پایان خونین یک معمار فساد؛ روس‌ها هوادار خود را ترور کردند؟
آندری پورتنوف، یکی از مقامات سابق دولت طرفدار روسیه در اوکراین، روز گذشته در مادرید هدف چند گلوله قرار گرفت و کشته شد.
آندری پورتنوف، مقام پیشین جنجالی دولت اوکراین و از نزدیکان رئیس‌جمهور سابق طرفدار روسیه، ویکتور یانوکوویچ، روز گذشته در حومه مادرید، هنگام بازگشت از مدرسه فرزندانش هدف تیراندازی قرار گرفت و کشته شد.
پورتنوف که در دهه‌های گذشته نقشی محوری در طراحی و تحکیم یک سیستم قضایی فاسد در اوکراین ایفا کرده بود، همواره با اتهامات متعدد از جمله تهدید روزنامه‌نگاران، اعمال نفوذ قضایی و همکاری با ساختارهای طرفدار کرملین روبه‌رو بود.
اگرچه خبر مرگ او در میان اوکراینی‌ها با شوک همراه شد، واکنش‌ها بیشتر حاکی از نفرت دیرینه نسبت به او بود تا اندوه. یکی از خبرنگاران برجسته اوکراینی گفت: «مردی که خواهان حذف مخالفان بود، خود طعمه همان سرنوشت شد.»
پورتنوف پیش از پیوستن به اردوگاه یانوکوویچ، با یولیا تیموشنکو، نخست‌وزیر وقت همکاری داشت، اما پس از تغییر جهت سیاسی، به یکی از مهره‌های کلیدی در شکل‌گیری سیاست‌های قضایی نزدیک به مسکو تبدیل شد. نقش او در سرکوب آزادی رسانه‌ها و تعقیب قضایی فعالان انقلاب میدان نیز از سوی نهادهای حقوق بشری به‌شدت محکوم شده بود.
پس از سقوط دولت یانوکوویچ، پورتنوف به روسیه گریخت و مدتی بعد به اسپانیا رفت. او حتی پس از خروج از اوکراین، تلاش کرد با خرید شبکه تلویزیونی حامی کرملین، بر سیاست داخلی تأثیر بگذارد. بازگشت کوتاه‌مدت او به کشور در سال ۲۰۱۹ با آغاز تهاجم روسیه در ۲۰۲۲ پایان یافت.
با این حال، مرگ پورتنوف، به‌رغم سابقه او، همچنان با ابهاماتی روبه‌روست. برخی تحلیل‌گران احتمال دخالت روسیه را مطرح کرده‌اند؛ چرا که او اطلاعات حساسی درباره شبکه‌های نفوذ روسیه در اختیار داشت. منابع اسپانیایی نیز احتمال انگیزه‌های اقتصادی یا شخصی را رد نکرده‌اند.
مرگ پورتنوف، فراتر از یک ترور سیاسی، بازتابی از نظام فاسدی است که او در ساختارش نقش داشت. بسیاری امیدوارند که حذف چنین چهره‌هایی، آغازی برای اصلاحات واقعی در ساختار قضایی اوکراین باشد.
