هند داشت، نوشت: آخرین سفر پوتین به هند درست سه ماه پیش از تهاجم روسیه به اوکراین انجام شد. تهاجمی که این کشور را در انزوا فرو برد و سفرهای بینالمللی پوتین را محدود کرد. اما اکنون زمانه تغییر کرده است، انتخاب مجدد دونالد ترامپ و لفاظیهای تحریک آمیز او به اضافه سیاستهای تعرفهایاش، روابط چندین ساله و نزدیک ایالات متحده و هند را مختل کرده و از همین رو دهلی را به این باور رسانده که وقت روی آوردن به شرق است.
در این پسزمینه متلاطم ژئوپلیتیکی، تحلیلگران سفر پوتین به هند را نمادی از روابط پایدار بین دو کشور عنوان کرده و حاوی این پیام است که هیچکدام از این دو کشور از فشارهای ایالات متحده نمیترسند.
بازگشت روسیه به روابط بینالمللی
نشست پوتین و مودی در مقطعی حساس برای هر دو کشور برگزار شد. پوتین پس از رد آخرین طرح صلح پیشنهادی ترامپ با این اطمینان وارد دهلی شد که پیشرفت های اخیر نیروهای روسی در میدان نبرد، به او دست بالاتر را داده است.
این چیزی است که پتر توپچکانوف، پژوهشگر ارشد موسسه تحقیقات صلح بینالمللی استکهلم، به آن اشاره کرده و میگوید: «اهمیت این دیدار برای روسیه در درجه اول در این واقعیت نهفته است که این کشور در حال بازگشت به چیزی شبیه به روابط بینالمللی عادی است و اینکه دیگر نباید نگران خطرات انزوای سیاسی باشد.»
این سفر برای هند نیز معنایی قابل توجه دارد. دهلی به گفته آپارنا پانده، مدیر بخش هند اندیشکده موسسه هادسون، خود را رویاروی آمریکایی که انزوا طلب شده، روسیهای که نسبت به 3 سال پیش ضعیفتر شده و چینی که در قدرتمندترین وضعیت خود در چند دهه اخیر است، میبیند. به همین دلیل نیز مودی در عین آنکه تلاش کرد، بهترین استقبال را از پوتین داشته باشد و او را شریکی قابل اعتماد و تکیه نشان دهد و از موضع اروپا در قبال اوکراین نیز حمایت و خود را حامی صلح در اوکراین معرفی کرد.
سیاست خارجی مستقل هند
بنا بر این تحلیل، آمریکا و اروپا در سه سال گذشته در قبال خریدهای نفتی هند از روسیه که مورد تحریم غرب است، سکوت کردند اما دونالد ترامپ از چند ماه پیش که متوجه شد، تلاشهایش برای صلح اوکراین بهسختی جواب میدهد، شروع به متهم کردن هند به تامین مالی تهاجم روسیه کرد. او به طور علنی بر دهلی نو فشار آورد تا خرید نفت روسیه را متوقف کند. او پس از بیتوجهی مودی به این هشدارها، دست به یک تعرفه تنبیهی 25 درصدی علیه واردات هند به آمریکا زد. اما این اقدامات برای دهلی نو که از زمان استقلال یک سیاست خارجی چندجانبه را دنبال کرده و هرگونه مداخله خارجی را رد میکند، قابل پذیرش نبود و همین باعث تنش بین دو کشور و به دنبال آن سردی این روابط شد.
نیویورک تایمز نیز در تحلیلی در همین ارتباط نوشت، برای مودی این شراکت راهی برای نشان دادن سیاست «استقلال استراتژیک» آن است و اینکه هند شرکایش را براساس منافع ملی انتخاب میکند. این روزنامه آمریکایی در پایان تاکید کرده است: «برای مودی حفظ نزدیکی با مسکو برای توازن در برابر رابطه رو به رشد روسیه و چین که رقیب منطقهای هند است، اهمیت دارد زیرا در پی در درگیری چهارروزه ماه مه با پاکستان شاهد استفاده این کشور از تسلیحات چینی بود. همانطور که هند نیز از تسلیحات روسی بهره میبرد.»
بنابراین مودی در نظر دارد با استقبال گرمی که از پوتین به عمل آورده هم پاسخ اقدامات ترامپ را داده باشد هم با نزدیکی به روسیه، بهره اقتصادی خود را از نفت ارزان این کشور برده و توازن در روابط قدرتها در آسیا را برقرار سازد.
