اختلالات عصبی تبدیل به بحران جهانی شدند
سازمان جهانی بهداشت هشدار داده است که اختلالات عصبی سالانه جان بیش از ۱۱ میلیون نفر را میگیرند اما بیشتر عوامل خطر آن با آگاهی و پیشگیری قابل کنترلند.
بیماریهای عصبی حالا بیش از ۴۰ درصد جمعیت زمین، یعنی بیش از سه میلیارد نفر را درگیر کردهاند. در میان همهی این بیماریها، سکتهی مغزی در صدر قرار دارد؛ این بیماری که تنها در چند دقیقه میتواند زندگی یک انسان را به دو بخش قبل و بعد تقسیم کند. سکته همان نقطهای است که در آن جریان خون به مغز میرسد یا نمیرسد؛همین مرز باریک میان مرگ و زندگی را رقم میزند.
سکته مغزی بیش از هر بیماری دیگری باعث مرگ و ناتوانی میشود؛ پس از آن، بیماریهایی چون میگرن، آلزایمر، صرع در فهرست 10 عامل اصلی قرار گرفتند. با این حال، جهان برای مقابله با این بحران آمادگی چندانی ندارد. در کشورهای کمدرآمد، برای هر 100 هزار نفر جمعیت ممکن است فقط یک متخصص مغز و اعصاب وجود داشته باشد در حالی که در کشورهای پردرآمد این نسبت تا 80 برابر بیشتر است.
بسیاری از کشورها هنوز بودجهی اختصاصی برای درمان یا پیشگیری از اختلالات عصبی ندارند. این نابرابری عمیق باعث شده میلیونها نفر در سکوت، با بیماریهایی زندگی کنند که قابل پیشگیری یا درمانند، اما درمانی در دسترسشان نیست.
معاون مدیرکل سازمان جهانی بهداشت، در این گزارش میگوید: «وقتی بیش از یکسوم مردم جهان با بیماریهایی درگیرند که بر مغزشان اثر میگذارد، باید هر کاری که میتوانیم برای بهبود خدمات درمانی انجام دهیم. بسیاری از این بیماریها قابل پیشگیری یا درمان مؤثرند، اما خدمات درمانی برای بیشتر مردم، بهویژه در مناطق محروم، در دسترس نیست.» او از «انگ اجتماعی»، «طرد شدن بیماران» و «فشار مالی خانوادهها» بهعنوان سه عامل پنهانی یاد میکند که وضعیت را از خود بیماری هم سنگینتر میسازد.
در کنار این کمبودها، مسئلهی دیگری هم وجود دارد: مراقبت طولانیمدت. بسیاری از بیماریهای عصبی مزمناند و بیمار تا آخر عمر به مراقبت نیاز دارد.
اما تنها ۴۶ کشور از ۱۹۴ کشور عضو، خدماتی برای مراقبان بیماران ارائه میدهند و فقط ۴۴ کشور قوانین حمایتی برایشان دارند. بیشتر این مراقبان، زنان هستند؛ زنانی که بیهیچ آموزش یا پشتیبانی، بار سنگین مراقبت از عزیزانشان را به دوش میکشند و زیر فشار روحی و مالی فرو میریزند.
در همین چارچوب، سازمان جهانی بهداشت، هشدار داد که سکتهی مغزی به تنهایی بزرگترین عامل مرگ و ناتوانی عصبی در جهان است. سالانه بیش از دوازده میلیون نفر دچار سکته میشوند و بیش از شش میلیون نفر جان خود را از دست میدهند. اما امید همچنان وجود دارد: بیش از ۹۰ درصد از عوامل خطر سکته، قابل پیشگیریاند. فشار خون بالا، دیابت، آلودگی هوا، چاقی و مصرف سیگار از جمله مهمترین عواملیاند که میشود با آگاهی و سیاستگذاری درست کنترلشان کرد.
در نهایت این سازمان تصویری دوگانه از آینده ترسیم میکند: یا جهان میتواند با همکاری، سرمایهگذاری و آگاهی، مسیر سلامت مغز را بازسازی کند؛ یا اگر همین بیتفاوتی ادامه یابد، بحران اختلالات عصبی در دههی آینده به یکی از بزرگترین تهدیدهای انسانی بدل خواهد شد.