با مسافران حامل ویروس چه باید کرد؟
برخی از زائران با تست‌های مثبت کرونا از مراسم اربعین بازگشته‌اند. این آمار را معاون فنی مرکز بهداشت استان یزد اعلام کرد.
بازگشت هزاران زائر اربعین به یزد، امسال با خبری متفاوت همراه شد. در حالی که بسیاری از خانواده‌ها در تب و تاب استقبال از عزیزانشان بودند، پایگاه بهداشت مرزی فرودگاه یزد خبر داد بخشی از مسافران بازگشته علائم بیماری تنفسی دارند. بررسی‌ها نشان داد در میان این گروه محدود، حدود ۴۰ درصد تست کرونای مثبت به ثبت رسیده است. خبری که بلافاصله در رسانه‌ها دست‌به‌دست شد و برخی آن را به «شیوع دوباره کرونا توسط زائران» تعبیر کردند.
خبر بالا بودن تست‌های مثبت کرونا در یزد را 26 مرداد ۱۴۰۴، مسعود شریفی، معاون فنی مرکز بهداشت استان یزد اعلام کرد. به گفته او در میان زائران اربعینی که از مسیر هوایی به یزد بازگشته بودند، علائمی شبه‌آنفلوانزا دیده شد و حدود ۴۰ درصد تست کرونای مثبت داشته‌اند. این خبر بعضاً به شکل «زائران اربعین باعث شیوع کرونا شدند» بازنشر شده؛ اما داده اعلام شده تنها به زیرگروهی از افراد علامت‌دار مربوط است، نه همه‌ی زائران.
جزئیات اعلام شده از سوی مرکز بهداشت یزد
به گفته معاون فنی مرکز بهداشت، با آغاز بازگشت زائران و فعال شدن پایگاه بهداشت مرزی در فرودگاه یزد، تمامی ورودی‌های هوایی پایش شدند. از میان حدود ۱۷۰۰ نفر ورودی، حدود ۶۰ نفر با علائمی مانند تب، سرفه، بدن‌درد، آب‌ریزش بینی و ضعف عضلانی شناسایی شدند؛ از تعدادی از این افراد تست تنفسی گرفته شد و نتیجه‌ی حدود ۴۰ درصد آن‌ها برای کرونا مثبت بود؛ درعین‌حال مورد مثبتی از آنفلوانزا گزارش نشد. شریفی پس از اعلام این آمار توصیه کرد که زائران در روزهای نخست بازگشت، از دید و بازدید خانوادگی خودداری و ماسک استفاده کنند و در صورت بروز علائم به واحدهای بهداشتی مراجعه و پزشک را از سابقه سفر زیارتی خود با خبر کنند.
تفسیر درست آمار
یکی از مواردی که باعث نگرانی مردم شده است. شیوع دوباره کروناست. موضوعی که حتی فکر کردن به آن هم باعث ترس جامعه می‌شود. با این حال واقعیت این است که رقم ۴۰ درصد مربوط به زیرمجموعه‌ای کوچک از افراد علامت‌دارِ تست‌شده است؛ بنابراین نرخ مثبت گزارش شده نماینده همه زائران نیست و وقتی تنها افراد دارای علائم بررسی شوند، به طور طبیعی نرخ مثبت بالاتر از جمعیت عمومی خواهد بود.اما این موضوع به این معنا نیست که بازگشت زائرین بدون کنترل و لاحظات بهداشتی باشد.
چرا گردهمایی‌های انبوه حساس‌اند؟
تجمع‌های انبوه مذهبی ازجمله اربعین نشان می‌دهد چنین رویدادهایی می‌توانند ریسک انتقال بیماری‌های تنفسی را افزایش دهند؛ این نکته هم در مطالعات پیشاکرونا درباره علائم تنفسی زائران و هم در تحلیل‌های دوران کووید مطرح بوده است. البته میزان اثر به عواملی مانند تراکم، تهویه، استفاده از ماسک، وضعیت واکسیناسیون و پایش مرزی بستگی دارد. بنابراین هشدار و رصد فعال پس از بازگشت زائران اقدام استاندارد بهداشت عمومی است.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که پایش هدفمند باید ادامه داشته باشد. فعال بودن واحدهای مراقبت در فرودگاه‌ها و پایانه‌ها و انجام تست در میان افراد علامت‌دار و گزارش شفاف نتایج به صورت تفکیک شده شامل تعداد کل ورودی‌ها، تعداد علامت‌دارها، تعداد تست شده‌ها و مثبت‌ها به جلوگیری از برداشت‌های نادرست کمک می‌کند.
همچنین لزوم شفافیت در بازنشر خبر ضروری است تا از انگ زنی یا تعمیم نادرست به کل زائران جلوگیری شود.
زائران این نکات را رعایت کنند
بهتر است زائران پس از بازگشت به وطن چند نکته را رعایت کنند. به عنوان مثال در ۳ تا ۵ روز اول پس از بازگشت، تماس‌های غیرضروری با سالمندان و افراد پرخطر را کاهش دهند. در دیدارهای ضروری از ماسک استفاده شود و تهویه فضا را جدی بگیرند.
در صورت بروز علائم، خودایزوله شوند و برای تست به مراکز بهداشتی مراجعه و سابقه‌ی سفر را اعلام کنند. این دقیقاً همان مسیری است که معاون فنی مرکز بهداشت استان یزد توصیه کرده است.
اقدام مثبت مقام‌های بهداشتی یزد
خبر مثبت شدن تست کرونای بخشی از زائران یزدی اربعین، بیش از آنکه زنگ خطر یک فاجعه باشد، هشداری بود برای هوشیاری و مسئولیت پذیری جمعی.
این طور که به نظر می‌رسد، مقام‌های بهداشت یزد با شفافیت آمار را اعلام کردند و هم‌زمان راهکارهایی ساده برای پیشگیری ارائه دادند. آنچه اهمیت دارد، پرهیز از شایعات و تعمیم‌های نادرست است. نه همه زائران بیمارند و نه باید بازگشت آن‌ها را عامل اصلی شیوع دانست. آنچه مسلم است، در شرایطی که ویروس‌ها هنوز در گردش‌اند، هر سفر جمعی می‌تواند خطرساز باشد و تنها با همکاری مسافران، خانواده‌ها و نظام سلامت می‌توان این خطر را مهار کرد.
