باداب سورت، شگفتی رنگین و پله‌پله طبیعت مازندران
باداب سورت، صرفاً یک جاذبه گردشگری نیست؛ تابلویی زنده و متحرک از زیبایی طبیعی است که در گوشه‌ای از ایران، آرام و خاموش نشسته است.
تصور کنید چشمه‌ای در دل کوه، آن‌هم نه یک چشمه ساده، بلکه چشمه‌ای با پله‌های طبیعی که هر پله‌اش به رنگی و با طعمی متفاوت از پله قبلی می‌درخشد. اطراف این منظره چشم‌نواز را درختچه‌های خودرو، زرشک‌های وحشی و سبزی پرطراوت ارتفاعات شمالی فرا گرفته و اگر قدری بالاتر بروید، درختان سوزنی‌برگ قامت برافراشته‌اند و به نگهبانی از این شاهکار طبیعی ایستاده‌اند.
اگر تا این لحظه حدس نزده‌اید که درباره کدام نقطه سخن می‌گوییم، پس باید با ما تا انتهای این نوشته همراه باشید، چرا که قصد داریم پرده از یکی از بی‌نظیرترین جاذبه‌های طبیعی ایران برداریم؛ جایی به‌نام باداب سورت که نه‌تنها یک پدیده طبیعی خیره‌کننده، بلکه میراثی ملی و کمیاب است.
باداب سورت کجاست؟
باداب سورت در قلب استان مازندران، در منطقه‌ای به‌نام چهاردانگه از توابع شهرستان ساری جا خوش کرده است. اگر راهی روستای اروست شوید، در دل طبیعتی بکر و خاموش، چشمه‌ای پنهان در میان کوه‌ها انتظار شما را می‌کشد. این چشمه دومین چشمه آب شور جهان است و در کنار «پاموک‌کاله» ترکیه، یکی از نادرترین نمونه‌های چشمه‌های پلکانی معدنی در سطح زمین به‌شمار می‌رود.
رازهای نهفته در پله‌های آب و سنگ
باداب سورت تنها یک چشمه نیست؛ مجموعه‌ای از چندین چشمه کوچک و بزرگ است که طی هزاران سال با جریان یافتن آب‌های معدنی، آهک و رسوبات آهنی، بر بستر کوه ساخته و پرداخته شده‌اند. آب هر چشمه نه‌تنها رنگ خاص خود را دارد بلکه طعم متفاوتی نیز دارد؛ از شور تند گرفته تا ترش آهن‌دار.
یکی از چشمه‌های بالادستی، رنگی درخشان و سرخ‌گون دارد و بویی تند از آهن خام در فضای اطرافش پخش می‌شود. این چشمه‌ها حاوی رسوبات آهن‌اند و به‌همین دلیل آب‌شان متمایل به نارنجی و قرمز است. چشمه‌ای دیگر، با آبی شور و نسبتا گرم، به‌خاطر مواد معدنی‌اش خواص درمانی دارد؛ به‌ویژه برای بیماری‌های پوستی، رماتیسم و دردهای مفصلی.
این نقش رنگین، نقاش ندارد؛ اما شاهکار است
در غروب‌های بهاری یا تابستانی، وقتی خورشید در افق فرو می‌نشیند، پرتوی نور بر لایه‌های نمک، آهن و آهک می‌افتد و منظره‌ای خلق می‌شود که بیشتر شبیه تابلوهای نقاشان امپرسیونیست است تا یک صحنه واقعی از دل طبیعت. رنگ‌ها در هم می‌دوند، سطح آب مثل آینه‌ای جادویی می‌درخشد و هر لحظه با زاویه‌ای جدید، چهره‌ای نو از خود نشان می‌دهد.
از کجا آمده‌اند این پلکان‌های رنگی؟
پاسخ این سوال در صبر زمین نهفته است. هزاران سال زمان لازم بوده تا جریان آهسته و پیوسته‌ی آب‌های معدنی، سنگ‌چین‌های طبیعی و پله‌پله‌هایی با جنس رسوبات آهن، آهک و نمک را بسازند. این سازه بی‌نظیر هیچ معمار انسانی نداشته و حاصل هم‌نشینی طبیعت و زمان است.
مراقب باشیم؛ زیبایی باداب سورت در خطر است
متأسفانه، زیبایی خیره‌کننده باداب سورت می‌تواند به زودی به خاطره‌ای تبدیل شود، اگر با آن رفتاری مسئولانه نداشته باشیم. ورود مستقیم گردشگران به داخل آب، آسیب جدی به لایه‌های رسوبی وارد می‌کند. فشار قدم‌ها، ریختن زباله، شکستن لبه‌های آهکی و شور کردن بی‌قاعده آب، همه عواملی‌اند که این میراث طبیعی را به خطر انداخته‌اند.
از حدود سال ۱۳۹۵، سازمان میراث فرهنگی با همکاری بومیان منطقه، اقداماتی مانند نصب سنگ‌چین، تابلوهای هشداردهنده و مراقبت‌های زیست‌محیطی را آغاز کرده است. اما این کافی نیست. هر بازدیدکننده باید خود را محافظ این گنج طبیعت بداند.
با این حال، آنچه باداب سورت را یگانه و خاص می‌کند، رنگ‌های غلیظ، ترکیب چشمه‌های شور و ترش، و قرارگیری آن در دل جنگل‌های شمال ایران است.
از نام تا معنا: «باداب سورت» یعنی چه؟
نام این چشمه نیز مانند خودش پررمزوراز است. «باداب» در زبان محلی مازندرانی، ترکیبی است از «باد» (به‌معنای درد مفاصل یا رماتیسم) و «آب»؛ اشاره به آب‌هایی که درد را تسکین می‌دهند. «سورت» هم در زبان بومی به معنی «صدا»، «سوت»، یا حتی «شدت اثر» آمده است. بنابراین «باداب سورت» را می‌توان «آب معدنی‌ای با اثرگذاری شدید» یا حتی «آب شفابخش» معنا کرد.
چطور به باداب سورت برویم و کی برویم؟
برای رسیدن به باداب سورت باید به مازندران سفر کنید. از شهر ساری، مسیر جنوب را در پیش بگیرید تا به بخش چهاردانگه برسید. از آنجا، دهستانی به‌نام پشت‌کوه وجود دارد که مسیر روستای اروست از میان آن می‌گذرد. جاده روستا خاکی است و در بخش‌هایی ناهموار، اما همین دشواری راه، بخشی از جذابیت ماجراجویی شما خواهد بود.
بهترین زمان سفر به این منطقه، فصل بهار است. در بهار، طبیعت منطقه سرشار از رنگ و عطر است و چشمه‌ها نیز پرآب‌تر از همیشه‌اند. البته پاییز هم با رنگ‌های گرمش می‌تواند جلوه‌ای خاص به باداب سورت بدهد.
