ویتکاف؛ مشاور در سایه پوتین
سایت شبکه خبری بلومبرگ روز سهشنبه در اقدامی جنجالی متن سخنان استیو ویتکاف، مشاور دونالد ترامپ، با یوری اوشاکوف، مشاور ارشد سیاست خارجی ولادیمیر پوتین، را منتشر کرد که از این واقعیت پرده برمیداشت که او در حال مشاوره دادن به وی است. اقدامی که واکنشهای زیادی را از سوی رسانههای بویژه مخالف رئیسجمهوری آمریکا بهدنبال داشته است.
به نوشته مجله تایم، به نظر میرسد دونالد ترامپ از اینکه مشاورش به طرف مقابل، آن هم کسی که از سوی دولت روسیه است، مشاوره میدهد، ناراحت نیست. آن هم مشاورهای در سطحی که ویتکاف داشته و یوری اوشاکوف را راهنمایی کرده است، چگونه کرملین میتواند به بهترین نحو با ترامپ ارتباط برقرار کند.
بر اساس این متن ویتکاف در جریان گفتگوی ۱۴ اکتبر خود با اوشاکوف به او توصیه کرده، پوتین قبل از دیدار رئیسجمهوری آمریکا با رئیسجمهور اوکراین (که ۱۷ اکتبر انجام شد)، یک مذاکره تلفنی با ترامپ داشته باشد و به او «تبریک» گفته و از او به عنوان «مرد صلح» تعریف کند.
ظاهراً پوتین هم این کار را انجام داده و بنا بر گزارش کرملین از تماس ۱۶ اکتبر، در تماس با ترامپ «به او بهخاطر تلاشهای موفقیتآمیزش برای عادیسازی اوضاع در نوار غزه تبریک گفته است.»
دولت ترامپ چند هفته بعد از این تماس بود که از طرح صلح ۲۸ بندی خود برای اوکراین رونمایی کرد. این طرح توسط ویتکاف تهیه شده بود و همانطور که ناظران تاکید کردند، به شدت به نفع اولویتهای روسیه است.
گزارش بلومبرگ همچنین باعث شده، شماری از منتقدان آمریکایی درباره میزان وفاداری ویتکاف به آمریکا دچار تردید شوند. اعضای کنگره آمریکا بویژه دموکراتهای آن خشم خود را از این رویداد نشان دادند.
تد لیو، نماینده دموکرات از کالیفرنیا، در پستی ویتکاف را «خائن واقعی» توصیف کرد. دان بیکن، نماینده جمهوری خواه از نبراسکا هم در پستی نوشت: «واضح است که ویتکاف کاملاً طرفدار روسهاست. نمیتوان در سپردن ریاست هیات مربوط به صلح اوکراین به او اعتماد کرد. آیا یک مزدور روسیه کمتر از این کار انجام میدهد؟ ویتکاف باید اخراج شود.»
اما همانطور که ویتکاف در تماس خود با اوشاکوف پیشبینی کرده بود، اعتماد ترامپ به او کم نشد و او همچنان به عنوان مشاور رئیسجمهوری آمریکا در مسئله صلح اوکراین فعالیت خواهد کرد. این چیزی بود که استیون چونگ، مدیر ارتباطات کاخ سفید، در پستی در شبکه ایکس به آن پرداخت و از جانب ترامپ، ویتکاف را «یک مذاکرهکننده موفق» خواند و گفت هیچ اشکالی در آنچه در این تماس گفته شد، وجود ندارد.
خود ترامپ پا را از این هم فراتر گذاشت و در پایان روز سهشنبه در پاسخ به سوالی در همین خصوص در هواپیمای ایر فورس وان گفت: «این یک چیز معمول است. کاری است که یک معاملهگر انجام میدهد.» پس از آن هم در صفحه شخصی خود در تروث سوشال خبر داد، ویتکاف برای نهایی کردن طرح صلح با پوتین در مسکو دیدار خواهد کرد.
اوکراینیهای خشمگین و نگران
انتشار مکالمه ویتکاف و اوشاکوف بیش از همه برای رسانهها و تحلیلگران اوکراینی دردناک بود. یکی از این رسانهها، کییف پست است که استیون مور، تحلیلگر سیاسی این روزنامه، در یادداشتی بر این رویداد، با اشاره به اینکه ویتکاف و ترامپ سال 1986 در یک اغذیه فروشی در منهتن با هم آشنا شدند و رابطه آنها از آن زمان شروع شد و ادامه یافت، تاکید کرده: «ترامپ، ویتکاف را کسی می داند که مانند خود او در هنر معامله حرفهای زیادی برای گفتن دارد.»
او سپس ویتکاف و مارکو روبیو را مقایسه کرده و نوشته، روبیو یک متخصص سیاست خارجی باهوش است. در حالی که ویتکاف فقط یک معاملهگر است، روبیو در میان طوفانها، سکاندار سیاست خارجی اروپا در کاخ سفید است. کسی که هرگز نخواهیم فهمید از چند فاجعه سیاست خارجی آمریکا جلوگیری کرده است. در حالی که ویتکاف فاقد توانایی تجزیه و تحلیل انتقادی هر چیزی است. او فکر می کند پوتین آدم خوبی است که صلح میخواهد تا همه بتوانند به کار و کاسبی خود بازگردند.
استیون مور در پایان نیز به این نتبجه رسیده که اکنون چنین کسی طرح صلح 28 بندی را تهیه کرده است؛ طرحی که پیشاپیش مشخص است فقط به منافع روسیه پرداخته. پس شاید بهتر باشد کسی پیدا شود و ویتکاف را از جایی که هست بردارد تا خسارت بیشتری به اوکراین وارد نشود.