زهران ممدانی در آمریکا کودتا میکند؟
پیروزی ممدانی در رقابت شهرداری نیویورک صرفاً یک تصادف یا شانس سیاسی نیست، بلکه یک کودتای نرم در چشمانداز سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آمریکاست و نشاندهنده تحولات عمیقی است که ساختار سیاسی آمریکا در سالهای آینده تجربه خواهد کرد.
روزنامه اطلاعات در گزارشی نوشت:
پیروزی «زهران ممدانی» سیاستمدار مسلمان و دموکرات آمریکایی با اصالت اوگاندایی و هندی در انتخابات شهرداری نیویورک، رویدادی بیسابقه در تاریخ سیاسی آمریکا است. این، به دلیل پیشینه او و کسب تابعیت آمریکایی نسبتاً جدیدش در سال ۲۰۱۸ است.
دیدگاههای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ممدانی در تضاد کامل با دیدگاههای جمهوریخواهان بوده و او به شدت با دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده نیز مخالف است. ممدانی همچنین یکی از منتقدان سرسخت لابی صهیونیستی در نیویورک، شهری با بیشترین تمرکز یهودیان طرفدار اسرائیل است.
جنجالیترین مواضع او، چه در ایالات متحده و اسرائیل و چه در سراسر جهان از جسارت بیسابقه او در مورد مسئله فلسطین ناشی میشود. این امر، او را به عنوان صدایی جدید در سیاست آمریکا تثبیت کرده است و بدون شک گفتمان عمومی پیرامون درگیری اسرائیل و فلسطین و مسائل گستردهتر خاورمیانه را تغییر خواهد داد.
پیشینه سیاسی
تحلیل مواضع سیاسی ممدانی در مورد مسئله فلسطین و مسائل خاورمیانه به طور کلی صرفاً از طریق اظهارات جسورانه او حاصل نمیشود بلکه مستلزم کاوش عمیق در ساختارهای تخیل جمعی اوست که در وابستگیهای چندگانه او به جنوب و شرق شکل گرفته است.
تربیت والدین او در اوگاندا با اصالت مسلمان هندی، گرایشهای چپگرایانه آنها قبل از مهاجرت به ایالات متحده در سال ۲۰۰۶ و ازدواج او با یک زن سوریه ای همگی در ایجاد زمینه فرهنگی و اجتماعی که او در آن بزرگ شده، نقش داشته اند؛ زمینهای که با تلفیقی از شرق و غرب، شمال و جنوب و مطابق با دیدگاه چپگرایانه پسااستعماری شکل گرفته بود.
پدرش «محمود ممدانی» استاد مطالعات انسانشناسی و آفریقا در دانشگاه کلمبیا و مادرش «میرا نایارا» فیلمساز مطرح برنده جوایز بینالمللی است. علاوه بر این، زهران ممدانی در فضایی خانوادگی و زمینه ای فرهنگی بزرگ شده که با حضور گستردهاش در سمینارها و محافل روشنفکری پسااستعماری شکل گرفته بود.
کافی است بدانید که رشد فکری ممدانی تحت تأثیر کتابها و سخنرانیهای «ادوارد سعید» نظریهپرداز مشهور ادبی و منتقد فرهنگی و فعال سیاسی فلسطینی - آمریکایی و همسرش «مریم سعید» و همچنین «رشید خالدی» متفکر و مورخ فلسطینی که کرسی ادوارد سعید در مطالعات عربی دانشگاه کلمبیا را در اختیار داشت، قرار گرفت.
این بنیان فرهنگی، در پایاننامه او در مورد «فرانتس فانون» به اوج رسید که آن را برای مدرک لیسانس خود در رشته علوم سیاسی، فلسفه و تاریخ با موضوع «رابطه فرانتس فانون با اندیشه ژان ژاک روسو» به دانشگاه هاروارد ارائه کرد. علاوه بر این، او در تأسیس مطبوعات دانشجویی در دانشگاه نقش داشت و در فعالیتهای دموکراتیک و زیستمحیطی فعال بود.
از این منظر، اظهارات عمومی او علیه اشغال و پاکسازی قومی مردم فلسطین و از جمله انتقاد او از سیاستهای ترامپ در طرفداری از اسرائیل، به نظر میرسد محصول این پیشینه فرهنگی و زمینهای است که در آن بزرگ شده است. ممدانی گفته است «آنچه در نوار غزه اتفاق میافتد، پاکسازی قومی است و اگر بنیامین نتانیاهو به نیویورک سفر کند، او را دستگیر خواهد کرد.»
او همچنین گفته است «اسرائیل حق حیات دارد اما با تضمین حقوق برابر برای همه، و ما اکنون در آستانه نسلکشی فلسطینیان در غزه هستیم؛ بنابراین زمان آن رسیده که همه افراد باوجدان خواستار آتشبس و پایان دادن به کمک نظامی به اسرائیل شوند زیرا غزه امروز جایی است که کلمات نمیتوانند عمق غم و اندوه آن را بیان کنند و این درحالی است که دولت ما در همه اینها همدست است. این وضعیت باید پایان یابد؛ اشغال و رژیم آپارتاید باید پایان یابد.»
محبوبیت در میان یهودیان
پیروزی ممدانی در شرایط کنونی آمریکا که تحت سیاستهای دونالد ترامپ به شدت نسبت به مهاجران حساس است، تصادفی نبود؛ جایی که اسلامهراسی به دلیل تنشهای خاورمیانه و درگیری اعراب و اسرائیل، به ویژه در شهری مانند نیویورک شاهد تجدید حیات قابل توجهی بود.
نیویورک محل زندگی بیش از دو میلیون یهودی از کل جمعیت ۹ میلیون آمریکایی این شهر است و همچنین بزرگترین لابی صهیونیستی را در خود جای داده است. مجله فوربس فاش کرد که ۲۶ سرمایه دار آمریکایی تحت شعار «هر کس بجز ممدانی»، متحد شدند و بیش از ۲۲ میلیون دلار در یک هفته برای جلوگیری از پیروزی او در یک کمپین ضد انتخاباتی بیسابقه در نیویورک هزینه کردند.
البته اظهارات ترامپ با هدف برانگیختن افکار عمومی آمریکا علیه او را نیز نباید فراموش کرد. ترامپ گفت: «ممدانی کمونیست و سوسیالیست است و به همین دلیل تابعیت او را لغو و از آمریکا اخراج میکنم و اگر ممدانی کمونیست در نیویورک پیروز شود، من دولت را از نظر مالی و امنیتی خفه خواهم کرد زیرا کلیدها در دست من است». این اظهارات از شهرت و محبوبیت ممدانی کم نکرد و باعث شد لحن ترامپ بلافاصله پس از پیروزیاش تغییر کند. ترامپ گفت: «زهران ممدانی، شهردار منتخب شهر نیویورک باید به جای اتخاذ لحن خشمگین نسبت به من، به دنبال ایجاد رابطهای جدید با واشنگتن باشد و مهربانی نشان دهد... با وجود اختلافات سیاسیام با ممدانی، دوست دارم شهردار جدید نیویورک به نتایج خوبی دست یابد زیرا عاشق این شهر هستم.»
با این حال، نکته قابل توجه این است که طبق نظرسنجیهای قبل از روز انتخابات، ممدانی ۴۰ درصد از آرای یهودیان نیویورک را به خود اختصاص داد. این آمار نشان دهنده تغییر قابل توجه در افکار عمومی آمریکا به ویژه در میان جامعه یهودیان نیویورک است و شکاف بین روایت رسانههای غربی و واقعیت افکار عمومی آمریکا را منعکس میکند. این همچنین نشان دهنده میزان نارضایتی یهودیان در ایالات متحده از اقدامات دولت نتانیاهو علیه مردم فلسطین و لشکرکشیهای نظامی آن در خاورمیانه، از جمله جنگ آن علیه ایران و بمباران قطر (کشوری که میانجی و مذاکرهکننده صلح در غزه بود) است.
این مهاجر مسلمان جوان، مترقی و چپگرا که از اسرائیل انتقاد میکند و موفق شده است حمایت مردمی را در قلب شهر نیویورک به دست بیاورد، منعکس کننده تغییر قابل توجه در افکار عمومی غرب به طور کلی و افکار عمومی آمریکا به طور خاص است، بخصوص با توجه به مقیاس اعتراضات و جنبشهای دانشجویی مخالف اسرائیل که دانشگاههای آمریکا را در برگرفته است.
این سیاستها تجسم دیدگاه جمهوریخواهان از سرمایهداری انحصاری است که هیچ تمایزی بین سیاست داخلی و خارجی قائل نیست و اندک انسجام اجتماعی داخلی باقی مانده را به دلیل افزایش تورم و سطح بالای بیکاری و فقر، از بین برده است.
اینها نقاط ضعفی هستند که ممدانی در مبارزات انتخاباتی خود از آنها بهره برد و حمایت خود را از فقرا، طبقه کارگر و همه شهروندان در برابر انحصارهای ثروتمندان، توسعهدهندگان املاک و مستغلات و نئولیبرالیسم افراطی اعلام کرد. پیروزی ممدانی در رقابت شهرداری نیویورک صرفاً یک تصادف یا شانس سیاسی نیست، بلکه یک کودتای نرم در چشمانداز سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آمریکاست و نشاندهنده تحولات عمیقی است که ساختار سیاسی آمریکا در سالهای آینده تجربه خواهد کرد.
