خشم ترامپ، امید ماسک/ چه کسی پیروز خواهد شد؟
دونالد ترامپ بعد از دو روز به تاسیس حزب «آمریکا» واکنش نشان داد؛ حزبی که ایلان ماسک بعد از بالا گرفتن اختلافات او با رئیس‌جمهوری آمریکا و تصویب لایحه «بزرگ و زیبا»ی ترامپ تشکیل داد.
دونالد ترامپ در نخستین اظهاراتش درباره اقدام ایلان ماسک، تشکیل حزب سوم در دو قطبی سیاسی آمریکا را مسخره خواند و گفت: «ناراحت‌کننده است که می‌بینم ایلان ماسک از مسیر خارج شده، او در پنج هفته گذشته به یک فاجعه تبدیل شده... حتی می‌خواهد یک حزب سیاسی سوم تأسیس کند، اما چنین احزابی هرگز در ایالات متحده موفق نبوده‌اند. سیستم سیاسی این کشور برای حزب سوم طراحی نشده. تنها چیزی که احزاب سوم در آن خوب هستند، ایجاد اختلال و هرج‌ومرج کامل است. »
آیا ترامپ حق دارد؟
نگاهی به آماری که گالوپ در دسامبر 2020 منتشر کرد، نشان می‌دهد، ادعای ترامپ درباره اینکه سیستم سیاسی این کشور ایجاد حزب سوم را بر نمی‌تابد، چندان پر بیراه نیست. بر اساس این آمار 31 درصد آمریکایی‌ها خود را حامی مطلق حزب دموکرات و 25 درصد حامی مطلق حزب جمهوری‌خواه معرفی کرده‌اند. 41 درصد نیز خود را مستقل می‌دانند.
این به آن معناست که بر اساس آمار نخست فقط 56 درصد آمریکایی‌ها به طور کامل طرفدار دو حزب اصلی این کشور هستند و 44 درصد بقیه بر اساس سیاست‌های روز و تمایلات اقتصادی و اجتماعی در برهه‌های انتخاباتی تصمیم می‌گیرند، به کدام یک از دو حزب موجود رای دهند.
اما آیا می‌توان از این اعداد و ارقام نتیجه گرفت، حزب ایلان ماسک به طور قطع می‌تواند در عرصه سیاسی آمریکا حرفی تازه باشد؟ و اینکه آیا این حزب نوظهور اگر نه بیش از دو حزب اصلی که حداقل نزدیک به آنها حامی جلب کند؟
پیش‌بینی آینده حزب ایلان ماسک بویژه در شرایطی که در تاریخ آمریکا همواره احزاب سومی تلاش کرده‌اند سر برآورند اما ناموفق بوده‌اند، سخت است.
آیا حزب ماسک می‌تواند موفق باشد؟
شاید صحبت درباره موفقیت حزب ماسک به دلیل اینکه تازه در مراحل ابتدایی تشکیل قرار دارد و هنوز فعالیت سیاسی قابل‌توجهی نداشته زودهنگام باشد. اما این حزب پتانسیل‌هایی دارد و برخی عوامل بالقوه وجود دارند که می‌توانند باعث کامیابی آن شوند.
استقبال مردم از تشکیل حزب سوم
ایلان ماسک روز جمعه پیش از این که تاسیس حزب خود را اعلام کند، در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس دست به یک نظرسنجی زد و نوشت: «روز استقلال بهترین روز برای طرح این پرسش است که آیا خواهان استقلال از سیستم دو حزبی هستید؟ آیا می‌توانیم حزب آمریکا را تاسیس کنیم؟»
او بلافاصله پس از آن وقتی نظرسنجی او به 80 درصد رای موافق رسید، نوشت: «80 درصد موافق تشکیل حزب سوم هستند.» و البته نتیجه نظرسنجی او طی ساعات بعد به 65.4 رای موافق در برابر 34.6 رای مخالف رسید. این در حالی است که کلا نظرسنجی او کاملا غیرعلمی بوده و علاوه بر آن برآمده از نظر یک میلیون و 248 هزار و 856 نفر بود که با توجه به اینکه در پلتفرم ایکس انجام شده بود، مشخص نیست تمامی رای دهندگان آمریکایی باشند.
اما فارغ از این نظرسنجی غیرعلمی، آنچه از نتایج برهه‌های انتخاباتی 20 سال اخیر و به طور خاص از زمان آغاز جنگ‌های آمریکا در خاورمیانه و پس از آن رکود اقتصادی سال 2008 مشخص است، آمریکایی‌ها اعتماد خود را به سیاستمداران خود از دست داده‌اند. بر اساس یک نظرسنجی که موسسه نظرسنجی پیو در سال 2024 انجام داده، فقط 22 درصد مردم آمریکا به سیاستمداران خود اعتماد دارند. علاوه بر آن نظرسنجی یوگاو در سال ۲۰۲۳، نیز نشان می‌دهد ۴۶ درصد آمریکایی‌ها معتقدند حزب سوم در سیاست آمریکا ضروری است.
منابع مالی گسترده ماسک
ایلان ماسک، به‌عنوان ثروتمندترین فرد جهان، توانایی مالی قابل‌توجهی برای تأمین بودجه حزب جدید دارد و علاوه بر آن از حمایت مالی برخی دیگر از میلیاردرها مانند مارک کیوبن و آنتونی اسکاراموچی نیز می‌تواند برخوردار باشد.
تمرکز استراتژیک بر کرسی‌های کلیدی و شبکه‌های اجتماعی
ماسک اعلام کرده، حزب آمریکا در ابتدا بر کسب ۲ تا ۳ کرسی در سنا و ۸ تا ۱۰ کرسی در مجلس نمایندگان تمرکز خواهد کرد تا به‌عنوان نیروی تعیین‌کننده در تصمیم‌گیری‌های کنگره عمل کند.
علاوه بر آن مالکیت ماسک بر شبکه اجتماعی ایکس به او امکان می‌دهد تا به‌طور مستقیم با مخاطبان ارتباط برقرار کند.
شخصیت کاریزماتیک و شهرت ماسک
ایلان ماسک همچنین به‌عنوان یک چهره شناخته‌شده جهانی، می‌تواند توجه عمومی را به حزب جدید جلب کند. کاریزما و موفقیت‌های او در حوزه فناوری (تسلا، اسپیس‌ایکس) ممکن است به جذب حامیان، به‌ویژه از میان طرفدارانش، کمک کند.
چرا ماسک باید آماده شکست باشد؟
هرچند عواملی که برشمردیم می‌تواند ضامن موفقیت ماسک در تاسیس حزب «آمریکا» باشد اما دلایل بسیاری هم وجود دارد که می‌تواند شکست او را رقم بزند
موانع ساختاری و قانونی
قوانین انتخاباتی آمریکا به نفع دو حزب اصلی (جمهوری‌خواه و دموکرات) طراحی شده‌اند و احزاب کوچک‌تر مانند حزب سبز یا لیبرتاریان تاکنون موفقیت محدودی داشته‌اند. بنابراین اصلا مشخص نیست حزب «آمریکا» بتواند به‌طور رسمی در کمیسیون انتخابات فدرال ثبت شود.
فقدان برنامه و ساختار مشخص
ماسک در حالی خبر از تاسیس حزب خود داده که حداقل تاکنون هیچ جزئیاتی درباره ساختار، اهداف دقیق، یا خط‌مشی آن ارائه نکرده است. هیچ حزبی بدون برنامه‌ای روشن، قادر به جذب حمایت گسترده و پایدار نخواهد بود.
مقاومت سران جمهوری‌خواه و اختلاف با ترامپ
برخی از حامیان حزب جمهوری‌خواه، مانند راجر استون، هشدار داده‌اند تشکیل حزب جدید ممکن است آرای جمهوری‌خواهان را تقسیم کند و به نفع دموکرات‌ها در انتخابات میان‌دوره‌ای ۲۰۲۶ تمام شود. این می‌تواند به کاهش شانس موفقیت حزب در کوتاه‌مدت منجر شود.
علاوه بر این نباید از مخالفت‌های او با ترامپ و تهدیدهای او مبنی بر قطع یارانه‌های شرکت‌های ماسک یا بازنگری قراردادهای دولتی که می‌تواند فشارهای اقتصادی و سیاسی بر ماسک و حزبش وارد کند، غافل ماند.
نبود تجربه سیاسی کافی
ایلان ماسک، هرچند دارای شخصیتی کاریزماتیک است و شهرت و موفقیتش در حوزه فناوری می‌تواند به او کمک کند اما تجربه محدودی در سیاست عملی دارد. در حالی که مدیریت یک حزب سیاسی نیازمند مهارت‌های سازمان‌دهی، ائتلاف‌سازی، و مدیریت کمپین‌های انتخاباتی است که با مدیریت شرکت‌های فناوری متفاوت است.
