واکنش روزنامه گاردین به پیشنهاد جدید محمدجواد ظریف با عنوان "مناره"
یادداشتی به قلم مشترک محمدجواد ظریف، وزیرخارجه پیشین ایران، و محسن بهاروند، سفیر سابق ایران در بریتانیا، در گاردین نوشته شده است.
گاردین در یادداشتی نوشت؛ محمدجواد ظریف، وزیر خارجه سابق ایران، پیشنهاد جدیدی برای ایجاد یک مجمع نوین با حمایت سازمان ملل متحد ارائه کرده است که به اشتراک‌گذاری اورانیوم غنی شده و مزایای انرژی هسته‌ای صلح آمیز در خاورمیانه و شمال آفریقا اختصاص دارد. این پیشنهاد بخشی از تلاش‌ها برای پایان دادن به تهدید تسلیحات هسته‌ای در منطقه است. این پیشنهاد را ظریف که تا همین ماه‌های اخیر (13 اسفندماه) مشاور مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران، بود و محسن بهاروند، سفیر سابق ایران در انگلیس، به طور مشترک در مقاله‌ای در روزنامه گاردین مطرح کرده‌اند.
این پیشنهاد یکی از مثبت‌ترین و بلند مدت‌ترین پیشنهادهای ایران برای حل بن‌بست نگرانی‌های غرب، بابت برنامه هسته‌ای ایران و اهداف آن برای ساخت سلاح هسته‌ای است؛ اتهامی که ظریف آن را رَد کرده است.
آمریکا و اسرائیل در ماه ژوئن (هفته آخر خرداد و هفته اول تیر) یک کمپین 12 روزه بمباران برای نابودی تاسیسات هسته‌ای ایران به راه انداختند، از آن زمان ایران حاضر به ادامه مذاکرات هسته‌ای با آمریکا نشده اما مذاکرات با سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان (E3) را آغاز کرده است. سه کشوری که در توافق هسته‌ای اصلی سال 2015 که اکتبر امسال منقضی می‌شود، حضور داشتند.
این سه کشور اروپایی گفته‌اند اگر ایران با حضور بازرسان سازمان بین‌المللی انرژی اتمی در این کشور موافقت نکند، ماه آینده پروسه بازگرداندن همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را آغاز خواهند کرد.
ظریف در پیشنهاد خود گفته است که خاورمیانه یکی از معدود مناطق جهان است که در آن توافقی برای عاری‌سازی از تسلیحات هسته‌ای وجود ندارد. او پیشنهاد کرده است یک مجمع جدید با عنوان «شبکه خاورمیانه برای تحقیقات و پیشرفت اتمی» (مناره - Menara) تاسیس شود که اختصاص به کشورهایی داشته باشد که «توسعه یا استقرار تسلیحات هسته‌ای را رد کرده و پایبندی خود به راستی‌آزمایی متقابل را نشان می‌دهند». در ازای آن نیز «مناره» به کشورهای عضو کمک می‌کند تا «از مزایایی فناوری هسته‌ای صلح آمیز از جمله تولیدات انرژی، پزشکی، کشاورزی و تحقیقات علمی برخوردار شوند.»
منتقدان ایران ظریف را متهم خواهند کرد که قصد دارد توجه‌ها را از طرح ایران برای توسعه مخفیانه تسلیحات اتمی منحرف کند یا دست به جلب توجه جهانی به برنامه هسته‌ای اسرائیل که اعلام نشده بزند. احتمالا برخی نیز ادعا خواهند کرد، پیشنهاد او ترفندی در آستانه ادامه مذاکرات با E3 است که در آن بر ایران فشار جدیدی برای پذیرفتن فوری بازرسان سازمان بین‌المللی انرژی اتمی وارد خواهد شد. اما این پیشنهاد چارچوب جدید بلند‌مدتی فراهم می‌کند که در آن کشورهای منطقه که دارای برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز هستند، می‌توانند توسعه یافته مورد بازرسی قرار گرفته و کنترل شوند.
این پیشنهاد همچنین می‌تواند چارچوب بین‌المللی قابل قبول‌تری فراهم کند که در آن ایران بتواند علاقه‌مندی خود برای غنی‌سازی اورانیوم را دنبال کند. درخواست ایران برای ادامه غنی‌سازی در خاک کشور خود از خطوط قرمز آن در مذاکره با آمریکا است.
ظریف نوشته است این پیشنهاد به بازتعریف بحث انرژی هسته‌ای در خاورمیانه کمک خواهد کرد. او نوشته است: «برای مدت‌های طولانی، بحث انرژی هسته‌ای صرفا از منظر خطر‌پذیری و تهدید مطرح شده است. اما علم هسته‌ای همچنین راه حل‌هایی نیز برای تغییرات اقلیمی، کمبود آب، کمبود منابع غذایی و تنوع انرژی پیش پا گذاشته است.» او ادامه داده است: «با کاهش ذخایر نفت و گاز، انرژی هسته‌ای برای رشد و پایداری منطقه‌ای حیاتی خواهد بود. مناره می‌تواند این آینده را به واقعیتی مشترک و امن تبدیل کند.»
