ایران به‌تنهایی امکان مهار آتش را ندارد/ آتش‌سوزی در جنگل‌های رامیان و نوربلده شروع شده است
یک کارشناس محیط‌زیست با بیان اینکه آتش‌سوزی الیت از مهیب‌ترین آتش‌سوزی‌ها در نیم قرن اخیر در جنگل‌های هیرکانی است، گفت: لازم است کنسرسیومی از کشورهای منطقه به‌خصوص جمهوری آذربایجان، ترکیه و روسیه و ایران که درگیر آتش‌سوزی جنگل‌ها هستند تشکیل شود که در مواقع بحرانی به هم کمک کنند.
محمد درویش، کارشناس محیط زیست، در گفت‌وگو با آوش درخصوص آتش‌سوزی جنگل‌های الیت چالوس گفت: این آتش‌سوزی یکی از مهیب‌ترین آتش‌سوزی‌هایی است که در نیم قرن اخیر در هیرکانی شاهد بوده‌ایم و حاصل یک دوره خشک‌سالی کم‌سابقه است که باعث شده یکی از بدترین پاییزها را در مازندران تجربه کنیم.
بدون بارندگی یا تغییر جهت باد فاجعه کم‌سابقه‌ای رخ می‌دهد
او با اشاره به شرایط خشک‌سالی و خشکی سطح جنگل‌ها گفت: به دلیل متراکم بودن پوشش طبیعی منطقه برخلاف زاگرس آتش‌سوزی به‌راحتی قابل مهار نیست و اگر بارندگی رخ ندهد یا جهت باد تغییر نکند شاهد فاجعه‌ای کم‌سابقه خواهیم بود.
از روسیه و ترکیه برای جلوگیری از سرایت آتش کمک گرفته شود
او تأکید کرد: متأسفانه پیش‌بینی‌های اقلیمی احتمال بارندگی تا ۱۰ روز دیگر را منتفی دانسته و باید از همه امکانات منطقه و ناوگان هوایی اطفای حریق حرفه‌ای کشورهای روسیه و ترکیه کمک گرفت تا آتش‌سوزی مهار و از سرایت آن به سکونتگاههای انسانی در اطراف مرزن‌آباد جلوگیری شود.
درویش اظهار کرد: ایران به‌تنهایی امکان مهار آتش را ندارد و مقامات ایران بسیار دیر و با تعلل برای مهار آتش‌سوزی اقدام کردند و آتش را جدی نگرفتند و به همین دلیل آتش به ابعاد کم‌سابقه‌ای افزایش پیدا کرد.
او با بیان اینکه اقدامات پیشگیرانه‌ای می‌توانست پیش از وقوع آتش‌سوزی انجام شود، افزود: صداوسیما باید در این شرایط به طور مرتب به مردم اطلاع دهد تا به دلیل شرایط خشک‌سالی از روشن کردن آتش در منطقه جلوگیری کنند و به گله‌داران و چوپان‌ها هشدار دهد تحت هیچ شرایطی آتش روشن نکنند و اگر ناچار به روشن کردن آتش هستند مطمئن باشند که خاموش می‌شود.
این کارشناس محیط‌زیست ادامه داد: همچنین راننده‌ها در مسیرهای عبوری شمال حتی ته‌سیگار خود را نباید به حاشیه جاده پرت کنند چون منجر به سرایت آتش می‌شود. این نکات به‌صورت کلیپ‌های آموزشی در شبکه‌های اجتماعی توسط رسانه منتشر شود و مردم از شرایط خاص این روزهای شمال کشور آگاه شوند.
لزوم آماده‌باش یگان ویژه منابع طبیعی برای اطفای آتش
او تأکید کرد: در حال حاضر یگان‌های ویژه سازمان‌های منابع طبیعی و هلال‌احمر تجهیز شوند و در مناطق آسیب‌پذیرتر که امکان آتش‌سوزی دارد در حالت آماده‌باش باشند.
این کارشناس محیط‌زیست ادامه داد: بر اساس پیش‌بینی‌ها، اگر نیروها بتوانند در کمتر از یک ساعت به محل وقوع آتش‌سوزی برسند خسارت آتش‌سوزی تا ۸۰ درصد کاهش پیدا می‌کند.
درویش گفت: هم‌اکنون در جنگل‌های رامیان و نوربلده نیز آتش‌سوزی شروع شده است و تا زمانی‌که بارندگی اتفاق نیفتد احتمال افزایش این آتش‌سوزی‌ها در کل کرانه شمالی کشور زیاد است. باید از امکانات سازمان هواوفضا بهره گرفته شود تا اگر دودی از جایی بلند شد اطلاع داده شود و یگان‌های ویژه سازمان منابع طبیعی، محیط‌زیست و سازمان هلال‌احمر آتش را خاموش کنند.
او افزود: باید بااستفاده از سنجنده‌هایی که وجود دارد، مناطق جنگلی در استان‌های گلستان، مازندران و گیلان باحساسیت بیشتر پایش شود و به محض مشاهده، یگان‌های ویژه پیش از سرایت آتش به مناطق اطراف آن را خاموش کنند.
درویش گفت: تا زمانی‌که بارندگی شروع نشود، در شمال کشور شرایط ویژه‌ای وجود دارد و هر نقطه از جنگل‌های شمال کشور ممکن است با فاجعه آتش‌سوزی مواجه شود.
او در خصوص پیامدهای محیط‌زیستی آتش‌سوزی جنگل‌های الیت گفت: حیات‌وحش قربانی اول این آتش‌سوزی‌ها است که در اثر این آتش‌سوزی زیستگاه خود را از دست می‌دهد و بعد در تعیین قلمرو زیستگاه جدید مجبور به مهاجرت اجباری و تنش با حیواناتی می‌شود که خود را صاحب قلمرو می‌بینند و با تشدید درگیری میان این حیوانات جمعیت آسیب‌پذیر حیات‌وحش کمتر می‌شود.
او گفت: در اثر آتش‌سوزی بعضی از حیوانات مجبورند به سمت سکونتگاههای انسانی حرکت کنند و آنجا شکار یا تلف می‌شوند یا در اثر برخورد با خودروها یا هر ترتیب دیگر کشته می‌شوند.
این کارشناس محیط‌زیست اظهار کرد: از دیگر تبعات این آتش‌سوزی، این است که ذخیره ژنتیکی تنوع زیستی ما و همچنین همه قارچ‌ها و باکتری‌های مفید خاک در این منطقه به شدت آسیب خواهد دید.
در صورت حفاظت، جنگل‌های سوخته می‌توانند احیا شوند
او خاطرنشان کرد: به دلیل بالا بودن میانگین ریزش‌های آسمانی در شمال کشور اگر منطقه آتش‌گرفته تحت نظر قرار گیرد ظرف مدت پنج سال مجدداً می‌تواند زادآوری طبیعی داشته باشد و دوباره احیا شود اما در این مدت باید از موجودیت جنگل دفاع شود و نباید بگذاریم کاربری‌های دیگر پیدا کند.
درویش تأکید کرد: نباید تصور شود چون درخت‌ها سوخته‌اند دیگر این منطقه نمی‌تواند جنگل شود بلکه باید حتما از این منطقه حفاظت شود و سازمان منابع طبیعی نیز از طریق کاشت گونه‌های بومی سرعت احیای منطقه را بیشتر کند.
لزوم تشکیل کنسرسیوم کشورهای منطقه برای حفاظت از جنگل‌ها
او با اشاره به راهکارهای بلندمدت برای کاهش آتش‌سوزی‌ها گفت: احیای یگان‌های اطفای حریق و افزایش هواپیماهای اطفای حریق مجهز از جمله این راهکارها هستند.
این کارشناس افزود: لازم است کنسرسیومی از کشورهای منطقه به‌خصوص جمهوری آذربایجان، ترکیه و روسیه و ایران که درگیر آتش‌سوزی جنگل‌ها هستند تشکیل شود که در مواقع بحرانی به هم کمک کنند.
او همچنین ساخت کلیپ‌های آموزشی توسط مستندسازان، ارائه آموزش‌های ویژه در مدارس مناطق شمالی به دانش‌آموزان، اصلاح فرهنگ گله‌داری چوپانان در زمینه روشن کردن آتش و آموزش به گردشگران را از دیگر راهکارهای پیشگیری از وقوع آتش عنوان کرد.
درویش در پایان خاطرنشان کرد: گردشگران باید حتماً گاز پیک‌نیکی قابل شارژ همراه داشته باشند و آتش را در بالاتر از سطح خاک روشن کنند و از خاموش شدن آن مطمئن شوند و همچنین کشاورزان نباید بقایای محصول خود را به‌منظور از بین بردن آفات آتش بزنند چرا که این آتش‌ها امکان سرایت و وقوع آتش‌سوزی بزرگ دارند.
